Abbas Sıhhat Hayatı Eserleri Azerbaycan Şamahı

31.03.2017

Abbas Sıhhat 1874-1918)

Tam adı Abbaskulu Aliabbas oğlu Mehdizade dir. (Azeri Türkçesi ile : Abbasqulu Əliabbas oğlu Mehdizadə, 1874-1918) Azerbaycanlı doktor ve şair

Abbas Sıhhat (Abbas Səhhət) onun en bilinen adıdır. 1874 yılında Şamahı'da doğdu. "Səhhət" (Sıhhat) şaire hekimlik mesleği nedeniyle verilmiş takma adıdır, asıl adı ve soyadı Abbaskulu Mehdizade'dir.

Eğitim hayatına bir din adamı olan babası Molla Ali Abbas’tan dini bilgileri öğrenerek almaya başladı. İlk şiirlerini ise 15-16 yaşlarında yazmaya başlamıştı. 1892'de tahsilini tamamlamak için Horasan'a gitti. Akabinde bir yıl sonra ise Tahran'a göçtü ve altı yıl boyunca yaşadığı Tahran’da tıp tahsilini tamamladı. Hekimlik diplomasını aldıktan sonra1899'da Şamahı’ya döndü. [1]

Ancak Rus yönetim İran’dan aldığı hekimlik diplomasını geçerli saymamıştı. Şamahı da doktor olarak iş yapamayacağı ortaya çıkınca babasından aldığı dini eğitimle hayatını devam ettirmek zorunda kalacaktı. [2] Bu nedenle öğretmenliğe başlayarak bir o kulda Azerbaycan Türkçesi ve şeriat dersleri vermeye başlamıştı. . Bu yıllarda hemşerisi Şamahılı şair Abbas Sıhhat ile şiir ve edebiyat üzerinde yoğunlaştı. Sabir Mirza Alekber ‘den İran, Fransız ve diğer Avrupa şiiri hakkında bilgi almaya başladı. Doktorluk tahsilinden ona sadece bir mahlas kaldı ve Şiirlerinde sıhhat mahlasını kullanmayı bu nedenle tercih etti.

Sabir Mirza Alekber ile iletişimini güçlendirmiş şiire daha da bir hevesle yönelmeye başlamış, Mirza Alekber Sabir sayesinde batı şiiri hakkında da fikir sahibi olmuştu. Mirza Alekber Sabir ile beraber Feridun Bey Köçerli ile mektuplaşıyorlardı. Feridun Koçel’inin tavsiyeleri ile Sâbir, doğu klasik şiirden uzaklaşarak gerçekçiliğe, Sıhhat ise romantizme yönelmişti. [3]

1905 yılından sonra Azerbaycan da başlayan milliyetçilik ve azatlık hareketlerine dâhil oldu. Bu fikirlerin yayılması için çalışmalara başladı. Bu düşüncelerini şiirlerine ve yazılarına da yansıtmış XX. yüzyıl Azerbaycan şiirinin yenileşmesinde bu düşüncelerinin önemli rolü olmuştu. Yazılarında ve şiirlerinde çağdaşlık, Türkçülük ve milliyetçilik duygularını işliyor, okurlarına bu düşünceleri aşılarken şair ve yazarları da harekete geçirmeye çalışıyor hatta onlara da etki ediyordu.

1917 ve 1918'de Bolşeviklerin desteğini alan Ermeni kuvvetleri Şamahı’ya saldırmaya başlamıştı. Bu hücumları sonrasında evini eşyalarını ve her şeyini kaybeden şair Gence'ye göçmek zorunda kalmış Şamahı’daki evinin yanması sonucunda yazdığı eserlerin birçoğunu kaybetmişti.

Vatanı talan edilen evi yanan, yazdığı birçok eserini de kaybede şair bu darbeleri kaldırmayarak hastalandı. 1918’de kaldırıldığı Gence hasta hanesinde geçirdiği felç sonucu hayatına veda etti ve Gence mezarlığında toprağa defnedildi.

Abbas Sıhhat Azerbaycan şiirinin çağdaşlaşmasında, azatlık ve Azerbaycan milliyetçiliğinin yaygınlaşmasına öncü şairlerden biri oldu. Yakın dostu Sabir’in şiirlerini “Hophopname” adlı şiir kitabında topladı.

Eserleri

Yoxsulluq Eyib Deyil, Bakü, 1912

Neft Fantanı, Bakü, 1912

Məğrib Günəşləri, I-II bölüm, Bakü, 1912

Sınıq Saz, Bakü, 1912

Cəhalət Səmərəsi Yaxud Bir Yətimin Xoşbəxtliyi, Bakü, 1914

Müntəxabat, Bakü, 1928

Eserleri, Bakü, 1935

Seçilmiş Eserleri, 1938

Seçilmiş Eserleri, Bakü, 1950

Eserleri, 2 ciltte, I-II c. Bakü, 1975-1976

KAYNAKÇA