
Altınoluk:
Alaca kumaşın yarı ipekli olanına altınoluk denilmişti. Altın sırma veya kılaptanla işlenmiş çizgili ipek kumaşlara altınoluk kumaş denmektedir. Bu cins kumaşların üstünde bulunan sırma işlemeli yollar bu kumaşların altınoluk adını almasının nedenlerinden biridir.
TDK sözlüğüne göre “ Sarıkların üstüne sarılan sırma şerit” lere de altınoluk denmekteydi.
Alaca ise: Genel olarak çeşitli renklerde olan renkli pamuklu iplikle dokunan erkek ve kadın dış giyiminde kullanılan bir çeşit geleneksel kumaştı. Anadoluda alaca kelimesi genellikle karşık renkli anlamında kullanılmış, bu kumaşların da çeşitli ve karışık renklerde dokunulması yüzünden olsa gerek bu kumaşlara da alaca denmişti.
Alaca kumaşlar geleneksel kumaş çeştilerimizden birisi olmasına rağmen günümüzde de üretilmekte günümüzde de Buldan, Arapkir ve Gaziantep'te dokunmaktadır.[1] Alaca kumaşların Lacivert ya da bordo zemin üzerinde sarı çizgileri olan , üzerinde bir çok rengin bulunduğu anlaşılmıştır. Alacalar eskiden ipekli olarak dokunurken günümüzde üretilen alacalar ise artık sadece pamuklu dokunmaktadır. Şam'da dokunan ipek alacalara Şam alacası denmiş, alacalar eskiden ev tezgahlarında Tire, Bursa, Erzincan, Halep, Manisa ve Kastamonu'da dokunmuştur. Günümüzde üretilen alacalar dayanıklı ve kullanışlı bir kumaştır. [2]
Altınoluk kumaşlar ise Alaca kumaşlarının yarı ipekli olarak dokunan bir türüdür. Altınoluk kumaşlarının zeminleri kırmızı iken çizgileri sarı, siyah, beyaz, mavi, yeşil, mor gibi altı renk üzerinedir.
Altınoluk eski devirlerde erkek gömlekleri ve kadın elbiselikleri yapımı için kullanılmıştır. Bugün altınoluk kumaşları daha ziyade folklorik amaçlı giysilerin yapımı için kullanılmaya devam edilmektedir. “Ustufa cinsinden altın sırma veya kılaptanla işlenmiş çizglli Ipek kumaşlara bu isim verilmiştir.[3] Bu cins kumaşların üzerinde sırma işlemeli yollar bulunurdu. Alacalar zaman zaman işlemeli kadın şalvarları yapımında da kullanılmıştır.
Altıparmak;
Sözlüklerdeki karşılığı: 1. Ayrı renkte altı yolu olan kumaş. 2. Bu kumaştan yapılan gelin giysisi şeklindedir.
AI veya lacivert zemin üzerine altı renk çubuklu (yollu) olarak dokunan kumaş cinsidir. Altı renk çubukları olmasından dolayı da bu adı almıştır. Bu kumşlar Altınoluk kumaşlarının bir türü olarak görülmüş erkek mintanı, kadın entarisi yapımında kullanılmıştır. Erkekler için altıparmak kumaşından yapılan gömlekler de çizgili ve yarı ipekli kumaşlardan yapılmışlardır.
Bu kumaşların Kadın giyimindeki yerini günümüz geleneksel kıyafetlerinde de korumaktadır. Altınoluk kumaşlarının çubuklarında sırma İşleme bulunanlara altınoluk denmiş Altınoluk kumaşlar , gelinlik entarilerin yapımında kullanılmıştır. Bu tür yollu kumaşlara kitabi ve alaca da denirdi. Şam kumaşlarını taklit ederek yapılanlarına Şam alacası denirdi.[4]
- [1]Fikri SALMAN, GELENEKSEL TÜRK KUMAŞLARI VE ALFABETİK ADLARI, https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanatlar/
- [2]Eski Edebiyatta Giysiler ( 3) Ahmediye - Alaca - Asumani https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/Yazi.aspx?id=2284
- [3] Fikri SALMAN, GELENEKSEL TÜRK KUMAŞLARI VE ALFABETİK ADLARI, https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanatlar/
- [4] Fikri SALMAN, GELENEKSEL TÜRK KUMAŞLARI VE ALFABETİK ADLARI, https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanatlar/