Boğumlanma Nedir

BOĞUMLANMA

Fransızca:     articulation

İNGİLİZCE:   articulation

Almanca:     artukulation

Osmanlıca:   telaffuz,

Kelime türü:  Dil bilgisinde bir terim

FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:    oynaklanma, telaffuz

TANIM:

“Ciğerlerden gelen havanın, ağız ve burundaki çeşitli nokta ve bölgelerde engellemeye uğrayarak ses olarak çıkması.”[1]

“Ciğerlerden gelen havanın ses yolunun belirli bölgelerinde açılma, kapanma daralma, hışırdama vb hareketlerle sese dönüştürülmesi olayı “ (Zeynep Topaloğlu)

"Bir sesin çıkışında dilin ağızda toplandığı bölgeye boğumlanma bölgesi deriz. En çoğu ağız boşluğunda olmak üzere boğumlanma noktaları dudaklardan gırtlağa kadar uzanır. Birbirine yakın noktalar bir boğumlanma çevresi sayılır. Sesleri bunlara göre bölümler ve en çok bununla adlandırırız. 1- Dudak sesleri

2- Damak sesleri

3- Diş sesleri

4- Gırtlak sesleri" [2]

"Sesler, ağız boşluğunun neresinde istenilen biçimi alıyorsa o yere boğumlanma noktası veya çıkak denir." (Prof.Dr. Haydar Ediskun)

"Dildeki sesler; boğumlama tarzlarına göre ünlüler ve ünsüzler olmak üzere ikiye ayrılır. Ünlüler, boğumlanma şekli bakımından ses yolunda herhangi bir engele uğramadan çıkarılmakta. Ünsüzler ise ses yolunun açılış, kapanma veya daralma ses tellerinin titreşip titreşmemesi özelliklerini taşırlar." (Prof.Dr. Zeynep Korkmaz)

Dilimizdeki sesli – ünlü- veya sessiz – ünsüzle- leri doğru telaffuz edebiliyorsak boğumlanmayı doğru yapıyoruz demektir. Boğumlanmayı doğru yapamayanlar sesler doğru telaffuz edemezler.  Ses organlarından kaynaklanan, hastalık, işlevsizlik vb nedenleri ile seslerin doğru yerden ve doğru zamanlama ile çıkarılamaması seslendirme ve telaffuz hatalarına neden olmaktadır.

[1] Prof. Dr. Vecihe Hatipoğlu, Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü, AÜ. DTCF Yayınları, Ank. 1982

[2] Prof.Dr. Tansin Banguoğlu)