Ana fikir Nedir Nasıl Bulunur?
Bir yazıda, yapıtta veya paragrafta açıkça belirtilen veya açıkça belirtmek yerine dolaylı olarak anlatılan temel düşünce, anlatımın özünü teşkil eden yargı, hüküm veya öğüttür.
Ana fikir bir yazının yazılma maksadını oluşturan, konu ile alakalı verilmek istenen temel ileti, öz düşünce, maksadı ortaya koyan temel yargı veya hüküm olmaktadır.
Ana düşünce yazıdaki temel mesajı ortaya koyar. Anlatılan olay, konu veya temanın anlatmak istediği öz ve en temel yargı, hüküm ve öz düşüncedir. Ana fikir; yazı, yazı parçası veya paragrafta bir cümle halinde verildiği gibi dolaylı olarak da anlatılabilir. Dolaylı anlatılmışsa ana fikri eseri analiz eden veya okuyan kişi çıkarır. Cümle halinde verilmiş ise konu ile anlatılmak istenen, vardırılmak istenen hedef düşünceyi veren cümle ana fikir cümlesidir.
Bir yazıda ana fikre benzeyen diğer cümleler ana fikre ulaştıracak olan destek düşüncelerdir. Yazıdaki veya paragraftaki ana fikir bulmak için “ Yazarın asıl anlatmak istediği nedir. Bana ifade etmek istediği en temel yargı, en öz hüküm, en öz düşünce nedir “ soruları sorulur. Bu sorulardan çıkan çıkan cevap ana fikirdir.
Ana fikir Cümlesi:
Ana fikir tamamlanmış, bir yargıdır. Örneğin “ samanın saklanması “ hüküm ve yargı belirtmeyen bir söz öbeğidir. Ama “ Sakla samanı gelir zamanı “ yargılı, hükümlü öğütlü gramer açısından da bitmiş, yüklemi de olan bir cümledir. Samanın saklanması konu ise “Sakla samanı gelir zamanı” ana fikir olabilir. Konu bir adlandırma, ana fikir ise yargılı bir cümledir. Örneğin: “Acımak hissi “ yazının konusu ise “ Acımak çoğu kez başımızı belaya sokan bir duygudur.” Cümlesi ana fikir olabilir.
Ana fikrin Özellikleri:
Ana fikir cümlesi açık, anlaşılır, net ve başka anlama gelecek şekilde olmayan dolaysız bir ifadedir. “Oğlanın töreyi babadan öğrenmesi söz konusu olabilir” cümlesi Ana fikir cümlesi değildir. Çünkü yargı net olmadığı gibi, hüküm kesin olarak verilmemiştir. “Oğlan Babadan öğrenin obayı gezmesini, kız anadan öğrenir sofrayı sermesini” cümlesi – atasözü- ise yargılı hükümlü, öğütlü, bitmiş ve kesin ifadeleri olan bir ana fikir cümlesi özelliği taşımaktadır.
Ana fikir Nasıl Bulunur
Ana fikir bir yazının yazılma maksadını oluşturan, konu ile alakalı verilmek istenen temel ileti olduğuna göre sözü edilen konu hakkında o yazının en öz, en temel düşüncesi olmaktadır.
Bu nedenle ana fikri bulmak için yazıya “ Yazarın bu konuda bana iletmek istediği temel, düşünce, esas fikir, ana ileti, nedir “ , “yazar bu yazıyı hangi temel düşünceyi aktarmak için yazmış?” , “yazarın yazdıklarından çıkarmam gereken en temel, en öz düşünce nedir?” , “yazarın vermek istediği ana mesaj nedir” sorularını sormalıyız.
Örneğin “ Gelenek” sözcüğü bir konu olarak seçildiğinde pek çok insanın gelenek konusunda çok çeşitli düşünceleri ve vardır ve bu konu üzerinde düşünce ve inanma biçimlerine göre çok çeşitli ana fikirler ortaya çıkabilir. Buna göre farklı görüşlere göre yazılmış gelenekle ilgili konularda farklı ana düşünceler vardır.
Yazarlar ana fikirlerini çoğu kez bir cümle halinde de belirtirler. Bir yazıdaki ana fikir cümleleri yazarları tarafından “bana göre, kanımca, ama, fakat, oysa, önemli olan” gibi giriş ibareleri ile ortaya konulabilir. Ana düşünce, bir paragrafın ve yazının başında sonunda vb bir cümle halinde bulunabileceği gibi, yazının ve paragrafın tümünden hareketle de ortaya çıkarılabilir.