Das Kapital Hakkında Karl Marks

 [Kapital’in I. cildi] kesinlikle burjuvaların (toprak sahipleri dâhil) kafasına şimdiye dek fırlatılmış en korkunç gülledir.”Marx’tan Becker’e 17 Nisan 1867 tarihli mektup

“Yeryüzünde kapitalistler ve işçiler bulunduğundan beri, işçiler için bu kitap kadar önemli bir kitap çıkmadı.” Friedrich Engels, “Marx’ın Kapital’i” (  arka kapak)

“Her ne kadar zalim bir İngiliz stiliyle kaleme alınmış olsa da, kitap bizlerin görüşlerinin doğal tarihini aktarmaktadır." Marx

Das Kapital (1867), Karl Marks tarafından Sanayi Devrimi’nin ilk dönemlerinde yazılmış olan  kapitalist üretim biçimine karşı çıkan bir eleştiri  ve kapitalist üretim anlayışına karşıt yazılan “kritik bir analiz” kitabıdır.

Eserin  alt başlığı bu amacına daha uygun olarak “ Ekonomi Politiğin Eleştirisi” alt başlığını taşır. Das Kapital, Marx’ın 1848 ve 1849 yıllarında radikal kapitalizmin Avrupa’da uğradığı başarısızlık üzerine gittiği İngiltere’de yazılmıştır. Hegelci felsefenin etkisinde yetişen Karl Marks Almanya’da yaşıyordu. Paris’te “Hegel’i tersyüz eden” bir sosyalist oldu ve Friedrich Engels ile beraber Komünist Manifesto’yu yazmıştı(1848)[1]

Bu eser oldukça ses getiren dünya düzenini en çok sarsan ve toplam üç cilt olan  eserin  sadece ilk cildini Karl Marks yazmıştır  2. ve 3. Ciltleri ise Marx'ın ölümünden sonra ve çalışma arkadaşı Friedrich Engels tarafından notlarının düzenlenmesi sayesinde tamamlana bilmiştir.  Das kapital'in son iki cildi Engels tarafından basıma hazırlanmış ve eserler sırasıyla 1885 ve 1894'de yayınlanmıştır. Eserin 1. cildi sermayenin üretim sürecini,, 2. cildi sermayenin dolaşım sürecini, ve 3. Cildi ise  bir bütün olarak kapitalist üretim sürecini konu almaktadır.

Marx, Kapital'de "kapitalist toplumun en küçük hücresi" olarak gördüğü "meta"nın çözümlenmesinden başlayarak kapitalist üretim ilişkilerini bütün boyutlarıyla incelemiştir. Marx bu eserinde, kapitalist sistemin doğuşunu ve 19. Yüzyıldaki işleyiş biçiminin, artıkdeğer kavramını, işçinin ürettiği mala yabancılaşmasını, üretim tüketim ve pazarlama alanlarına kapitalizmin yarattığı haksızlık ve eşitsizlikleri, . İktisadî ve toplumsal açıdan bu sistemin gelişimini, aşamalarını ve çelişkilerini incelemişti. Kapitalizmin mevcut işleyiş şeklinden yola çıkarak kapitalizmin işçi, köylü ve diğer  insan sınıfları ile düzenler üzerinde oluşturacağı olaylar konusunda da tahminler ve kehanetlerde bulunmuştu.

Eser hakkında çok farklı görüşler şekillenmiş eser kimi çevreler tarafından kutsal kitap mertebesine çıkarılmış, kimi çevreler tarafından ise ala gerçekleşmeyen kehanetler olarak irdelenmiştir.  Karl Marx, bu eserinde  yaşadığı dönemdeki Kapitalist rejimin üretim, yönetim, tüketim ve ideolojisini irdelemiş, üretim, emek, sermaye, mülkiyet, kâr, sömürü, artı değer gibi kavramlarla ilgili kapsamlı analiz ve yorumlar yapmıştır. “Bunlardan hareketle ekonomik ve toplumsal olay ve gelişmelerin gelecekte nasıl şekilleneceği konusunda evrensel ölçekte kehanetlerde  de bulunmuştur. Marksistlerin büyük çoğunluğu itiraz etse de bu kehanetlerin çoğunda yanılmıştır. Fakat bu yanılma, onun iyi niyetini, başta ekonomi olmak üzere her alandaki sömürünün ne kadar büyük bir ahlaksızlık ve insan hakları ihlali olduğunu ilan edip buna karşı başkaldırışının haklılığını gölgelemez. ”[2]

Marx, bir Avrupalı olduğu için, Hıristiyan âleminde enine boyuna sınırsız biçimde tartışılmıştır. Bu tartışma, eski canlılığını korumasa da bugün de devam etmektedir. Marx ve Kapital üzerine yüzlerce kitap yazılmıştır.

Bu kitap, Karl Marx’ın ve Marksizm’in temel yapıtı sayılmıştır. Marks ve Engels’in bu ve benzeri kitaplarda savundukları görüşler vahşi kapitalizme karşı oluşturdukları  Sosyalist ve Komünist düzen önerileri yakın tarihimizi ve 20. Yy derinden etkilemiş, Sosyalist Rejimi savunan güçlerin çeşitli ülkelerde devrimler yapıp iktidara gelmeleri ile II. Dünya savaşının dahi çıkma vesilelerinden bir olmuştur. 1940 lardan 1990 kadar süren soğuk savaş yıllarının Rusya’da, Çin’de, Arnavutluk, Yugoslavya ve Küba gibi ülkelerde devrimlerin çıkmasına yol açan Marksist görüşler  kaynağını bu kitap ve Marksın yazdığı diğer eserlerden almışlardır.

Bu bakımdan Das Kapital  ve  Marksın yazdığı diğer eserleri görüşleri ve kapitalizme getirilen ağır eleştirileri 20. yydaki  siyasi hareketler çalkantılar ve devrimlerin çıkış noktası olmuştur. "Marx’ın Das Kapital  kitabının 2. baskısını Darwin'e ithaf etmek istediği anacak  ancak Darwin’in bu ithafı kibarca reddettiği söylenceler arasındadır.  [3]

Marx’ın görüşleri tüm dünyada enine boyuna sınırsız biçimde tartışılmıştır. Bu tartışma eski hızında olmasa bile bugün de devam etmektedir. Marx ve Kapital üzerine yüzlerce kitap yazılmış, Marx  hakkında  objektif veya hep sübjektif değerlendirmeler de yapılmış, din düşmanlığı, bozgunculuk, bölücülük savaş çığırtkanlığı  vb yapmakla suçlanmıştır.

Kimi çevreler ise sömürüye karşı açtığı savaş, ezilenler namına yükselttiği isyan, toplumsal eşitlik önerileri, işçi, köylü ve tüketenlerin eşitliği, insanları çatışmasız ekonomik ve statüleri açısından eşit düzeye  getirmeyi amaçlayan fikirleri adına Marksın radikal taraftarları olmuşlardır.

Dr. Hikmet Kıvılcımlı,  Kapital’i fasiküller halinde çevirmeye teşebbüs etmiş ama eser tamamlanamamıştı (1937), Prof. Dr. Mehmet Selik  eseri  Almanca aslından 1965 yılında çevirmiş ve eseri yayımlamıştı. Aralık 1965

 KAYNAKÇA

[1] https://www.dusuncetarihi.com/makale/das-kapit

[2] İSMAİL ÖZCAN, Marx'tan gökten inmemiş bir kutsal kitap: Kapital, https://www.radikal.com.tr/yorum/

[3]  https://www.evrimagaci.org/fotograf/56/5913