ERZİNCAN İŞİ BAKIRCILIK 

 

ERZİNCAN İŞİ BAKIRCILIK 

Üretim Koşulları : Külçe halindeki hammadde bakır hattanesinde ocaklarda eritilir, kalıplara dökülür. Kalıplara dökülen bakır, üretilecek ürürün özelliğine göre silindirden ( vals tezgahlarından ) geçirilerek kalınlığı ayarlanır. Silindirden geçerken sertleşen bakır tekrar fırınlarda tavlanır. Bu işlem istenilen ölçüye gelinceye kadar tekrar tekrar yapılır. Levha haline gelen bakır daire  makaslarında istenilen ebatlarda kesilir.

Kesilen levhalar yaklaşık 500 çeşit kalıplara göre, ustasına ve kendine özel  bir şekilde sıvama tezgahlarında, mazgala yardımıyla birkaç işlemle şekillendirilir. Küçük parçalar direk tezgaha girer, büyük parçalar için ayrıca kovan basılır. Tekrar tavlandıktan sonra sıvama tezgahlarında kalıplar üzerinde şekillendirilir.

Ürünün  Özellikleri : Bakır, üzerinde yapılan her işlemde sertleşir. Bundan dolayı her işlem sonunda tavının alınması gerekir. Yapılan ürün kalıptan çıkınca  polisaj makinelerinde parlatılır. Lehim ve kaynak işlemleri yapılır, tekrar polisaja girer, üzerlerindeki yağın temizlenmesi için 900 lik sıcak deterjanlı suda yıkanır. Kavak ağacından elde edilen ince hızar talaşıyla kurulanır. Üzerlerindeki talaş tekrar fırçayla silinerek, vernik işlemi yapılır, kurulandıktan sonra belirli yerlere bant çekilerek boyaya şekil verilir, tabancayla boyama işlemi yapılır. Boyanan ürün fırınlanarak kurutulur. Boyanın kalitesi ürün üzerindeki  ayırt edici özellik olarak görünür. İmalatı yapılan ürünler, boyanın sertleşmesi  için işlemeye girmeden önce 7-10 gün süreyle  bekletilir.

İşleme Özellikleri : İşlemeci, ürünün işleme tarzını kafasında tasarlar. Bir işlemeci binlerce desen çıkardığı gibi, her işleme ustasının kendisine özgü bir tarzı ortaya çıkmaktadır. Bakırın kararmaması için  tekli kalemle işlemenin  yapılması gerekir. Böyle işlenen eser 100 sene kararmaz. Tasarlanan şekiller “Oyma Tekniğiyle” tekli kalemle bakır üzerinde desenin şablonunu çıkarır. Daha sonra tekli kalemle ara işlemini yapar, gümüş kaplamaya hazır hale getirir. Sonra dolgu kalemiyle gümüş kaplanacak yerler doldurulur. Ürün üzerinde özel bir formülle  hazırlanmış  gümüş-nitrat’ta gümüş kaplama yapılarak işlemin ikinci aşamasına geçilir. Mısır kalemiyle,  kalan işlenmemiş yerler ( desenlerin eksik kalan kısımları işlenir. Bu işlemden sonra ürün  kırmızı beyaz renk alır. ) Ürünün  oksitlenmemesi için üzeri şeffaf ve kaliteli vernikle verniklenir. Sanatkar tarafından özel hazırlanmış kaliteli selülozik, şeffaf vernik, sanatın sanatkar yönünden ayırt edici özelliğidir. Son olarak 24 saatlik beklemeden sonra ürün satışa hazır hale getirilir.

Mine İşleme Özellikleri : Bu ürünler ayrıca bakır üzerine mine işleme olarak ta işlenmektedir. Tüm bu tarzda ortaya çıkan bakır ürünleri üzerine mine işleme olarak yapılması ikinci bir ürünü ortaya çıkarmaktadır.

Üretim Hacmi : Her atölyede üretilen ürünler, ürün çeşitleri çok farklı olduğundan ve bakır işlemecileri kendi evlerinde de işlemeyi yapabildiklerinden üretim hacmi gelebilecek her türlü siparişi karşılayabilecek potansiyeldedir.

Ürüne Sağlanan Korumanın faydaları ( ekonomik, sosyal, çevresel, kültürel, bölgesel ) : 1970’li yıllardan 90’lı yıllara kadar bir sektör olan Erzincan bakırı imalatı ve el işleme sanatı  Ticaret ve Sanayi Odası tarafından  coğrafi işaret kapsamında tescil ettirilerek, mevcut üreticilerle çalışma komisyonu oluşturulmuş olup bu sanatın tekrar iç ve dış piyasalarda canlandırılması çalışmaları yürütülmektedir. Böylelikle dünya pazarlarına açılacak olan tescilli bu ürünün Erzincan’da tekrar sektör haline getirilerek 3 bin – 5 bin kişinin istihdamı hedeflenmektedir. Yapılacak bu çalışma ilin ekonomik gelişmesinde lokomotif öncü rolü oynayacağı kesin bir gerçek olarak görülmektedir.

 Bugünkü durumda dahi  Erzincan’ da birkaç bakır işletmecisinin gayretleri ile    bakır işlemeciliği azda olsa yapılmaktadır. Erzincan’ da faaliyet gösteren yaklaşık 8-10 mağazada işleme bakır ve turistik bakır eşya satmaya çalışmakta  bakır işlemeciliğinde çalışan 40-50 civarında işçi bulunmaktadır. Halen tam kapasite ile çalışma imkânı bulunmayan 3 atölyede turistik bakır ürünleri üretilmektedir. 

 

Kaynaklar

  • https://www.erzincanlilardernegi.com/ozgu.htmhttps://www.seyrierzincan.com/erzincanimiza-ozgu/bakircilik.html
  • https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/183-geleneksel_bakir_islemeciligimiz.html
  • Fahri Özparlak, BAKIRIN KIZILLIĞINDA GELENEKSEL IŞILTILAR,https://www.yenikonya.com.tr/)
  • https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/19-bakircilik_sanati_tarihi_ve_gunumuzde_bakircilik.html

 

Not: Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, Resim,Tablo, kaligrafi, ebru, Fotoğraf, minyatür, hat, sedef, el işi, oya, bezeme, Telkari, kazaziye  benzeri çalışma  ve araştırmalarınızı, sitemize üye olarak ,  bize başvurarak ESA'da paylaşarak kültürümüze katkıda bulunabilir, kendinizi ve ürünlerinizi tanıtabilirisiniz.

 

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected]

 

 





EsaAdmin / Erkek / 8/24/2016