GÖLÜN COGRAFİK ÖZELLİKLERİ

Kuzeydoğu Anadolu’nun nihayetinde kabaca kuzey-güney yönünde bir birine paralel olarak Aktaş gölü, Çıldır Havzası ve Çıldır Gölü bulunmaktadır. Volkanik ve Volkano-sedimanter arazi üzerinde yer alan bu çanaklar tamamen tektonik kökenlidir. Havzanın suları batıdan havzaya kavuşan ve Kura nehrinin kollarından olan Karaçay tarafından drene edilmektedir.

Doğuda Akbaba dağı (3026 m.) batıda Kısır Dağı (3197 m. ) Volkan konileri arasında uzanan Çıldır gölü 1.959 m. yüksekliktedir. Gölün kuzey-güney yönündeki uzunluğu 18.3 km., doğu-Batı yönünde en geniş yeri 16.2 km.dir ve göl 115 Km2. alan kaplamakta olup, derinliği 100 m.'den fazladır[1]

NASIL GİDİLİR.

Çıldır gölü, yakın bir zamana kadar zaman zaman kapalı bir havza halinde kalmıştır. Ancak pleistosen'in plüviyal devrelerinde gölün fazla suları kuzeybatıda ki Gölbelen köyündeki 1970-1975 m. yüksekliğindeki gedikten Çıldır havzasına, oradan da Kura nehrine akmıştır. Öte yandan, gölün kuzey kesiminde 2.000 m. civarında yerli kaya taraçaları ve sahanlıklar bulunmaktadır, bu sahanlıklarda yassı çakılların varlıkları plüviyal devrede gölün en az 2000 m.'ye kadar yükseldiğini göstermektedir.[2]

Çıldır Gölü, Doğu Anadolu Bölgesi’nin en büyük ikinci gölüdür.   Çıldır Gölü, Kars ve Ardahan illerinin içinde Akbaba Dağı ve Kısır Dağı arasında kalır. Çıldır Gölü Ardahan il sınırları içinde kalmasına rağmen Kars’a bir saat uzaklıktadır. Kars – Çıldır arası yaklaşık olarak 65 kilometredir. Göle ulaşmak için Akyaka-Arpaçay ayrımından Arpaçay yönüne gidilmesi gerekir.

 İlkbahar ve sonbahar aylarında kuş göçü için önemli bir uğrak yeri olan bu gölün içinde adacıklar da vardır. En büyük olanı Akçakale harabelerinin yanında yer alan Akçakale’ adasıdır. Akçakale2nin tarihi MÖ. 8000 yılına kadar uzanır.

Çıldır Gölü, Ardahan il sınırları içerisindedir ve 123 km2 alanı ile Doğu Anadolu Bölgesi'nin en büyük ikinci büyük ve tatlı su gölüdür. Deniz seviyesinden 1959 metre yükseklikte bulunan gölün en derin noktası bazı kaynaklara göre  42 metredir. ( Not bazı kaynaklar derinliğin yüz metreye kadar ulaşabildiğini yazmaktadır. [3] )

ÇILDIR GÖL Ü VE DOĞAL GÜZELLİKLERİ

Göl ve çevresi kış aylarında eksi kırklara kadar ulaşan soğuklar görmektedir. Bu bakımdan kış ayları gölün yüzeyi kalın bir buz tabakası ile kaplanmaktadır. Kış mevsiminde buz tutan gölün üzerinde atlı kızaklarla gezebilmek de mümkün olabilmektedir.  Göl ve kıyısındaki iklim oldukça serttir. Yazın en sıcak aylarında dahi akşam saatlerinden sonra mont ile dahi üşümemek elde değildir.

Gölün kenarlarında kalabalık bir yerleşke yoktur. Gölün yakınlarındaki küçük köylerde hayvancılık yaygındır.   Göl kıyılarında yapılaşma görülmediğinden göl doğal ve temiz kalmaktadır. Bu haliyle ülkemizdeki en temiz ve en doğal haliyle kalmış göllerden birisidir. Sırf bu sebepten doğal kalmış olmasından dolayı bile görülüp yaşanılmaya değer.

Çıldır Gölü,  tektonik oluşumlu bir göldür. Göl, kar suları, dere ve pınarlarla beslenmektedir. Gölün tek çıktısı kuzey batısında yer alan Ermenistan sınırındaki Arpaçay Nehri’nin kolu olan Telek Çayı'dır. Göl etrafında çok az bitki örtüsü gelişmiştir ancak gölü çevreleyen otlaklarda yoğun hayvancılık yapılmaktadır.[4]

Yılın dört mevsiminde yapılabilen balıkçılık yöre halkı için önemli bir ekonomik gelir kaynağı teşkil etmektedir. Göl balıkçılık bakımından oldukça önemli bir göldür. Gölün tatlı suları, etrafındaki doğal yapı, sularının temiz kalması gibi nedenlerle Çıldır Gölü balıkların üremesi ve balıkçılık için oldukça verimli ir ortam sağlamaktadır. Gölde yaz ve kış aylarında da balıkçılık yapılmaktadır. Gölde kış aylarındaki balıkçılık oldukça ilginçtir. Göl kış aylarında kalın bir buz tabakası ile kaplanmakta,  kışın buz tutan göldeki kalın buz tabakaları kırılarak balık avlanmaktadır. Gölde yakalanan en önemli balık türü (aynalı) Sazan (Cyprinus carpio)dur.

Ancak kurak geçen mevsimlerde, göl seviyesi hızla çekilmekte ve bu nedenle sazan gibi türlerin üremesi için gerekli sazlıklar daralmaktadır. Ayrıca birçok balıkçının kontrolsüz avlanması göldeki balık balık varlığını olumsuz etkilemektedir.  Gölün çevresinde az sayıda ve salaş balık lokantaları da görebilmek mümkündür.

Çıldır Gölü, kuş popülâsyonu ve kuş gözlemi için önemli bir noktadır. İlkbahar ve sonbahar aylarında Tepeli Pelikan, Angıt ve Van Gölü Martısı gibi kuş türleri bu gölde yaşamaktadır. Özellikle Van Gölü Martısı  denilen martı türü bu gölde oldukça yoğun olarak bulunmaktadır

ÇILDIR GÖLÜ İÇİN OLUŞAN TEHDİTLER

Gölün sadece kuzey batısında seddeyle ayrılmış bataklık ve sulak çayırlar bulunur. Genelde göl çevresi mera vasıflı olup, sert bölge iklimi tarıma olanak vermez. DSI tarafından gölü beslemek amacı ile yapılan derivasyon tünellerinin hem diğer havzalardaki kirlilik yükünü göle taşıması, hem de hayvancılık açısından çok önemli çayırların kurumasına neden olması mümkündür. Ayrıca inşaatı henüz tamamlanmamış olan Kuzey derivasyonunun Çıldır'ın çok önemli çayırlığı olan Karaçay ovasının ot verimini ciddi boyutta etkilemesi söz konusudur.[5]

Göl sularının rengini değiştiren yosunların üremesi son zamanlarda artmaya başlamıştır.[6] Bunun nedenleri ise köylerden göle doğru gelen olarak kanalizasyonlar ve  göl kıyısındaki tarlalarda kullanılan gübrelerin içerdiği kimyasal maddelerdir.

Göl ve çevresindeki tarım alanlarında kullanılan tarımsal kimyasal maddeler yörenin ekolojik ve iklimsel koşulları ile göl üzerinde tehdit oluşturmaktadır.

Gölde aşırı bir kirlilik gözlenmemesine rağmen evsel artıklar ile çevresel atıkların varlığı göze çarpmaktadır. Adalardaki insan baskısının artması bu alanları kuluçka için kullanan türleri olumsuz etkilemektedir. Yapımı planlanan otel ise yeniden gözden geçirilmelidir.  Çıldır gölüne artmaya başlayan alaka nedeni ile artmaya başlayan turizmle birlikte insan baskısı artmış ve turistik tesisler inşaa edilmeye başlanmıştır.

https://www.sehirler.net/resim-ardahan-resimleri-74-ardahan-cildir-golu-2335.htm



KAYNAKÇA 

---

• [1] https://www.ardahankulturturizm.gov.tr/belge/1-45866/cografya.html
• [2] https://www.ardahankulturturizm.gov.tr/belge/1-45866/cografya.html
• [3] https://www.ardahankulturturizm.gov.tr/belge/1-45866/cografya.html
• [4] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C4%B1ld%C4%B1r_G%C3%B6l%C3%BC
• [5] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C4%B1ld%C4%B1r_G%C3%B6l%C3%BC
• [6] https://www.haberler.com/cildir-golu-yesillendi-4758675-haberi/