Çekim Nedir - Fiil ve İsim Çekimi
Fransızca:
İNGİLİZCE: conjugation
Almanca:
Osmanlıca: fiil tasrifi.
Kelime türü: Dil bilgisinde bir terim
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:
TANIMLAR
“Fiil, ad kök veya gövdelerine zaman kavramı ile birlikte kişi kavramı da veren eklerin getirilmesi.”
“Cümlede yüklem görevinde bulunan fiil veya ad soylu kelimelerin zaman, şahıs, teklik ve çokluk kavramı veren eklerle girdiği şekil:”
[1]
Eylem veya ad soylu bir sözcüğe kişi kavramı vermek için şahıs veya iyelik eklerinin getirilmesidir. Fillerde kişi kavramını şahıs ekleri isimlerde ise iyelik ekleri verir. ( Bkz İyelik Ekleri ve Şahıs ekleri )
FİLL ÇEKİMİNDE ŞAHIS LAR İSİM ÇEKİMDE İYELİK EKLERİ
Al-dı-m Kalem-im,
Al-dı-n, Kalem-in
Aldı- Kalem-i
Aldı-k, Kalem- imiz
Aldı-nız Kalem – iniz
Akdı-lar Kalem-leri
Geliyorum (<bil-iyor-um), sev- din (<bil-di-n), iç- lir (<iç -ir), seveceğiz (<sev-eceğ-iz), sevmişsiniz (<sev- miş-siniz), gelmeliler (<gell-meli-ler), içsek (<içse-k), bilelim (<bil-elim), bilsin (<bil-sin), iyiyim (<iyi-y-im), iyisin (<iyi-sin), iyidir (<iyi-dir), iyiyiz (<iyi-y-iz), iyidirler (<iyi-dirler) vb.
TERİMİN TÜRK LEHÇELERİNDEKİ KARŞLIKLARI
Azerbaycan Türkçesi: fe'lin täsriflänmäsi; Türkmen Türkçesi: iişlik yöňkemeleri; Gagauz Türkçesi:işliklerin düşmesi; Özbek Türkçesi: fe'lnin tuslanişi; Uygur Türkçesi: peilnin tüslinişi; Tatar Türkçesi: fiğıl'nen törlaneşe ~ fiğıl' törlaneşe; Başkurt Türkçesi: qılımdıň zat menän üzgärewe;Kmk: işlikni türleniwü; Krç.-Malk.: etimni cegiliwü ~ etimni betlede türleniwü; Nogay Türkçesi: glagoldıň özlîk pen türlenüvvî; Kazak Türkçesi: etistiktin jiktelüwi; Kırgız Türkçesi: etiştincaktalışı; Alt:: glagoldıň t'üzünderle kubuları; Hakas Türkçesi: glagolnıň sıraycahubulızı; Tuva Türkçesi: kılıg sözünün öskertilgezi; Şor Türkçesi: glagoldın eelerbe sabılca tkanı; Rusça: spryajeniye glagola
[2]
[1] BSTS / Gramer Terimleri Sözlüğü 2003
[2] BSTS / Türk Dünyası Gramer Terimleri Kılavuzu 1997