KategorilerEDEBİYATEdebiyat Terimleri MazmunlarAlkış ve Kargış Nedir ve Örnekler

Alkış ve Kargış Nedir ve Örnekler

15.06.2015

 

 

Alkış ve Kargış  Nedir.

 

Alkış ve Kargışlar toplumun maddi-manevi kültürünü, değer yargılarını, inançlarını yansıtan, ı kalıplaşmış sözlerdendir. “Alkış” (hayırdua) “kargış”  ise (beddua, ilenç) ile eş anlamlıdır.

Alkış, birisine güzel dilekler dilemek, hayır dua ile birlikte iyilik temennilerinde bulunmak için kullanılan kalıp sözlerdendir. Alkışlar genellikle deyim gibi kullanılan çoğu kez de deyim gibi kalıplaşmış hale gelen iyi dilek sözleridir.

Alkış ve kargış : “ kişilerin iyilik ya da kötülüklerinin otorite sayılan güçlerden talep edildiği dilek bildiren kalıplaşmış sözlerdir.”[1]

Alkışlar genellikle mensur söylenmiştir. Buna rağmen manzum olarak da söylenen pek çok alkış vardır.  Söze kuvvet katan, canlılık katan alkışlar genellikle övgü ve iyilik temennilerini dile getirmekte aferin anlamını da içeren takdirler de barındıran sözler olmaktadırlar.

Günlük konuşmalarda yer alan  alkışlar, söyleyeni ve söyleneni mutlu ederek  olumlu iletişimler kurulmasını sağlayan sözlerdir.  Alkışlar hayırlı söz, hayır dua  ile eşanlamlı sayılabilecek kalıp sözlerdir.

 

ALKIŞ ÖRNEKLERİ

  •  
  • "Allah utandırmasın",
  • "Allah nâmerde muhtaç etmesin",
  • "Allah analı-babalı büyütsün" 
  • "Allah muradını versin",
  • "Tuttuğun altın olsun".
  • Malımız, canımız sana emanet, sen geri yolla Allahım sağ selamet"
  • Allah bahtiyar etsin,
  • Bir yastıkta kocayın,
  • Ellerin dert görmesin

Ak bürçekli anan yeri Bihişt olsun. Aksakallı baban yeri uçmak olsun. Hak yandıran çırağın yana dursun. Kadir Tanrı seni namerde muhtaç eylemesin Hanım hey...” Dede Korkut

Kargış ise alkışın tam zıddı beddua anlamına gelecek bir ifadedir. Kargış yapılan kişinin başının belaya girmesi, ölmesi, malının ve kendinin ziyan görmesi “ çoluğundan çocuğundan bulması, “ canının alınması,” belasını bulması”, “Haram olsun hart olsun, karaciğerine dert olsun" gibi kötülük dilekleri, kem sözler ve beddualar vardır.

 

 

[1] Öykü TERZİOĞLU, ALKIŞ VE KARGIŞLARIN, SÖZLÜ KÜLTÜRDEKİ YERLEŞİK KODLARIN AKTARIMINI VE YENİDEN ÜRETİMİNİ KOLAYLAŞTIRAN BİÇİMSEL ÖZELLİKLERİ, https://www.millifolklor.com/tr/sayfalar/7

Yorum yapmak için lütfenKayıt Olunya da