Bintü'l inep
Osmanlıca yazılışı : Bintü'l-İneb : العنب بنت
Bintü'l inep ve Duhter-i rez üzüm kızı manasına gelir. [1]Bu sözlerden kasıt ise şaraptır. Divan şirinde şarabın mucidi İse Cem’dir. Esatirlere göre : Cem, Zümrüd-ü Anka’ya bir iyilik etmiş, Sımurg’ta ona üzüm fidanlarını getirip hediye etmiştir. ( bkz Anka ( Zümrüd-ü Anka- Simurg) Mazmunu ve Özellikleri- Beyitlerle-) Üzümleri yetiştiren Cem daha sonra şarabı da bulacak tahta çıktığı Nevruz gününü bayram ilan edecek ve o gün şarap içilmesini serbest bırakacaktır. [2] [3]( bkz Cem - Cemşid-i Hurşit ( Divan Şiirinde Cem ve Tüm Özellikleri )
Bu efsanelere göre şarap Cem’in kızı sembolik manasıyla Cem’in icat ettiği şarap anlamına telmih ve mecaz olur. Bintül inep yerine duhter-i rez de denmiş,[4] bu ter kiplerinden hareketle yukarıdaki esatir telmih edilmiştir. ( bkz : Duhter-i Rez Şiirimizde Üzüm Kızı ve Şarap )
Bintü'l inep divan şiirinde çok sık karşımıza çıkabilecek bir mazmundur. Divan şiirinde en çok kullanılan tabirlerden biri olmuştur. Şarabın kızı, şarap kadehi, araka, rakı, piyale- ayag- saki , mey, pir-i mugan, meclis gibi kelimeler, bu tabirle birlikte karşımıza çıkabilecek olan kelimelerdir.
Ne zen-i dehre ne bintü'l-inebe meyl itdim
Ülfet (ü) sohbete hasr eylediğim hep er idi Haşmet
Zannetme duhter-i rez bir rind ile gizlidir
Anunla şeyh efendi de babalı kızlıdır Nedim
Ben duhter-i rez severem sofu dânesin
Zira kimi kızın sever kimi ânesin Necati
( Ben üzümün kızını severim sofu ise danesini, zira kimi kızını sever kimisi anasını )
Bintü'l inebin bikrini Cem etti izale
Iskat-ı cenin oldu tehi kaldı piyale
( Binttü’l inebin kızlığını Cem bozdu. Şarap kadehi çocuğunu düşürüp boş kaldı. )
Destide duhter-i rez destde duht-ı merdüm
Kime el verdi felek böyle begim dünyada? Nedim
(destide üzümün kızı destte (elde ise ) insan kızı –sevgili- beyim, felek dünyada kime bu denli iyi davranmıştır?)
Bintü'l inebin şehvet ile öptüm ayağın
Hemşiresinin oldu bana hürmet-i mahsus Ayni ,
Alın serpuşunu cam –ı şarabın bezm-i işrette
Cemal –i dil firûz- ı duhter-i rezden nikap aldım. Sabri-i Şakir.
Şarabın kızının ayağını şehvet ile öptüm – ( kadehin ince yeri) kız kardeşi - rakı- bana özel bir hürmet duydu. ( İki bacı ile evlenmek haramdır. Şair şarap içmiş, bacısı rakıyı içemem içersem haram olur, - şaraptan sonra rakı içmek istemiyorum- demek istemektedir.)
Bintü'l-'inebe câriyedir deyü dil atma.
Hürmetlidir ol görme misin bey' ü şirâda
Bintü’il inebi pir-i mugan eyledi namzed
Hiç boş mu kor ahir anı rindan-ı harabat Hanyalı Şefik [5]
Pir-i mugan – meyhaneci – şarab kızını kendi yerine bırakıp gitti. Harabat ehli artık onu hiç boş bırakır mı?
Gitti zevk-i tarabım kalmadı gönlümde neşat
Değmedi neşesi alamına bintü’l inebin Remzi Paşa
Duhter-i rez gözleri hem dudağı bintü’l-inep
Biz deriz ümmü’l-gazel ol kim divân-ârâ gibi KOCA RAGIP PAŞA
İlgili Başlıklarımız
KAYNAKÇA