Abbas Abdulla  (  Abbas Abdullah Haccaloğlu)

(Bolnis,  D.12 Mayıs 1940 -77 yaşında) , SSCB -  Azerbaycanlı şair.

Gürcistan’ın Bolnisi rayonu günümüzde Gürcistan topraklarında kalan Borçalı - Bolus Kepenekçi  - şehrinde dünyaya geldi.  Babası Abdullah Ağa, annesinin adı ise Salatın Hanım’dır.  Anne tarafından dedesinin ismi ise Daşdemir’dir.

Kimliğim adlı şiirinde bu bilgileri kendisi şu şekilde  vermiştir.

Borçalıda

Bolnis-Kepenekçi kendinden

Abdulla Ağa’nın oğluyam

Anam: Salatın Hanım,Daşdemir gızı

Dünyaya gelmiyim

1940’ın Mayıs’ı

Gelişimden bir ay sonra geyb ettim atamı.

Doğumundan birkaç ay sonra babası ile yolları ayrılmıştır.   İlköğretimini doğduğu yerde Orta öğretimini ise   Borçalı, Arıhlı və  Fahralı  kentlerinde yaptı.  1958 yılında doğduğu yerde öğretmenliğe başladı. 1958-1963) yılları arasında ise ADU’nun filoloji fakültesinde eğitim gördü.

Üniversitede öğrencilik yaparken işçilik çilingirlik , "Neftayıran"  gazetesinde redaksiyon işlerinde çalışmak zorunda kaldı. [1]

Azerbaycan Nizami Üniversitesi Dil ve Edebiyat Enstitüsünde (1964-1966), Azerbaycan Marksizm-Leninizm Üniversitesinde ideoloji eğitimi alanlarında çalıştı. (1981-1982) Kiev’de  T.Q.Şevçenko  Edebiyat Enstitülünün Şevçenko şubesinde görev aldı.

1961 - 1963 ). "Yıldız" dergisi redaksiyonunda Şube Müdürü ( 1966 - 1973 ), "Edebiyat ve sanat" gazetesi redaksiyonunda Şube Müdürü, özel muhabir ( 1973 - 1977 ), baş editörün Yardımcısı ( 1979 - 1987 ), "Yıldız" dergisinin sorumlu sekreteri, sonra Genel Yayın ( 1987 - 1992 ), Türkiye’de Azerbaycan Cumhuriyeti Başkonsolosu ( 1992 - 1997 )   gibi görevlerde bulundu. [2] İstanbul ve Türkiye ‘de Abbas Abdullah Haccaloğlu adı ile tanındı.  Türkiye’deki görevi esnasında gazetelere ve dergilere verdiği sert, demeçleri, televizyonlardaki sohbetleri ile de dikkati çekti.

1996 yılında Türkiye’de görev yapan  en iyi yabancı diplomatı ödülüne layık görüldü.[3] Komünist Partisi üyesi olmuş ( 1978 - 1990 ), Azerbaycan Yazarlar Birliği'nde ilk parti örgütünün Sekreteri ( 1981 - 1983 ), Azerbaycan Yazarlar Birliği kâtipliği kadrosuna (eleştiri- edebiyat ) Sekreter seçilmiştir ( 1991 - 1992 ). 20 Ocak Bakü katliamını Komünist Partisi sıralarında protesto etti.  Ulusal özgürlük hareketinde aktif yer alarak Azerbaycan Halk Cephesi kurucularından ve Aksakallar Konseyinin faal bir üyesi oldu.

Bayburt’ta yapılan Dede Korkut konferanslarına katıldı. 1995 yılında Bayburt’ta ilki yapılan Dede Korkut Kültür ve Sanat Şöleni’nin de onur konuğu oldu. [4] Elazığ'da geleneksel Hazar şiir akşamlarında milli edebiyatı temsil etti.  Madalya ile de ödüllendirildi. ( 1980 )

Vikipedi Türkte  onun hayatı açısından çok önemli olan bir  detay   yer almaktadır: "1984'te Türkiye'ye gelen şair, Ürgüp'te bir konferans verirken bir ihtiyar ona yaklaşıp "gel seni bir öpeyim" demiş ve gitmiş. Bakü'ye geri döndüğünde bir KGB görevlisi, öpen kişinin babası olduğunu söylemişti. Şair, Türkiye'de babasını aramış ancak bulamamıştır.”

 Müsavat Partisi’nin kurucu üyelerinden birisi olarak, Ali Meclis ve Divan üyesi seçildi ( 1992 ) [5]  Halen de Müsavat Partisi  (Azerbaycan Halk Cephesi’nin ) Yüksek Kurulu'nun üyesidir. [6]

EDEBİ HAYATI

İlk şiirleri lise yıllarında iken,  1957 de "Oyun, vatanım!" "Doğu'nun şafağı" (Tiflis) gazetesinde yayınlandı.  İleriki yıllarda şiir tercümelerine önem vererek İ.Draç, İ.P.Kotlyarevski, M.Rılski, T.Şevçenko, L.Ukrainka, L.Şapoval ve diğer sanatçıların eserlerini Ukrayna diline tercüme etti.  Yıldız Dergisi baş redaktörü oldu.[7]

Samet Vurgun  Ve resul Rıza ile birlikte Modern Azerbaycan şirinin önemli simalarından birisi olan  ve  Azerbaycan edebiyat çevreleri tarafından doğuştan yetenekli bir şair olarak kabul edildi.  

Fatma Hanım Akpınar  onun şairliğin şu şekilde  özetlemiştir.  “Abbas Abdulla modern Azerbaycan Türk şiirinin iki ayrı temayülünü temsil eden Samed Vurgun ve Resul Rıza mekteplerini şahsında birleştirmiş, her iki şairin an’anelerini şahsı tecrübeleri ve duyumlarıyla uzlaştırmış, yeni bir cığır açmıştır. O şiirlerindeki felsefi düşünce ve yoğun duygularla Resul Rıza’ya, coşkun halk ve yurt sevgisiyle âşık şairi Samed Vurguna yakındır.”[8]

Eserleri

1.Ata yurdu (şiirler). Bakü: Gençlik, 1970, 48 s.

2.Ağlı-qaralı dünya (şiirler). Bakü: Gençlik, 1980, 68 s.

3.Azerbaycanda-Ukrayna edebi ilişkileri. Bakü: Yazıcı, 1982, 160 s.

4.Üzü dan yerine (şiirler ve poemalar). Bakü: Yazıcı, 1984, 223 s.

5.Sonsuzluğa giden kafile (şiirler ve poemalar). Bakü: Yazıcı, 1988, 155 s.

6.Erməni meselesi veya hırsız öyle bağırır doğrunun bağrı yarılır. Ankara: Yurt, 2003, 51 s.

İŞIQLI DÜNYA

Torpaqaltdan yerüzüne çıxan çiçekler

İşildayır işıl-işıl

Yerüzünde şirinyuxullu körpeler

Mışıldayır mışıl-mışıl.

Yer üzünde nağılh neneler

Sözleri ifcın-ifcın ifcinleyer,

Nevetere işıq dolu nağıllar deyer.

Yerüzünde eliqabarlı babalar,

Yerüzünde çiyni tüfengli atalar,

Yerüzünde cürbecür bombalar,

Lazerler, atomlar...

Yerüzünde babaların qabarlı ellerine,

Ataların tüıfnglerine,

Bombalara, lazerlere, atomlara sığınmışıq,

Yerüzünde qabarlı ellere,

Tüfenglere, bombalara,

Lazerlere, atomlara

sığınıb işıq.

ORTA ASYA VE KAFKASLAR’DA TÜRK ŞİİRİ, Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kültür Başkenti Ajansı

 KAYNAKÇA

[1] https://az.wikipedia.org/wiki/Abbas_Abdulla

[2] https://az.wikipedia.org/wiki/Abbas_Abdulla

[3]  Tofiq ABDİN, ABBAS ABDULLA’NIN ŞİİRLER KİTABI TÜRKİYE’DE, https://anl.az/down/meqale/525/2010/may/119630.htm

[4] Cazim Gürbüz, Azerbaycan’ın Türkçü Şairi Abbas Abdulla’dan Bayburt’a…., bayburtpostasi.com.tr/azerbaycanin-turkcu-sairi-abbas-abdulladan-bayburta-

[5] https://az.wikipedia.org/wiki/Abbas_Abdulla

[6] https://az.wikipedia.org/wiki/Abbas_Abdulla

[7]  Cazim Gürbüz, Azerbaycan’ın Türkçü Şairi Abbas Abdulla’dan Bayburt’a…., bayburtpostasi.com.tr/azerbaycanin-turkcu-sairi-abbas-abdulladan-bayburta-

[8] Tofiq ABDİN, ABBAS ABDULLA’NIN ŞİİRLER KİTABI TÜRKİYE’DE, https://anl.az/down/meqale/525/2010/may/119630.htm