Duyu aktarması:

Duyu aktarması:


Temel Anlamıyla beş duyu organımızdan birine özgü olan bir sözcüğün, bir başka duyuya aktarılmasıdır. Bilindiği gibi insana ait beş duyu vardır:

a) İşitme duyusu

b) Koklama duyusu
c) Görme duyusu
d) Dokunma duyusu
e) Tatma duyusu

Nesnel alemdeki nesneleri bu duyularımızdan birisi veya hepsi ile birden algılar ve değerlendiririz. Bizim dışımızdaki nesneler ile bu duyularımızdan birisi veya hepsi ile birden iletşimde bulunarak dış alemdeki nesneleri bu duyularla kavrar ve anlamlandırırız.Bu duyularımızla kavradığımız nesneler ile bu nesneleri karşılayan göstergeler olan sözcükler arasında bu duylarla edindiğimiz pek çok zihni intibalarımızla bu duyularımız sayesinde o nesnelere ait zihnimizde uyanan kavramlar vardır. Belleğimizdeki sözcüklerle bu sözcüklerin zihnimizde uyandırdığı izlenimlere is kavram adı  verilmektedir. Kavramlar, kavramları karşılayan sözcükler ve nesnelerden duyularımızla elde ettiğimiz veriler arasında çok sıkı ilişkiler ve ilentiler kurulur.


Nesnelerin ve Fillerin sözcükler vasıtası ile zihnimizde oluşan anlamlandırmaları arasındaki irtibatlar bir takım çağrışımlar ve bağdaştırmalar yapar. Söz gelimi taş sözcüğünün zihimizde   oluşturduğu izlenimlerin zihnimizde yarattığı kavramın ve betimlemelerin temelini  " taş " sözcüğünün sembolize ettiği nesneye ait olan duyularımızla ilgili tespitler oluşturur. " Taş " sözcüğünün temsil ettiği nesneye ait bilgileri zihnimize betimleyen faktörler "taş" nesnesinden duyularımızın aldığı anlamlandırmalar ve değerlendirmelerdir.

Duyularımızın her birinin kendine özgü bir algılayış yöntemi ve yönleri vardır. Görme duyumuzun yetilerine işitme, dokunma duyularımızın yeteneklerine, tatma duyumuz vakıf değildir.

Örneğin " Bulut" nesnesine sadece gözlerimiz vakıf olabilr ve algılayabilir. Ama gözümüzün algıladığı bulut kavramının verdiği bilgiler diğer duyularımıza  algılama hakkında fikirler verecektir. Yani dokunma , tatma, işitme,koklama duyularımızın algılayamadığı bulut hakkında görme duyumuzun yardımı ile yumuşak, hafif, akışkan vb gibi algılar üretiriz. 

Örneğin suyun niteliklerini gözümüzle, dilimizle ve dokunma duyumuzla da algılarken bu nitel özellikleri kavrama ve algılama özelliklerimizde bazı ortak noktalar da bulunur. Örneğin suyun akışkanlığını bir kaç duyumuzla da anlayabiliriz. Bu örneklerden de anlaşılacağı gibi bir  duyularımız arasında  bazı benzer algılayış noktaları da bulunmaktadır.

Duyu aktarımları bu duyularımızın ortaklaşa çalışma yöntemlerinin birbirleri ile ilişkilendirlmesi neticesinde oluşturulur. Bu bağdaştırmalara da zihnimiz o yüzden karşı koymaz ve bu aktarmaları  mantıksız olarak kabul etmez.

Duyu aktarması bir veya br kaç duyumuza ait bir özelliğin diğer duyulara da akatarılmasıdır. Bir duyu ile ilgili bir kavramaın ve özelliğin diğer bir duyumuz için de kullanılmasıdır. Böylece tat alma  duyusu ile ilgili bir özelliğin  İşitme duyusuna, koklama, ile ilgili bir özelliğin,dokunma; işitme duyusuna ait bir özelliğin görme duyusuna aktarılaması gibi...

Sıcak bir gülüş
Karanlık bir fikir
Çiğ sözler
Acı bir tebessüm
Kadife sesli bir sanatçı
Topallayan görüşler
Aksak br ses tonu ile konuşuyordu.
Yumuşak bir ses tonuyla konuştu
Onun sert bakışları insanları kırıyordu.

Örneğin : Sıcak bir sözle cevap verdi . Cümlesindeki sıcak sözcüğü dokunma duyumuzla algılanabilecek bir algılama türü iken, sıcak sözcüğü işitme duyumuza ait bir algılama imiş gibi ifade 

bulmuştur.

Aksak bir ses ile konuştu . Cümlesinde aksaklık görme duyumuzla algılanabilir ama bu Cümlede yine işitmeye dayalı bir algı ile izah edilmiştir.



Yazan = Şahamettin Kuzucular

 

      

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya [email protected] 

 

 

 

         





EsaAdmin / Erkek / 8/24/2016