Abdullah Şaik Hayatı Eserleri Edebi Yönü Azerbaycan

Abdullah Şaik

24 Şubat  1881 Tiflis Gürcistan- Bakü - 1959

Tam adı Abdullah Mustafa oğlu Talibzadedir. (Azerice: Abdulla Şaiq, Abdulla Mustafa oğlu Talıbzadə), Azerbaycanlı yazarı, şair, öğretmen. Azerbaycan çocuk Edebiyatı’nın seçkin temsilcisi ve ilk dönem milletvekili

24 Şubat 1881 de Gürcistan- Tiflis’te Dünyaya geldi. Babası Ahund Molla Mustafa adında bir din adamıydı. 1889 yılında ailesi İran’ın Meşhed Şehrine göçtü.

Öğrenimini i Tiflis'te ve Horasan'da iken tamamladı.  Rusça ve Farsçayı oldukça iyi bir düzeyde öğrendi. Tekrar Tiflis’e döndüğünde vekil öğretmenlik hakkını kazandı. 

 1901'de Bakü’ye yerleşti.  Bakü’de öğretmenlik yapmaya başladı. Bir müddet çeşitli okullarda öğretmenlik yaptı.  İlk eserlerini çeviriler halinde vermeye başladı. İlk şiirlerini Fuzuli, Nesimi, Habibi gibi divan şairlerinin etkisi altında klasik şiir örnekleri ile vermeye başladı.  Aynı zamanda çocuklar için hikâyeler de yazıyordu. Kendisine Arapçada  "ışık" anlamına gelen "Şaig" mahlasını seçti.

İlk gazellerini yazdı.  Buna rağmen yayınlanan ilk eseri Laylay isimli bir çocuk şiiri oldu

1906 yılından itibaren çocuklara hitaben yazdığı şiirleri ile Azerbaycan çocuk edebiyatının en önemli ismi haline geldi. 1934 yılına kadar öğretmenlik yaptı. Bir müddet devletin çeşitli yüksek kademelerinde görev aldı.  Azerbaycan’ın ilk dönem milletvekillerinden birisi oldu. A. Saik ADC döneminde, birkaç okulu millîleştirmiş, Rus okullarında Azerbaycan Türk sınıfları oluşturmuş, Azerbaycan milli eğitimine katkılar da sunmaya gayret etmişti.

Emekliğe ayrıldıktan sonra da cemiyet hayatında aktif bir insan oldu.  Edebiyat ve sanata faaliyetlerini sürdürmeye devam etti.  Azerbaycanlı çocukların, aydınları ve şairlerin yetişmesi için önemli gayretlerde bulundu. Eserleri yanı sıra, birçok ders kitapları da yazdı, Rusça ve Farsçadan Azerbaycan Türkçesine birçok çeviriler yaptı. Kitap haline getirdiği eserleri dışında birçok yazıları devrinin çeşitli dergi ve gazetelerinde yayımlandı.   Nizami’nin İskendername’sini Azerbaycan Türkçesine çevirdi.

 İyi düzeyde Farsça ve Rusça bilen şair,  Nizami, Shakespeare, Defoe, Krilov, Puşkin, Lermontov ve Gorki'den çeviriler yaptı.

Azerbaycan 1991'de bağımsızlığını kazandıktan sonra, Shaig'in oğlu ve ünlü edebiyat eleştirmeni Kemal Talibzade, babasının Stalin'i ve baskıcı rejimi çok eleştiren eserlerinden bazılarını Bakü: Nurlan, 2003. 264 sayfa, Azerice Latince "Arazdan Turana" adlı kitaplarda yayınlamaya başladı.

Azerbaycan Çocuk edebiyatının kurucularından olan,  roman öykü, tiyatro, makale, inceleme, çeviri ve şiir dallarında eserler veren çok yönlü br sanatçı olan Abdullah Şaik 1959’da Bakü'de vefat etti.

ESERLERİ

Roman: Araz

Hikaye: Müellim, Görev, Kendisi bilsin,  Bana ne?, Annebacı, Sinirli adam,  Fox Hac Yolculuğuna Devam Ediyor, İyi Destek ve Bushy Tail

Oyunları:  Gözel Bahar- Tilki Hacca Gedir.  Kimdir Haklı -  Tık Tık Hanım – Murad - Yahşı Arha-  Şelekuyruk-  Çoban Memiş

Diğer Eserleri: Nizami İskendername Çevirisi,  Cırıcırama  ve Garışga ( A. Kirlov’dan çeviri )  Pinti Kız  ( A. Barto’dan çeviri ) Türk edebiyatı / Bakü :,Azerbaycan Halk Maarif Neşriyatı,,1920. Edebiyat Dersleri.

Kaynaklar

Zeynelabidin Makas, Çağdaş Azerbaycan Şiir Antolojisi- 1992

/tr.wikipedia.org/wiki/Abdullah_Şaik

https://www.azerbaijans.com/content_1125_tr.html

http://www.azer.com/aiweb/categories/magazine/ai121_folder/121_articles/121_poetry_abdulla_shaig.html