Fransızca:    voix

İNGİLİZCE:    voice

Almanca:     diathesis.

 

Osmanlıca:   bina  

 

Kelime türü:  Dil bilgisinde bir terim

 

FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:   

 

Fiillerin özne ve nesne alıp almamaları yönüyle incelenmesidir.

“Özne veya nesne durumlarına göre, belirli çatı eklerinin eylem kök veya gövdelerine getirilmesiyle meydana gelen türev:”[1]

“Fiil kök veya gövdesinin, sözlük anlamında herhangi bir değişikliğe uğramadan fiilden fiil yapan belirli bazı eklerle genişletilerek cümledeki özne ve nesne ile olan bağlantısında uğradığı durum değişikliği; fiilin anlam değişikliği göstermeyen, ancak özne ve nesneye hükmeden şekil değişikliği.”[2]

Çekimli bir fiilden oluşan yüklemin nesne ve özneye göre gösterdiği durumlara çatı denir.

Çatılar, türlerine, aldıkları eklere ve işlevlerine göre kendi içlerinde etken çatı (yalın çatı), edilgen çatı, meçhul çatı, dönüşlü çatı, işteş çatı, ettirgen çatı diye sınıflandırılır.

 

 

Bu bilgilerden hareketle yüklemin isim soylu sözcüklerden oluştuğu cümlelerde çatı aranamaz.  Çatı ancak yüklemi fill olan cümleler veya yüklem çekimli fill olduğunda geçerlidir.

 

Fiiller nesne alıp almamalarına göre değişik şekillerde adlandırılır.

 

geçişli, geçişsiz, etken, edilgen:  — in (sev—in), — il (sev—il), — iş (sev—iş), — it (üşü—t), —ir (iç—ir), — dir (bil—dir), — dirt (bil—dir—t) vb.

 

---