Behçet Kemal Çağlar Hayatı 

 

(d. 1908 Erzincan Türkiye) - (ö. 24 Ekim 1969),

 

AİLESİ

Behçet Kemal Çağlar Şabanbeyzadeler adıyla anılan ünlü bir aileden gelen Şaban Hamdi Bey’in oğludur. Babası Kayseri'nin Bünyan Çağlayanı kıyısında yerleşmiş Burunguz isimli Türkmen oymağındandır, annesi Naciye Hanım Balıkesir’in Çepni Yörüklerinden Kolağası Ahmet Ağa'nın kızıdır. [1] Babası Şaban Hamdi Bey, Halkalı Ziraat Mektebini bitiren mesleği ile ilgili kitaplar ve makaleler yazıp yayınlayan biridir.  Erzincan’ın Tepecik köyünde 1908 yılında doğmuştur. Behçet ismi babasının amcasının ismidir.  Kemal ismi ise hürriyet kahramanı Namık Kemal'e izafeten verilmiştir. .[2]

HAYATI

Babası memur olduğu için memuriyeti sırasında birçok yere taşınmışlar o yüzden de tahsilini yurdun birçok yerindeki farklı okullarda yapmak zorunda kalmıştır.  İlkokula 1913 senesinde, Bolu'da İmaret mahalle mektebinde başlamıştır.  Şiir ezberlemeye ve okumaya meraklı olan Behçet Kemal'e İlkokul öğretmenleri sürekli şiir okutmuşlardır.

 

Bolu İmaret mektebinde başlayan okul hayatını 1915 yılında taşındıkları  Konya'da sürdürmüş, ilk olarak Mevlana türbesinin arkasındaki Numune Mektebine devam etmiş, ertesi yıl, Konya Sultanisinin ilk kısmına gitmeye başlamıştır. 1916 senesinin sonbaharında babası Kudüs Ziraat Müdürlüğüne tayin edildiğinden birkaç ay Kudüs'te kalmıştır. Kudüs'ten Kayseri'ye gelen Behçet Kemal, ilk, orta ve lise tahsilini Kayseri'de yapmıştır. Kayseri Sultanisi ile İzmir Lisesinde okumuş. Kayseri Sultanisi son sınıfından imtihanla Zonguldak Yüksek Maden Mühendisliği Okuluna girmiştir (1925).  Tahsil yıllarında Faruk Nafiz Çamlıbel, Eflatun Cem Güney edebiyat hocalarından dersler alam fırsatı bulmuştur.

 

Zonguldak Maden Mühendis mektebinden 1929 senesinde yüksek madem mühendisi olarak birincilikle mezun olmuştur. Burada dört yıl okuduktan sonra, Türk Ocağı ve Halk Evinde yapılan çalışmalara katılmıştır. Uzun süre mesleği ile ilgili bir işte çalışmayan Behçet Kemal, mesleği konusunda staj için Fransa’ya gitmiş,  dönüşte 1930 senesinde Sanayi Vekâleti Maadin Dairesi Merkez Mühendisi olarak.[3] İktisat Bakanlığında çalışmaya başlamıştır.

 

Fransa dönüşünden sonra Atatürk’ün gözüne yeniden girme hamlelerine başlar. Görmeye Geldim[4] şiiri ve Süleyman Çelebi’nin Mevlit ’inden esinlenerek Atatürk’e bir mevlit yazar. Bu teşebbüsleri ile Mustafa Kemal'in ilgisini çekmiştir. Bu günlerde İnkılâpları öven karşı çıkanlara şiddetle saldıran gericilere ateş püsküren yazıları hız kazanmıştır. [5]  Üstelik Faruk Nafiz ile Onuncu Yıl Marşını da yazmıştır. ( 1932)

 

Halkevlerinin açılışında yazdığı ve şahsen rol aldığı Çoban Piyesi ve ardından yazdığı ve oynadığı Ergenekon Piyesi dolayısıyla da Atatürk'ün dikkatini çekmiştir.  Artık ödülünü alma zamanı gelmiştir. 1934-1936 yılları arasında  bizzat  Atatürk’ün isteği ile Halk edebiyatı ve gazetecilik incelemeleri yapmak için Londra’ya gönderilir. 1935 senesinde yurda döner. [6]

 

Atatürk devrimlerine hayran ve bağlı bir şair olarak yazılar ve şiirler yazmayı sürdürmektedir. 1935’te Londra’dan dönüşünden sonra Halkevleri müfettişi olarak görevlendirilir ve bu görevi ile yurdun her tarafını dolaşmış; halk şiirleri ve halk sanatı ile yakından ilgilenmek fırsatını bulmuştur.

 

1940 senesinde Yücel Dergisinde çıkan “Atatürk’e Raporlar “başlıklı yazıları ve radyodaki konuşmaları yüzünden müfettişlikten ve radyo evinden ayrılır.  Bu raporlarda Atatürk’ özlemini dile getirmiş, Türk gençliğine izinden gitmeyi öğütlemiş,  Atatürk, ilkelerinden uzaklaşanları Atatürk'e şikâyet etmiştir. Atatürk ve milli şiir temalarında şiirler yazarak, gericilik konularına değinerek, haftalık dergiler ve günlük gazetelerde inkılâpları öven, yazılar yayımlamayı sürdürmektedir. Atatürk'e ve O'nun devrimlerine kendini adamış,  Atatürk’ün ölümünden sonra da bu tutumunu hararetle devam ettirmektedir.

 

Erzincan milletvekili olarak 1943-1949 seneleri arasında TBMM’ye girer. 25 Ocak 1949 tarihine Erzincan mebusu olarak hizmet eder. 15 Ocak 1949' da Şemsettin Günaltay' ın başbakanlığa atanmasının ardından Atatürk devrimlerinden ödün verildiği gerekçesiyle partisinden de milletvekilliğinden de istifa eder.

 

Kendi dilinden yaşamını 1966 yılında şöyle anlatmıştır:  “Zonguldak Yüksek Maden Mühendis Mektebi'nden diplomalıyım ama ilk günden beri Anadolu'nun insan cevheri ile haşır neşirim. Faruk Nafiz Çamlıbel, Eflatun Cem Güney edebiyat hocalarımdı. Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Hamdi Tanpınar'ın sohbetlerinden yıllarca feyz aldım. Doğuda tanışıp kaynaştığım halk ozanları bana halkımı bir kat daha tanıtıp sevdirdiler. 1948 başlarında laiklik ve devletçilik ilkelerinde Atatürk'ün yolundan çıktığını gördüğüm için saflarından ayrılmaya karar verdiğim partinin bana sağladığı milletvekilliğini, Meclis kürsüsünden istifa etmek suretiyle bıraktım. Başka bir parti aday gösterdi, noter marifetiyle reddettim. Temsilciler Meclisi'ne çağrıldım, umutla katıldım. Cumhurbaşkanlığı kontenjanından senatör olmam istendi. Günlük politikadan tiksindiğim için kabul etmedim. O gün bu gündür yazarlık ve öğretmenlik yapıyorum.”[7]

 

Daha sonra İstanbul’a yerleşerek Vatan Gazetesinde makaleler yazdı Şadırvan ismiyle haftalık bir dergi çıkarmaya başlar. Bu dergi 35 sayı olarak çıkar.  (35 sayı, 1 Nisan-25 Kasım 1949).[8] Daha sonra sırasıyla Robert Kolej'de öğretmenlik, İstanbul Radyosu edebiyat danışmanlığı, kurucu meclis üyeliği (1961)  görevlerinde bulundu. TRT Yönetim Kurulu üyeliği ve Başkanlığı, Akbank Neşriyat Müdürlüğü, TRT Program Uzmanlığı görevlerinde bulunmuştur. [9]İstanbul Radyosunda, uzun yıllar ancak aralıklı olarak  "Edebiyat Dünyamız" ve  "Bitmez Tükenmez Anadolu" programlarını hazırlamış, yönetmiş ve sunmuştur. En son Robert Kolejinde öğretmenlik yapmıştır. 

 

24 Ekim 1969’da .[10] İstanbul'da ölmüştür. Kabri Zincirlikuyu mezarlığındadır.

Enver Naci Gökçen, hakkında bir tanıtma kitabı yazmış ve yayımlamıştır.  (1970).

 

EDEBİ KİŞİLİĞİ

Başlangıçta millî edebiyat şairlerinin şiirlerine benzer Memleketçilik konulu eserler verdi. Atatürk devrimleri, Atatürk sevgisi, yurt ve vatan sevgisi konularını işledi. Şiirlerinde hece ölçüsünü kullandı. Bu tarzını da sonuna kadar korudu. Ankaralı Âşık Ömer mahlası ile  hece ölçüsü  ve âşık şiiri tarzında şiirler yazdı.  “Atatürk şairi” olarak tanındı. Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte yazdıkları Onuncu Yıl Marşı ile şöhreti yaygınlaştı. Şiir ve nesirlerini Hayat, İnkılâpçı Gençlik, İstanbul, Muhit, Şadırvan, Türk Dili, Türk Yurdu, Ulus, Ülkü, Varlık, Yedigün, Yücel dergi ve gazetelerinde yayımlandı

 

Şiirlerinden başka Yurt konularını işleyen tiyatro eserleri de yazdı.

 

Şiir kitapları

• Erciyesten Kopan Çığ (şiir, 1933)
• Burada Bir Kalp Çarpıyor (şiir, 1933)
• Benden İçeri (bütün şiirleri, 1966)
• Behçet Kemal Son Şiirleri (1970,ö.s.)
•  

Oyunları

• Çoban (1933),
• Atilla (1935),
• Deniz Abdal.

Diğer Eserleri 

• Halkevler (inceleme 1935),
• Hasan Ali Yücel ve Eserleri (1937),
• Hür Mavilikte Gezi (1947),
• Dolmabahçe'den Anıtkabir'e Kadar (Gözlemler 1955),
• Kur'an-ı Kerim'den İlhamlar (1966),
• Atatürk Deniz'inden Damlalar (antoloji 1967),
• Battal Gazi Destanı (1968),
• Bugünün Diliyle Atatürk'ün Söylevleri (1969).[11]

Yeğeni Selcan Cağlar tarafından yayına hazırlanan 4 adet eseri Destanlar (1997), Bitmez Tükenmez Anadolu (1994) Benden İçeri (1994)ve Kuran'ı Kerim'den İlhamlar (1995) TC Kültür Bakanlığı tarafından basılmıştır.

KİMLİK KÂĞIDIM:

Yalınayak basardım yaz kış toprağa,
Odun toplamaya giderdim dağa,
Ata üzengisiz binmekti derdim,
Bazlamaya çaman sürer de yerdim,
Beziryağı idi yanan lambamda,
Yıldız saya saya uyurdum damda,
Yufka pişirmeye firez yolardım,
Yazları üst daldan kiraz yolardım,
Yonca otlatırdım sarı tosuna,
Bayılırdım yanık un kokusuna,
Güzün değirmende nöbet beklerken,
Büyük anam "Yasin", babam "Türküm ben"
ezberlettirirlerdi kışın her gece,
Anam baş ucuma gelir gizlice,
"Keloğlan" masalı söyler giderdi,
Nutuk söyletmekti hocamın derdi,
Amcamın yanında askerdim dimdik,
Yazın köylü kışın şehirli idik,
Mektepte leyliydim bir uzun kıştı,
Kitaplar okudum, aklım karıştı,
Dünya güzelini düşümde gördüm,
Denizi onaltı yaşımda gördüm,
Maden mektebine zorla giderken,
Sonra Avrupa'yı dolaştım da ben,
Çeşit çeşit süsler, keyifler gördüm,
Yine de gözümde tüterdi yurdum,
Gurbette vatanı yaman özledim,
Yine acıkınca caman özledim,
Yine yıkanmaya aradım dere,
Bildim, çabalamam benim boş yere,
Ben ki hep bu dağın taşın çocuğu,
Yüz yıl geçse onbeş yaşın çocuğu.

İŞTE BEN ;
Yunus'lardan daha yaşlıyken başım,
Çırpınır göğsümde yirmibeş yaşım,
Her gece kendimden çıkar giderim,
Orhon Beyi Yulug Tikin yoldaşım,
Yerde beni boğadursun kederim,
Çoban olur yıldızları güderim,
Mikelanj'ın ellerini öpmeye,
Atilla'nin terkisinde giderim,
İmbiğimden geçen her haram helal,
En yakın sırdaşım Mevlana Celal,
Gönlüm beste yapar Karacoğlan'a,
Başımda konuşur Mustafa Kemal.

 

 

Şiirleri

• AĞIT
• Bizim Yerli Malımız
• GÜZELLEME
• HEY
• İSTİYORUM
• NÖBETÇİ MİLLET
• ON KASIM MEKTUPLARI 4
• ATATÜRKÇÜLERE
• AMASTRİST MASALI
• ASIRLARCA
• ATATÜK'Ü DİNLERKEN
• ÇANAKKALE DESTANI
• DUMLUPINAR
• Eğlen Çoruh! Dur Çoruh!
• Göklerin Aslanlarına
• MUSTAFA KEMAL SESLENSE
• ATATÜRK'E
• Onuncu Yıl Marşı
• SEVGİLİYE
•  

KAYNAKÇA

 

• [1] https://tr.wikipedia.org/wiki/Beh%C3%A7et_Kemal_%C3%87a%C4%9Flar
• [2] https://tr.wikipedia.org/wiki/Beh%C3%A7et_Kemal_%C3%87a%C4%9Flar
• [3]  Anonim, Behçet Kemal Çağlar,https://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=4921 son erişim 12-11-2014
• [4]  Anonim, Behçet Kemal Çağlar https://www.yasamoykusu.com/biyografi-429-Behcet_Kemal_Caglar son erişim 12-11-2014
• [5] Murat Bardakçı - Yalakalık edebiyatımızın daniskası Behçet Kemal'in Atatğrk Mevlidi..www.haberturk.com
• [6] Anonim, Behçet Kemal Çağlar https://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=4921 son erişim 12-11-2014
• [7] Anonim, Behçet Kemal Çağlar https://tr.wikipedia.org/wiki/Beh%C3%A7et_Kemal_%C3%87a%C4%9Flar son erişim 12-11-2014
• [8] Anonim, Behçet Kemal Çağlar https://www.yasamoykusu.com/biyografi-429-Behcet_Kemal_Caglar son erişim 12-11-2014
• [9] Dr Aslan Tekin Edebiyatımızda İsimler, Elips Yyaınları, Ankara, 2005, shf. 147
• [10] Anonim, Behçet Kemal Çağlar https://www.biyografi.net/kisiayrinti.asp?kisiid=4921son erişim 12-11-2014
• [11] https://tr.wikipedia.org/wiki/Beh%C3%A7et_Kemal_%C3%87a%C4%9Flar

Edebiyat Dil bilim, Kültür, Folklor, Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, ve Araştırmalarınız bize başvurarak bu sitede Paylaşabilirsiniz.

 BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM  veya s_kuzucular@hotmail.com