VURGU NEDİR
Fransızca : accent
İNGİLİZCE: Accent , stress,
Almanca : akzent betonnung, tonfall
Osmanlıca: savti şedde
Arapça :
Kelime türü: İsim –- Dilbilimde bir terim
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:
TANIMLAR
Bir kelimedeki hecelerden birinin daha baskılı söylenmesidir.
Konuşma, okuma sırasında bir hece veya kelime üzerine diğerlerinden daha farklı olarak yapılan ses baskısı veya ağızlarda oluşan aksan şekilleri
Kelimede kuvvetli söylenen hece üzerindeki baskıya vurgu adı verilir. Vurgulu hece, üzerine basılan, üzerine vurulan hece demektir.
Vurgu bazı kelimelerde anlamı değiştirecek kadar önem kazanır. Vurgu değişince anlamı da değişen bazı kelimeler vardır.
Kurtuluş: (Ankara'da bir semt)
Kurtuluş: (Kurtulma, bağımsızlık)
Kartal: (İstanbul'da bir semt)
kartal: (Bir kuş cinsi)
yalnız: (Bağlama edatı)
yalnız: (Sıfat ya da zarf. Örnek: Yalnız Efe)
1.Türkçedeki hitaplarda ve seslenmelerde vurgu ilk hecede bulunur:
- Ey mavi göklerin
- Behey çavuş çek askeri
- Dostum
- Atatürk
Kelimenin asıl normal vurgusu sonda da olsa hitapta mutlaka başa alınır: Örümcek.
2.Türkçede orta hece ve heceler vurgusuzdur.
3.Türkçe sözcüklerdeki vurgu ya son hecede veya ilk hecededir .
- açık,
- üretgen ...
- katılım,
- yalıtım
4. yer adlarında, coğrafi isimlerde vurgu ilk hecededir.
- Ankara,
- Antakya
- Tokat
- Kurtuluş,
- Paris
6. Yalnız "-istan" eki ile biten coğrafi isimlerde vurgu yine sona alınır:
- Özbekistan,
- Türkmenistan,
- Bulgaristan ...
7. Sonu "-ya" ile biten yer adlarında vurgu sondan bir evvelki hecede bulunur:
- Sakarya,
- Mudanya,
- Almanya.
8. Birleşik sözcüklerde ve birleşik sözcük olduğu unutulmuş eski birleşik sözcüklerde vurgu son hecede değil, ilk sözcüğün son hecesindedir:
devetabanı, Fenerbahçe, Beşiktaş