Açık Kısa Hece Nedir Örnekler

 

Açık / kısa hece:

Divan şiirinde  kısa ünlü ile biten hecelere açık hece denir.  Türkçe kökenli kelimelerde uzun sesli veya çift sesli olmadığı için  sesli ile bitten hece açık kabul edilmiştir.  A-ta- ma, su-la-ma  heceleri sesli ile bittiğinden açıktır. 

Fakat Arapça ve Farsça kökenli kelimelerde  durum biraz farklıdır. Arapça ve Farsça kelimelerde kısa ünlüler, harf ile yazılmaz, ya  hareke ile gösterilir veya sessizlerden  arada bir kısa sesli olduğu bilinir. Örneğin  mesel sözcüğü  Arap alfabesi veya Osmanlıca yazıldığında sadece ( msl)  şeklinde yazılar ama mesel okunur.  Örneğin  kademe, hasene, sözcüklerindeki sesler kısa olduğu için yazılmaz

ÖRNEKLER

Ki-ta-bı- nı  (  hecelerin hepsi kısa sesli ile bitiyor açık)

Sû- ret  gös- te-  rir  

Sû- ( kapalı uzun sesli) ret ( sessizle bitiyor kapalı)  gös- ( sessizle bitiyor kapalı ) te- ( kısa sesle bitiyor açık)  rir (sessizle bitiyor kapalı )

Açık heceler iki türlüdür. İlki hece sadece tek bir kısa sesliden oluşur. O kul hecesindeki  “ o “ sesi kısa sesli olduğundan açıktır.

Veya ilki sessiz ikincisi kısa sesli ile  biten hecedir: Örnek: ü- zü mü , yü- zü – nü, kö -mü- rü.

Eğer hece uzun bir ünlü  yani sesli ile bitiyorsa kapalıdır.  İl -  lâ  = -  lâ   hecesi uzun sesle bittiğinden kapalıdır. Vezin gereği zihaf yaparak açmak da büyük kusur sayılır.   lâ  - sey- fe kelimesinde ilk hece  uzun sesli ikinci hece sessiz ile bittiğinden kapalı, fe hecesi kısa sesli ile bittiğinden açıktır.

Uzun ünlü Arapça da ve Farsçada  kelimede yazılan ünlüdür ve  uzun ünlü ile biten hece açık hece değildir. Yani, Â- sa –fâ kelimesinde üzerinde uzatma işareti olan  sesliler uzun ve kapalı hecelerdir.  Aruz vezni kısa ve uzun hece, yani açık ve kapalı hecelere göre çeşitli tefile ve kalıplarla kurulan bir vezindir.

Kapalı heceler  sessiz harf ile veya uzun ünlü ile biten hecelerdir. Uzun olan üzerlerinde  uzatmaişareti bulunan  (â, î, û ) le biten heceler de kapalı hecedir. Kapalı heceler aruz incelemesinde (-) işaretiyle gösterilir. Kapalı- uzun hecelerin ses değeri "tam" ses olarak kabul edilmiştir.

Kısa ünlülerle  biten  heceler aruz incelemesinde ( . ) ve ( v ) işaretleri ile  gösterilir. Açık - kısa heceler  "yarım"  ses değerinde kabul edilir.

Arapça ve gelme Farsça'dan gelme  içlerinde uzun ünlü barındıran ( âb, ûl,) gibi iki sesli hecelerle; (bûy,  mâh, zâr, gûy , rûy, cûy.) gibi üç sesli heceler vezin gereği ilki uzun ikincisi kısa yani yarım ses değerinde bir buçuk hece sayılabilir. Buna med uzatma kabartma denir. ve (- . ) işaretiyle gösterilir. Yine bu dillerden gelen iki ünsüz bitişik düzende olan (aşk, ahd, kast, rast, sert, derd,) gibi heceler de, yerine göre bir buçuk hece değerinde kabul edilebilir.