Astronot Niyazi Deve Kuşu Kabare Tiyatrosu ve Haldun Taner Hakkında

 

 

Yazıda “Haldun Taner  Astronot Niyazi”  hakkında bilgiler, özeti,   konusu, ana fikri, kahramanları, olay örgüsü,   yazarı,  “Haldun Taner  Astronot Niyazi ” hakkında bilgiler “Haldun Taner’in ,Keşanlı Ali Destanı  “  şahıs kadrosu  , “Haldun Taner  Astronot Niyazi “   adlı eserden alıntılar yer alır.  Eser hakkında yorumlar,   anlatım tekniği, yazarın bakış açısı, tekniği, romanın türü, çevrildiği diller, eserin basım yılı, basım hikâyesi, yazar ve eseri arasındaki, eserle yazarın biyografisi arasındaki alakalar incelenmiştir.

 

 

Astronot Niyazi, adlı oyun Türk Mizahının ve oyun yazarlığının büyük ustası Haldun Taner’in Zeki Alasya ile birlikte yazdığı bir kabare oyunudur.

 

Haldun Taner, tiyatro yazarı olarak büyük bir üne kavuştuğunda 1967 yılında Deve Kuşu Kabare Tiyatrosu’nu kurulmasına öncülük etmiş ve Ahmet Gülhan, Zeki Alasya ve Metin Akpınar ile birlikte bu topluluğu İstanbul’da kurmuştu.[1] Bu tiyatro topluluğunun ortaya çıkmasını Haldun Taner şu şekilde izah etmişti: “Bizde politik-hiciv tiyatrosunun eksik olduğunu görüyordum. Bizim halkımız da buna yatkındı.”  “Asık suratlılar, kara ruhlular, buluttan nem kapanlar, burnundan kıl aldırmayanlar, kendilerini beğenmişler, dediğim dedikçiler, sinamekiler, kasıklar, manyaklar, yavanlar, dengesizler, sakın bize gelmesinler. Bir yerleri incinir, rahatsız olurlar”[2]

 

 

Bu tiyatro topluluğu ilk temsilini Haldun Taner’in Keşanlı Ali Destanı adlı oyunu ile vermiş,  toplumsal ve politik taşlamalar ile hiciv konulu oyunlar ile kendisine özel bir yer edinmişti. Deve Kuşu Kabare tiyatrosu  Vatan Kurtaran Şaban  ve “Generallerin Beş Çayı” adlı oyunlarından sonra 1970 yılında Haldun Taner ve Zeki Alasya’nın birlikte yazdığı “Astronot Niyazi”  adlı oyunu sahneledi.

Astronot Niyazi, adlı oyun verilen bilgilerden de anlaşıldığı gibi Devekuşu Kabare Tiyatrosunda sahnelenmek için yazılan ve Haldun Taner ile Zeki Alasya’nın birlikte yazdıkları bir oyun olmaktadır. Deve Kuşu Kabare Tiyatrosunun dördüncü temsili olan bu oyun Deve Kuşu Kabare Tiyatrosu için bir dönüm noktası olmuş, bu oyun seyirci tarafından çok sevilmiş,  bu oyundan sonra bu tiyatro topluluğu oldukça popüler bir tiyatro topluluğu olarak ünlenmiş ve Taner’in yazdığı oyunlar, uyarlamalar ve  diğer ortak tiyatro yazımları ile  varlığını tam olarak 12 yıl sürdürmeyi de başarmıştı.

 

Astronot Niyazi, SSCB ve ABD’nin uzaya insan gönderme yarışının yaşandığı ve Ay’a ilk insanın ayak bastığı yıllarda yazılmış oldukça güncel ve popüler bir konuydu. Kuşkusuz ki bu eser  insan medeniyetinin Ay’a ayak basmayı başardığı o  yıllarda biz bu gelişmelerin neresindeyiz sorusuna cevap bir bir hiciv olsun diye ortaya çıkmıştır. Herkes gider Mersin’e biz  gideriz tersine konusunu ti ye alan bu oyun İstanbul’da taksicilik yapan bitirim bir taksi şoförünün  uzay seyahati üzerinden toplumu ve geri kalmışlığımızı vurgulayan bir oyun olmaktadır.  

 

Bu oyun o devrin şartlarında çok yoğun bir ilgi görmüş, çok yoğun alışılmadık kalabalıklar önünde sahnelenmiş, Zeki Alasya, Metin Akpınar, Ahmet Gülhan ve Perran Kutman (Perran Kanat) ın rol aldığı bu oyunun oyun müziklerini de Çetin İpekkaya yönetmiş , oyununun müziklerini Altan İrtel yapmıştır.  Astronot Niyazi bir 45’lik plağa da basılarak oyunu izleme şansı bulamayan pek çok kişiye de ulaşmıştı.

 

Devekuşu Kabare Topluluğu Funda Postacı, Orhan Aydınbaş, Halit Akçatepe, Oya Mella(Alasya), Meral Küçükerol, Cihat Tamer, Bilge Şen, Perran Kanat(Kutman), Meral Aral ‘ında yer aldığı Umur Bugay ve Ferhan Şensoy’un da yazar olarak katıldığı br topluluk olarak gide gide büyümüştü.

 

Devekuşu Kabare Topluluğu,  Astronot Niyazi oyunundan sonra giderek popülerleşmeye ve halk tiyatrosu haline dönüşmeye başlamıştı. Bu oyundan sonra Haldun Taner, seyircinin yoğun ilgisi karşısında kabare türünün kendine özgü özelliklerini değiştirmek isteyen topluluk elemanlarıyla yollarını yavaş yavaş ayırmak zorunda kalacaktı [3]

 

 

 

Bu oyunda Ay’a insan göndermeyi başaran medeniyetler karşısında geri kalmış Türk Milletinin uzaya çıkma sevdası hicvedilmiş, oyunun ön yüzünde güldürü öğesi öne çıkarken arka planda ise ne kadar geride kaldığımız vurgulanmıştır.  

 

İstanbul da minibüs şoförü olarak çalışan bitirim bir genç olan Niyazi,  minibüs kullanırken Apollo Uzay aracıyla Ay'a gider.  Uzaya ne şekilde gittiğini bile bilemeye Niyazi ilk Türk astronotu olmuştur.

Uzay hakkında da hiçbir şey bilmeyen Niyazi gördüklerini kendi bildiklerine benzeterek izah etmektedir. Niyazi uzayda pek çok serüven yaşar. Üstelik kendi bildiği ölçülerde de uzay araştırmaları yapmakta ve gördüklerini kendi aklı ve bilgisi ile yorumlamaktadır.

Oyun Niyazi’nin şahsında toplumsal cehaletimiz ile de dalga geçerek İstanbullu bir bitirimden uzay araştırmacısı çıkartmayı başarmıştır. Niyazi’nin uzay araştırmalarından çıkardığı sonuç da manidardır   “İnsan aynı her yerde / Münakaşa mücadele / Karaborsa ve bol rüşvet / Burda değim, ayda bile…”

 

Niyazi bir müddet sonra uzaydan dönüverir. Ancak dönüşünde hayal ettiği yerde değil, yine minibüsündedir ve yine direksiyon sallamaktadır.

 

---