BELİRTEÇ- Zarflar
Fransızca: adverbe
İNGİLİZCE: adverb determinant
Almanca: adverbium, umstandword
Osmanlıca: zarf
Kelime türü: Dil bilgisinde bir terim
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ: zarf, katmaç
TANIM:
“
Bir eylemin, bir sıfatın ya da bir başka belirtecin anlamını zaman, yer, ölçü, nitelik, soru kavramları bakımından etkileyen sözcük “
[1]
Geç gelince hayret ettik;
En değerli dostum Ahmet’tir
En çok kazanan en çok satandır
Zarflar veya belirteçler, bir fiilimsinin, fiilin, sıfatın veya başka bir zarfın anlamını yer, yön, zaman, ölçü, nicelik, soru bakımından belirten, sınırlayan ve etkileyen kelimelerdir.
Zarflar genellikle fiilleri niteler. Fakat fiillerle birlikte bir sıfatı ve kendi cinsinden bir sözcüğü de niteleyebilir. Sıfatlar gibi derecelendirme yapabilen zarflar da vardır. Sıfatlar isimleri zarflar ise filleri nitelendiren sözcüklerdir. Fakat zarfların teklik ve çokluk şekilleri yoktur.
Aşağı, yukarı, nazikçe, çok, az, fevkalâde, en, ileri, geri, şimdi, geç gibi
Kelimeler cümle içerisinde zarf olarak kullanılabilirler.
Zaman zarfları, Fiillerin anlamını zaman kavramı yönünden sınırlandırırlar.
Fiile sorulan "ne zaman" sorusuna cevap verir; yarın, kışın, akşamleyin, sabah, daha, henüz, hiçbir zaman, geç, er, yine vb.
Akşama size geliyoruz.
Yarın eve döneceğiz
Artık buradan gitmelisin.
Yer-yön zarfları ,Bir fiilin veya zarfın anlamını yer veya yön belirterek etkileyen zarflardır, fiile sorulan "nereye" sorusuna cevap verir. aşağı,içeri, beri, ileri, geri, öte, karşı vb. Sayıları diğer zarflara kıyasla oldukça sınırlıdır.
Babam yukarı çıktı
Kedi aşağıya indi.
Otobüs sağa döndü
Durum zarfları ,Bir fiilin, sıfatın veya zarfın anlamını nicelik ve durum yönünden etkileyen zarflardır: hızlı, tek tek, iyice, sora sora, geze geze, böyle, şöyle vb. durum zarflarının çoğu "nasıl" sorusuna cevap niteliğindedirler.
Miktar zarfları ,Fiilleri, sıfatları ve zarfları miktar, derece, ölçü bakımından etkileyen ve sınırlayan zarflardır: biraz,fazla, çok, daha, en, pek, az vb....
Soru zarfları,Fiilleri ve fiilimsileri soru yönünden etkileyen zarflardır: neden, niye, niçin, nasıl, ne zaman, ne kadar vb.Zarfları bulmak için sorulan soruların tamamını kapsar.
[1] Prof. Dr. Vecihe Hatipoğlu, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, AÜ. DTCF Yayınları, Ank. 1982