AVANOS'TA GEZİNELİM
11.06.2012İl il Türkiye
Antik Kentler
Gezelim Görelim
Müzeler
Saraylar, Camiler, Yapılar
Resim Alıntı: https://www.avanos.bel.tr/ Kızılırmak'tan Avanos
AVANOS'TA ÇÖMLEKÇİLİK YAZISI İÇİN TIKLAYIN : https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/225-avanosta_c%C3%B6mlekcilik.html
AVANOS
Aksaray-Gülşehir-Kayseri kervan yolu üzerinde yer alan Avanos'un toprağı, Hititlerden Friglere, Roma’dan Bizans ve Selçuklulara, onlarca kültürden gelen birikimle ağarmıştır. Avanos'u diğer il ve ilçelerden ayıran farklı özellikleri vardır. Toprağı, toprağından yapılan çanak, çömlek ve seramikleri, peribaçaları, halı ve kilimleri
Antik dönemdeki adı "Venessa' olan Avanos,Nevşehir'in 18 km kuzeyinde Kızılırmak nehrinin her iki yakasında kurulmuş, Kapadokya bölgesinin en iyi turizm merkezlerinden biridir. Avanos, toprağına hayat verip toprağını sanat eserine dönüştürmeyi bilen, toprağını sanat eseri haline getirmeyi başaran bir ilçemizdir.
Tarihi MÖ 2000’li yıllara dayanan Avanos, Zelva'nin de yakınında Ürgüp ve Göreme ile Kapadokya yöresinin çekim merkezlerindedndir. Orta ve Kuzey Anadolu bölgelerinin önemli bir kesimini sulayıp Karadeniz’e dökülen Kızılırmak, rengini Avanos’tan alıp sularına kattığı tüflü, killi topraklardan alır. Kızılırmak'ın Avanos'a ulaştırdığı milli toprak ve killi çamur kuşaktan kuşağa aktarılan formlarla biçimlenip çanak çömleğe dönüşür.
Ekonomisini turizm gelirlerine bağlayan Avanos ve halkı el sanatlarını da turizme dayalı olarak geliştirmiştir. Avanos tarihinden beri süre gelen çömlek, sermaik ve çini üretimini 35 Çanak Atelyesinde çanak ve seramik ürünleri yaparak sürdürmektedir.(1) Çanak çömlek ve seramik üretiminden başka turistik amaçlı halı, kazak,çorap,eldiven, örmekte ve ilçeye gelen yerli ve yabancı turistlere turistik eşya olarak satılmaktadır. Çeşitli oyuncak bebek üretimi ve çanak üzerine desen işleme ve çanak üzerine deri kaplama işçiliği yapılmaktadır.
Kısaca avanos ilginç yeryüzü şekilleri, Kızılırmak'ın milli çamurları ve kültüründen gelen geleneksel değerleri pazarlayan , pazarlamayı öğrenmiş ve bunu sürdürmeye çalışan bir ilçemizdir.
Tarihte Avanos
Avanos, Nevşehir İline bağlı Nevşehir'in 18 km kuzeyinde olan bir ilçedir.Avanos'un Antik devirdeki adı Venessa, Zuwinasa ya da Ouenasadır.Merkez bucağına bağlı 3, Özkonak bucağına bağlı 10 ve Topaklı bucağına bağlı 5 köyü vardır.
1926'da da dilbilimci Emile Forrer, Boğazköy Hitit Kraliyet Arşivler'inde yaptığı araştırmalar sırasında bir tablette Zuwinasa şehrinin adını okudu Nenessa ve Zu-Winasa, Nicole Thierry'nin çalışmalarına göre, Venassa ve Avanos'a dönüşmüştür. Osmanlı belgelerinde Avanos, Enes ve Evenez olarak geçer.
Avanos'un tarihi en az dört bin (4000) yıl öncesine dayanmaktadır. Bu süreç içinde Asurlularda 'Nenessa', Hititlilerde 'Zu-vinasa', Eski Yunan ve Bizans'ta 'Venasa, Vanote' adlarını almıştır. Osmanlıda 'Uvenez-Evenez-Avanez-Avanoz' olarak adlandırılmıştır.
Avanos, 'topraktan kap yapan; çanakçı şehri' anlamına gelmektedir.
Venessa, MÖ. 332 yılında Büyük İskender'in komutanı 'Eumenes' tarafından yeniden kurulmuştur.
MÖ. 4. ve 1. yüzyıllarda Venessa, bölgede en önemli bir şehir olup, mükemmel şehitliğe, muhteşem meyve bahçelerine, üzüm bağlarına, kaliteli şaraplara sahipti ve çok zengindi.
Selçuklu döneminde, Saruhan Kervansarayını korumak için gönderilen birliğin komutanı 'çavuş', bugünkü Alaattin Mahallesinde bir mescit yaptırır. 1249 senesinde bu yere 'Çavuşlu Mahallesi' adı verilir ve Avanos'un ilk mahallesi oluşur.
İlk kurulduğu yıllardan beri çanakçılık, Avanos'un en önemli gelir kaynaklarından biridir. Avanos 16. yy sonlarında, ülkenin önemli halıcılık merkezlerinden biri haline gelir.
Osmanlı döneminde tarım, ticaret ve el sanatlarından alınan yüksek vergiler nedeniyle Avanos'ta ticari hayat uzun yıllar sönük kalır.
Avanos yakınlarında, Kızılırmak'ın hemen kenarındaki bir Roma mezarlığında 1971 yılında tesadüfen ortaya çıkmış olan mermer lahit, Kapadokya bölgesi'nde bugüne kadar ele geçen tek lahit olması açısından ilginçtir.
Avanos'un Sarılar kasabası yakınlarındaki Prof. Gökberk'in başkanlığındaki Zank Höyük'te yapılan arkeolojik kazılarda Eski Tunç Çağı'ndan Geç Roma Dönemi'ne kadar değişik kültürlere ait kalıntılar açığa çıkarılmıştır. Avanos'ta 13. yüzyıl Selçuklu Dönemi'ne tarihlenen Sarıhan kervansarayı ve Alaaddin Camii bulunmaktadır.
Avanos'ta Çömlekçilik
Avanos'ta da Hititler'den beri çarkla çanak-çömlek yapıldığı bilinmektedir. Bu el sanatı Hititlerden günümüze kadar gelmiştir. Avanos'un dağlarından ve Kızılırmak'ın eski yataklarından yumuşak ve yağlı kil topraklar elenir ve iyice yoğurularak çamur haline getirilir. Çark adı verilen ve ayakla döndürülen tezgah üzerindeki çamurun maharetle şekillendirilmesiyle istenilen çanak yapılmış olur. İşlik denilen atölyelerde üretilen çanaklar önce güneşte, daha sonra da gölgede kurutulduktan sonra, saman ve talaşla yakılan fırınlarda 800 dereceden başlayıp 1200 derece sıcaklık arasında özenle pişirilir. (2)
Avanoslu çömlekçiler, atölyelerini kayalar içine oyulmuş koca koca çömleklere benzeyen mekanların içlerine kuruyorlar. Kayalara oyulan atölyelerin içi çömlek tezgahlarıyla ve üretilmiş olan ürünler ile dolmuş. Çıkrıkların başında bir yandan çömlek yapıyor, bir yandan da mağralara sergilenmiş ürünleri gelen ve gidenlere satmaya uğraşıyorlar. Güneşin girmediği, zemini ,tavanı ve duvarları toprak olan bu atöyelerde kurulmuş bir kaç tezgah ile binlerce çeşit , sırlı sırsız, desenli desensiz, çinli çinisiz, süslü süssüz, irili ufaklı çömlek üretiliyorlar.(1)
Türkiye'nin en uzun nehri Kızılırmak, Avanos yakınlarında suladığı tüflü, killi topraklar nedeniyle eski zamanlarda adına yakışır bir kızıllığa bürünüyor. Barajlar yaptıktan sonra bu özelliği genelde yokolmuştur. Yörede yemek kapları, su testileri, kışlık yiyecek saklamak için çömlekler ve küpler, su küpleri tanınan çanak ürünleridir...
Bölgedeki çanak-çömlek yapım merkezi burasıdır.
AVANOS ÜZÜMLERİ VE ÜRGÜP ŞARAPLARI
İlçede önemli uğraşlardan biri de bağcılıktır. Elde edilen üzümler sofralık olarak kullandığı gibi, mağaralarda, doğal depolarda şarap üretiminde kullanılır. Üzümlerin şeker oranı çok yüksektir. Bu nedenle Özellikle el yapımı şarapları Dünyanın her yerinden rağbet görmektedir. Şarap üretiminin yanı sıra bölge kurutmalık üzümleri, kayısı, elma kışlık besin maddeleri üretimi yapılır. Ayrıca ilçe ve köylerinde üzümden elde edilen şıra ile pekmez , köftür gibi geleneksel yiyecek maddeleri üretilir. Ürgüp'te üretilen şarapların üzümlerinin bir kısmı da Avansotan elde edilir.
Resim Alıntı: https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Avanos,_Turkey_
GEZİLECEK YERLERİ
-Alaattin Camii:13.yy.Selçuklu eseridir.1202 yılında Selçuklu Sultanı Alaattin Keykubat tarafından yaptırılmıştır.Yeraltı Camii:18.yy.Osmanlı eseridir.
-Eski Taş Evler:İlçemize özgü olan ve bölgemizin jeolojik toprak yapısı içinde tebeşir veya kisir olarak adlandırılan taşlardan kemerli biçimde yapılan ve 20 yıl öncesine kadar konut olarak kullanılan yapılardır.Bu evler son yıllarda Pansiyon,Motel ve Restorant olarak düzenlenip Turizme kazandırılmakta ve turistlerin özellikle tercih ettikleri konaklama yerleri olmaktadır.
-Çanakçı Heykeli:Çanak yapan bir insanı sembolize eden heykel çanaktan yapılmış olup,İlçe merkezindedir.İlçemiz ata sanatı çanakçılığın simgesi olup,turistlerin büyük ilgisini çekmektedir.
-Kaya Oyma Yerler:Bölgemizin toprak yapısına uygun olan ve kazılarak turistik lokantalar halinde düzenlenen ve akşamları folklor gösterilerinin sunulduğu yapılardır.Bu türde toplam 1.100 kişilik 4 adet lokanta mevcuttur.(4)
-Zelve Açık Hava Müzesi:Kapadokya bölgesinin en önemli açık hava müzelerinden birisidir.Zelve Vadisi içinde yüzlerce ilginç peri bacaları arasında 8.ve 9.yüzyıllara ait 15 kilise bulunmaktadır.Avanos'a 5 km, Paşabağlarına 1 km uzaklıktaki Zelve, Aktepe'nin dik ve kuzey yamaçlarında kurulmuştur. Üç vadiden olaşan Zelve Ören Yeri, peribacalarının en yoğun olduğu yerdir. Vadideki peribacaları sivri uçlu ve geniş gövdelidir.
Zelve, özellikle IX. ve XIII. yüzyılda hıristiyanların önemli yerleşim ve dini merkezlerinden biri olmuş; aynı zamanda rahiplere ilk dini seminerler de bu yörede verilmiştir.
-Çavuşin Kilisesi:Büyüklüğü ve freskleri ile bölgenin en önemli kiliselerindendir.Hıristiyanlık döneminde yerleşim yeri olan ve 11.yüzyılda yapılan bu kilise Avanos'a 7.Km.uzaklıkta Çavuşin Köyündedir. .Çavuşin (Nicephorus Phocas) Kilisesi, Göreme-Avanos yolu kenarında, Göreme'ye 2.5 km uzaklıktadır. Oldukça yüksek tek nefli, beşik tonozlu, üç apsisli olan kilisenin narteksi yıkılmıştır. 964/965 yıllarına tarihlenmektedir.Ayrıca Güllüdere ve Kızılçukur vadileri içinde 9.yüzyıl eseri olan 12 kilise vardır.
- Güllüdere (Aziz Agathangelus) Kilisesi: Çavuşin köyüne yaklaşık 2 km uzaklıktaki Güllüdere vadisinin en soldaki kolunda yer alır. Vadinin hemen başlangıcında, solda dik bir yamaç üzerine yapılmıştır.Nef, dikdörtgen planlı, düz tavanlı ve geniş tek apsislidir. VI.-VII. yüzyıla tarihlenen mimariye IX.-X. yüzyılda apsis ilave edilmiştir. Apsisteki iki ya da üç fresk seviyesi apsisin devamlı olarak boyandığını gösterir. Madalyon içinde tahtta oturan İsa'nın sağında ve solunda yer alan İncil yazarlarının sembolleri simetrik olarak resmedilmiştir. Düz tavan, kabartma olarak yapılmış, ortada daire içinde haç, kenarlarda ise palmiye motiflerinin arasında çelenk motifleriyle dekore edilmiştir. Bu şekilde haçı esas alan dekorasyonlar daha çok İkonoklastik Döneme aittir. Kapadokya'da yaşayan halkın haça karşı özel sevgisinden dolayı İkonoklastik Dönem sonrasında da sevilerek yapılan bir motiftir. Çünkü haç Kudüs'teki "Kutsal Haç"ı temsil etmekteydi. (3)
-Vadiler: :Nevşehir,Niğde,Aksaray ve Kayseri illeri arasında yer alan, 3.Jeolojik zaman sonu ile 4.zaman başlarına kadar faaliyet gösteren Erciyes ve Hasan Dağlarının volkan tüflerinden meydana gelmişlerdir.Binlerce yıl yağmur ve kar sularının, sellerinin, rüzgarın,sıcaklık farklarının ve arazi yapısı gibi bir çok faktörün etkisiyle toprağın aşınması sonunda oluşan vadiler ve peri bacaları eşsiz ve benzeri olmayan tabiat harikalarıdır.Zelve, Dervent, Güllü Dere, Kızılçukur ve Dere Yamanlı vadileri ilçemiz sınırları içinde bulunan ve birçok turist çeken vadilerdir.
-Yeraltı Şehirleri:Kapadokya Bölgesinde çok sayıda yeraltı şehri bulunduğu,bölgeyi yurt edinen kavimler tarafından meydana getirildiği ve barınma amaçlı olarak kullanıldığı bilinmektedir. Özkonak Kasabamızda 4 katlı ve aydınlatılmış yeraltı şehri oldukça ilginç bir yapıya sahiptir.
Özkonak Yeraltı Şehri: Avanos'un 14 km uzağında yer alan yeraltı şehri, İdiş dağının kuzey yamaçlarına volkanik granit bünyeli tüf tabakalarının oldukça yoğun olduğu yere yapılmıştır. Geniş alanlara yayılmış olan galeriler birbirlerine tünellerle bağlanmıştır.
Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehirlerinden farklı olarak katlar arası haberleşmeyi sağlayacak çok dar ve uzun delikler bulunmaktadır. Düzgün oyulmuş odaların girişleri kapatıldığında havalandırma da bu dar (5cm) ve uzun deliklerle sağlanmıştır. Yine diğer yeraltı şehirlerinden farklı olarak sürgü taşından sonra, tünel üzerine (düşmana kızgın yağ dökmek maksadıyla) delikler oyulmuştur.
Özkonak yeraltı şehrinde Kaymaklı ve Derinkuyu yeraltı şehrinde olduğu gibi hava bacası, su kuyusu, şırahane ve sürgü taşları bulunmaktadır.
Kapadokya Bölgesine gelen yerli ve yabancıların % 80'i ilçemizide ziyaret etmekte,El Sanatları Merkezi olan İlçemizde çanak,seramik,hediyelik eşya,halı ve kilimlere ilgi göstermektedirler.
Avanos'u 2006 yılı sonu itibariyle 1.216.365 turist ziyaret ettiği tahmin edilmektedir. 2007 yılı sonu toplam 1.380.362 turistin ziyaret ettiği tahmin edilmektedir.
Avanosta 7 otel, 3 Motel,7 Pansiyon ve 1 konuk evi mevcut olup,toplam yatak kapasitesi 1823 ve oda sayısı 871 dir.
KAYNAKÇA
- https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/sanat/225-avanosta_cömlekcilik.ht
- https://tr.wikipedia.org/wiki/Avanos
- https://www.avanos.bel.tr/avanos/Sayfa_Modul.asp?nedir=sayfa&id=2
- https://www.avanos.gov.tr/default_B0.aspx?content=226
Türkiye'nin Başlıca Gezilecek Yerleri
- Abant Gölünü gezelim
- Alaçatı'yı Gezelim - İzmir-Çeşme
- ALANYA'YI GEZELİM Mİ ?
- Amasra: "Çeşm-i Cihan Bu mu Ola?"
- Assos- Behramkale-Aristo'nun Aşk Beldesi
- Aspendos Tiyatrosu ve Antik Kenti
- Antalya'da Çağlayanlar
- Ayas'ı Hiç Gördünüz mü? ( Yumurtalık- Adana )
- AĞVA'YI GEZELİM Mİ?
- AYDER YAYLASI VE GÜZELLİKLERİ
- AYVALIK'TA GEZİNELİM
- AVANOS'TA GEZİNELİM
- BERGAMA, PERGAMON'DA GEZİNELİM
- BODRUM'UN GÜZELLİKLERİ
- BOZBURUN VE GÜZELLİKLERİ
- BOZCAADA'YI GEZELİM
- Çukurpınar, Anamur ve Mamure Kalesi
- DATÇA VE KNİDOS ANTİK KENTİ
- Demre ve Noel Baba
- Efes ( Ephesus ) Antik Kenti İzmir -Selçuk
- Edirne'de Dolmenler
- Eğirdir Gölü ve Doğal Güzellikleri
- Fethiye ve Ölü Deniz
- Dalyan ve İztuzu Plajı
- Gediz Deltası ve İzmir Kuş Cenneti
- Girlevik Şelalesi - Erzincan
- Göbeklitepe- Cihanda İlk Yerleşke ve Gizemleri
- GÖKÇEADA VE GÜZELLİKLERİ
- Göreme'nin Turizm, Doğal ve Tarihi Özellikleri
- Gülşehir Nevşehir
- GÜRÜN GÖKPINAR GÖLÜ ALLAH' IN AKVARYUMU
- IHLARA VADİSİ TARİHİ VE DOĞAL DOKUSU
- Hazar Gölü ve Kömürhan Köprüsü Elazıg
- Harput Şehri Kalesi ve Tarihi Eserleri
- Harran'da Tarih Kültür Mimari ve İlk Üniversite
- İznik ve İznik Kalesi
- GÖKSU VADİSİ
- Gerger ve Yeni Kale Cendere Köprüsü ile Vadisi ( Kahta )
İliniz, ilçeniz hatta
köylerinizin, doğal güzellikleri hakkında yazılar yazabilir, Turistik,
tarihi ve doğal güzellikleri fotoğraflarınız ile paylaşabilrisiniz.
BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM veya s_kuzucular@hotmail.com
0
0
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın