Çekim Eki

14.01.2018
 
 
 
Çekim  Eki
 
Fransızca:    suffixe flexsionnel
İNGİLİZCE:    ending, inflexion suffix, termination
Almanca:     flexsionnssuffix
 
Osmanlıca:    tasrif lahikası
 
 
Kelime türü:  Dil bilgisinde bir terim
 
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:   tasrif eski, işletme eki)
 
TANIMLAR
Fiil veya isim soylu kelimelerin kök veya gövdelerine gelerek kelimeler arasında durum (hâl), iyelik, çokluk, zaman, kişi, olumsuzluk, soru, ilişkisi kuran eklerdir.
 
Eylem ya da ad kök veya gövdelerine kişi kavramı vermek üzere getirilen ad çekimi veya eylem- fiil-  çekimleridir.  Başka bir deyişle ad veya filli köklerinden ad veya fiil türetmeyen yapım eki olmayan yapım ekleri dışındaki diğer eklerin hepsi çekim eklerdir.
 
Çekim ekleri: hal ekleri, ( i, e,de,den), şahış ekleri, iyelik ekleri( im, in, i, imiz,iniz, leri, ler, çoğul eki,me olumsuzlukl eki, mi soru eki ile dilek istek ve haber kiplerinin eklerinden oluşurlar.
 
:1. K.T geldim (gel-di-m) 2. K.T. geldin (gel-di-n) 3. K.T. geldi (gel-di) 1. K.Ç. geldik (gel-di-k) 2. K.Ç. geldiniz (gel-di-n-iz) 3. K.Ç. geldiler (gel-di-ler)
 
ev+ler, oda+da, kapı+sı+nı, çalış-ıyor-um, gel-me-di, oku-y-acak-mı?, bekliyor-lar-mış 
Yap- madı, yap-a, yap-alım, yap-sa, yap-malı , 
 
 
TERİMİN TÜRK LEHÇELERİNDEKİ KARŞLIKLARI
 
Azerbaycan Türkçesi: täsriflänmä şäkilçisi ~ hal şäkilçisi; Türkmen Türkçesi: yönkemegoşulması ~ üytgedici goşulma; Gagauz Türkçesi: hallamak afiksleri; diişmäk afiksleri;Özbek Türkçesi: turlόvçi-tuslόovçi qoşimça; Uygur Türkçesi: türligüçi vä tüsliniş qoşumçiliri; Tatar Türkçesi: törländergeç quşmıça; Başkurt Türkçesi: kileş yalğawzarı ~ zat yalğawzarı; Kmk: türleniw koşumçası ~ türleniş koşumçası; Krç.-Malk.: boluş, bet affiksi; Nogay Türkçesi: kelîs kosımşaları ~ özlîk kosunşaları; Kazak Türkçesi: septik-jiktik jalgawları; Kırgız Türkçesi: cöndömö müçösü; Alt:: kubultkışla-tüzünle kubularınıň kojultazı; Hakas Türkçesi: hubulus hozımı; Tuva Türkçesi: öskertilge ko'jumaktarı; Şor Türkçesi: sabıtkı affiksi; Rusça: affiks skloneniya ~ spryajeniya; ~  [1]
 
[1] BSTS / Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu 1997

0

0

Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın

Yorumlar