Ara Söz ve Ara Cümle Nedir.
Ara söz pek çok şekilde ifade edilebilir. Ama işlev olarak bir cümle içinde açıklama gerektiren bir durum için kullanılan, asıl konu ile ilgili olmayıp cümlenin veya konunun arasında söylenen veya yazılan sözdür.
Ara söz tabiri daha çok bir gramer terimi olarak kullanılır. Gramer de bir terim olan arasöz cümle içinde geçen açıklayıcı ibare anlamındadır. Ara söz “Bir cümlenin kuruluşunda açıklayıcı olarak kullanılan, kaldırıldığı zaman cümlenin anlamını bozmayan, iki virgül ya da iki çizgi arasına konulan açıklayıcı ibare .” şeklinde tarif edilebilir. Arasöz terim anlamı ile de cümle içinde, cümle arasında yer bulan ara ibare ara açıklama, ara bilgilendirme anlamındadır.
TDK şu şekilde tarif eder: “Doğrudan doğruya konuşulan veya yazılan konuyu ilgilendirmeyen dolaylı söz, istidrat”
Eski edebiyatta bu tabire istidrad, günümüz Türkçesinde ise bu tabire ara söz denmiştir. Eski nesirde böyle parçalar istirad başlığı altında yazılmış, daha sonraları bu başlık konulmadan da yazılmaya başlanmıştı. Yalnız parçalar veya cümleler arasında yapılan istidratlar “ Sadede gelelim” sözü ile ifade edilmiş ve tekrar konuya dönülmüş oluyordu.
Eski nesirde istidrad kullanmak çok da makbul değilse de sık kullanılan bir durumdu günümüzde ise sık sık arasöz kullanmak iyi bir alışkanlık olarak değerlendirilmemektedir. Bir yazıda sık sık arasöz kullanılması yazının bütünlüğünü, akıcılığını bozmakta olduğundan tasvip görmemektedir.
O halde elden geldiğince arasöz kullanılmadan açıklama ile fikri ve konuyu bütünleştirmek gerekir. Arasözler hem cümle içinde hem de yazı içinde olabilir Yazı içindeki arasözler birkaç cümlelilik hatta paragraf uzunluğunda da olabilmektedir. Yazı içinde geçen bu cümlelere ara cümle denir. Bir yazıda bu şekilde olan arasözler Parantez içinde gösterilir. Cümle içindeki kısa açıklayıcı sözler ise arasözün başına veya sonuna virgül konularak ya da iki kısa çizgi arasına alınarak gösterilir.
Ara Cümle : “Birleşik veya yalın cümlelerde anlamı biraz daha açıklamak, gereksinim duyulan bir anlamı eklemek veya anlatıma zenginlik katmak için araya giren iki virgül veya iki kısa çizgi içinde verilen cümle, ara tümce” şeklinde tanımlanabilir.
Ara söz, bir kelime veya kelime grubu şeklindeki kısa açıklamalardır. Ara cümle ise, yargı bildiren bir cümle veya cümleler topluluğu halindeki açıklamadır.
Arasöz örnekleri
Babam beni bu konuda – bunu asla unutamam- şiddetle karşılık ver diye uyarmıştı.
Ömer Seyfettin, maupassat tarzı öykü, edebiyatımızda hikaye tarzı geliştirecek kadar güçlü bir hikayecidir.
Muhammediye – Yazıcızade Mehmet’in 15 yy da yazdığı- Türk edebiyatında en çok sevilen Ahmediye ‘dir.
“ Altın Portakal Festivali , geçen yıllarda da katılmıştım, , bu yıl şölene dönüştü.”