Tombaklama Tekniği Nedir

 Tombaklama Tekniği

 

Altın ve gümüşün bir özelliği de cıva içinde çözülebilmeleri yani sıvılaşabilmeleridir. Bu, cıva ile altın karışımı sıvıya amalgam denir. Bu özellikten yararlanılarak gerçekleştirilen yıldızlama ya da Osmanlıca adıyla tombaklama tekniği ile çok sağlam ve düzgün bir kaplama elde edildiği için günümüze kadar kullanılmıştır. Altın eriyiğinin içine eşyayı daldırıp çıkarmak şeklinde yapılan altın kaplama yönteminde kaplamanın ömrü az olmaktadır. Tombaklama yönteminde altın amalgamı parça üzerine sürülür ve ardından parça ısıtılarak yüzeydeki cıva uçurulur. Böylece oldukça kalın bir altın tabakası ile kaplama yapılmış olur. Altın tıpkı kalaylamada olduğu gibi parçaya nüfuz ettiği için son derece dayanıklı bir kaplamadır. İşte bu şekilde yapılan altın kaplama işine "tombaklama" kaplanan parçaya ise "tombak" denir. Tombaklama işlemi ile yapılmış altın kaplamanın ömrü uzun olduğu için tombaklama yöntemi ile yapılan eşyaların ömrü uzun olduğu gibi değeri de yüksek olmaktadır.

Tombaklama yapmak için Cam  “veya porselen bir kabın içinde” cıva ve çok ince kıyılmış 24 ayar altın karıştırılır. Bu karışım “ Ahşap bir çubukla” karıştırılarak, altının cıva içinde tümüyle çözülmesi yani sıvılaşması sağlanır. Daha sonra ince bir tülbentle süzülen sıvı alaşım yani amalgam kullanıma hazır hale gelmiştir. Altın kaplanacak eşyanın yüzeyi bütün oksit ve kirlerden temizlenip kurutulur. Yaldızlanacak parçanın pası ve kiri sülfürik asitle temizlenir ve sonra üzerine, yine önceden hazırlanan cıvalı su, sert bir fırça ile sürülür. Sıra, parçanın tombaklamasına gelmiştir, altın-cıva amalgamı, parçanın üstüne yine sert bir fırçayla düzgünce sürülür; Tombaklanmış eşya, “küllenmekte olan odun kömürü ateşi” üzerine konularak veya düşük ısıda fırınlanarak civanın uçması için parça belli bir dereceye kadar ısıtılır ve yüzeyindeki cıva uçurularak iş tamamlanır. Nasıl kalaylama işleminde kalay, kalaylanacak parçanın gözeneklerine nüfus ediyorsa, tombaklamada da altın, parçanın gözeneklerine nüfus eder ve parça oldukça kalın ve dayanıklı bir altın tabakası ile kaplanmış olur.

(Bu safhada buharlaşan civanın solunması son derece tehlikelidir ve geçmişte bu mesleği yapan kişilerde hayati sorunlara yol açmıştır. Bu nedenle ustalık isteyen ve incelikleri olan bir sanattır) Geriye kalan altın yüzeye iyice sızmış ve yapışmış olduğundan, kaplama oldukça kalitelidir. Cıva içinde 1000 ayar saf gümüş çözülerek gümüş tombaklama da yapılabilir.

Tombaklama beş aşamada gerçekleştirilir:

 

  • 1) Altın amalgamın hazırlanması
  • 2) Altın kaplanacak metalin yüzeyinin temizlenmesi
  • 3) Altın kaplanacak metalin yüzeyine altın amalgamın sürülmesi
  • 4) Cıvanın metal yüzeyinden uzaklaştırılması
  • 5) Kaplamanın istenen renge kavuşturulması.

Tombaklama tekniği ile üzerleri altın kaplama ve mücevher kakmalarla bezenmiş çok sayıda Osmanlı eşyası müzayedelerde başköşelerde duran değerli eşyalar içerisindedir.

 

Kaynak:

  • Osmanlisanati.com
  • https://www.zarifbayan.com/antikacilik/antik-tombak
  • Ana Britannica:Tombak,
  • Meydan Larousse, Tombak,

Not: Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, Resim,Tablo, kaligrafi, Fotoğraf, minyatür, hat ve  benzeri çalışma  ve araştırmalarınızı, sitemize üye olarak ,  bize başvurarak ESA'da paylaşabilir, kendinizi ve ürünlerinizi tanıtabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]





EsaAdmin / Erkek / 8/24/2016