GirişKayıt

Bintü'l inep ( Üzüm kızı ) Mazmunu

19.07.2015


Faydalaınlan afiş resmi: :https://www.hachikosan.org/raki/

Osmanlıda 1901Tarihl, Üzüm Kızı , Rakı reklam afişi,

Bintü'l inep

Osmanlıca yazılışı : Bintü'l-İneb : العنب بنت

Bintü'l inep  ve Duhter-i rez üzüm kızı manasına gelir. [1]Bu sözlerden kasıt ise şaraptır.  Divan şirinde şarabın mucidi İse  Cem’dir.  Esatirlere göre : Cem, Zümrüd-ü Anka’ya bir iyilik etmiş, Sımurg’ta ona üzüm fidanlarını getirip hediye etmiştir. ( bkz Anka ( Zümrüd-ü Anka- Simurg) Mazmunu ve Özellikleri- Beyitlerle-)  Üzümleri yetiştiren Cem daha sonra şarabı da bulacak tahta çıktığı  Nevruz gününü bayram ilan edecek  ve o gün şarap içilmesini  serbest bırakacaktır. [2] [3]( bkz Cem - Cemşid-i Hurşit ( Divan Şiirinde Cem ve Tüm Özellikleri )

Bu efsanelere göre şarap Cem’in kızı sembolik manasıyla Cem’in icat ettiği şarap anlamına telmih ve mecaz olur.  Bintül inep yerine duhter-i rez de denmiş,[4] bu ter kiplerinden hareketle yukarıdaki esatir telmih edilmiştir. ( bkz :  Duhter-i Rez Şiirimizde Üzüm Kızı ve Şarap )

Bintü'l inep  divan şiirinde çok sık karşımıza çıkabilecek bir mazmundur. Divan şiirinde en çok kullanılan tabirlerden biri olmuştur. Şarabın kızı, şarap kadehi, araka, rakı, piyale- ayag- saki , mey,  pir-i mugan, meclis  gibi kelimeler, bu tabirle birlikte karşımıza çıkabilecek olan kelimelerdir.

Ne zen-i dehre ne bintü'l-inebe meyl  itdim
Ülfet (ü) sohbete hasr eylediğim hep er idi     Haşmet

Zannetme duhter-i rez bir rind ile gizlidir
Anunla şeyh efendi de babalı kızlıdır                 Nedim

Ben  duhter-i rez  severem sofu dânesin
Zira kimi kızın sever kimi ânesin                         Necati

( Ben üzümün kızını severim sofu  ise danesini,  zira kimi kızını sever kimisi anasını )

Bintü'l inebin bikrini Cem etti izale
Iskat-ı cenin oldu tehi kaldı piyale

( Binttü’l inebin   kızlığını Cem bozdu.  Şarap kadehi çocuğunu düşürüp boş kaldı. )

Destide duhter-i rez destde duht-ı merdüm
Kime el verdi felek böyle begim dünyada?    Nedim 

(destide üzümün kızı destte (elde ise ) insan kızı –sevgili- beyim, felek dünyada kime bu denli iyi davranmıştır?)

Bintü'l inebin şehvet ile öptüm ayağın
Hemşiresinin  oldu bana hürmet-i mahsus      Ayni ,

Alın serpuşunu cam –ı  şarabın  bezm-i  işrette
Cemal –i dil firûz- ı duhter-i rezden nikap aldım.       Sabri-i Şakir.

Şarabın kızının ayağını şehvet ile öptüm – ( kadehin ince yeri) kız kardeşi - rakı- bana özel bir hürmet duydu.  ( İki bacı ile evlenmek haramdır. Şair şarap içmiş,  bacısı rakıyı içemem içersem  haram olur, - şaraptan sonra rakı içmek istemiyorum- demek istemektedir.)

Bintü'l-'inebe câriyedir deyü dil atma.
Hürmetlidir ol görme misin bey' ü şirâda

Bintü’il inebi pir-i mugan eyledi namzed
Hiç boş mu kor ahir anı rindan-ı harabat          Hanyalı Şefik   [5]

Pir-i mugan – meyhaneci – şarab kızını kendi yerine bırakıp gitti. Harabat ehli artık  onu hiç boş bırakır mı?

Gitti zevk-i tarabım kalmadı gönlümde neşat
Değmedi  neşesi alamına  bintü’l inebin          Remzi Paşa

Duhter-i rez gözleri hem dudağı bintü’l-inep
Biz deriz ümmü’l-gazel ol kim divân-ârâ gibi              KOCA RAGIP PAŞA

İlgili  Başlıklarımız



KAYNAKÇA

profile

Adem

0

2

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar