KategorilerEDEBİYATEdebiyat Terimleri MazmunlarDeyişme Nedir Âşık Şiirinde Deyişme Örnekleri

Deyişme Nedir Âşık Şiirinde Deyişme Örnekleri

01.08.2021

DEYİŞME NEDİR VE ÖRNEKLERİ

Halk edebiyatı âşıklık geleneğinde âşıkların belli bir izleyici önünde aşıkların birbirlerini sınamak, yoklamak, karşılaşmak, hatta saz ve söz ustalığını belli etmek maksatlı yaptıkları bir çeşit müsabakadır.  

Deyişmeler rakip aşığı çeşitli yöntemler ile mat, etmek, diğer aşığa baskın gelmek ,yarışma haline gelmiş bir karşılaşmada ustalık payesini elde etmek vb haline dönüşürse bu tip deyişmler atışma haline gelir.

Deyişme ve “Atışma” en az iki aşığın bilirkişiler ve dinleyiciler karşısında belli kurallar çerçevesinde yaptığı bir çeşit sazlı sözlü şiir yarışmasıdır. Deyişme ve atışmada âşıklar birbirlerini denerler, yoklarlar, deyişme yaparlarken bir birlerini överler, birbirlerine iltifat ederler. İş atışma şekline gelirse de tam tersi hallere girerek birbirlerini mat etmeye uğraşırlar.[1] ( bkz  Âşık Şiirinde Atışma Deyişme Karşılaşma Meydanlaşma )

KAYNAKÇA

ŞIQ ALI İLE AŞIQ İQBALIN DEYİŞMESİ 


Aşıq İqbal 

O nedi ki, otuzunda cavandı?

On beşinde çox böyükdü, uludu?

O nedi ki, dili iki, sirri bir,

Hansı derya her deryadan doludu?

 Aşıq Alı 

O aydı ki, otuzunda cavandı,

On beşinde ululardan uludu.

O qelemdi, dili iki, sirri bir,

Elm deryası her deryadan doludu. 

Aşığ İqbal 

O nedi ki, üç ay dağlar bürüner?

O nedi ki, el deymemiş hörünür?

O nedi ki, emanetnen verilir?

O nedi ki, o da onun gülüdü? 

Aşıq Ah 

O qardı ki, üç ay dağlar bürünür,

O konuldu, el deymemiş hörünür.

O uruhdu, emanetnen verilir,

İlqar, iman diriliyin gülüdür. 

Aşıq Iqbal 

O nedi ki, haqq yanında nahaqdı?

O nedi ki, yere, göye dayaqdı?

O kimdi ki, yatmayıbdı, oyaqdı?

Aşıq İqbal her cimden halıdı.  

Aşiq Ah 

O böhtandı, haqq yanında nahaqdı,

Haqq nezeri yere, göye dayaqdı.

Haqq özüdü, yatmayıbdı, oyaqdı,

Bu sözleri açan Aşiq Ah'dı.

Âşık Şenlik ile Âşık Feryadî-  Deyişme 

Şenlik:

Şöhretin vezir payında

Rütbesiyle şana layık

Oturuşun o duruşun

Hem sultana hana layık

 Feryadî:

Sefa geldin gözüm üzre

Olsam mihmana layık

Şeyhülislam, sadrazam

Doğru Al'Osman'a layık 

Şenlik:

Seninle oldum taaşşuk

Gözlerime geldi ışık

Duymadım sen kime aşık

Dillerin Kur'an'a layık 

Feryadî:

Bu düşkün gönlüm açarsın

Selim Sırat'ı geçersin

Kevser ırmaktan içersin

Olasan cihana layık 

Şenlik

Kul şenliği eder hürmet

Rikabın kıldım ziyaret

Sana nasip olsun cennet

Huriye gılmana layık 

Feryadî:

Sefil Feryadî göresen

Meram maksûda eresen

Sancak altında durusan

Habîb-i Rahman'a layık 

"Elesger Veli Deyişmesi 1

(Aşıg Elesger)

Esselamünaleyküm saları sukhan

Aşığı möhtekam benadem Veli

Arif'i fehminde sahibi ikrar

Maksut mecidimdir üstadımVeli

(Aşıg Veli)

Aleykümeselam şir'i babında

Eceb arif iptidasan Elesger

Suvara benara nezm i sadünde

Sen ziyade iptidasen Elesger

(Aşıg Elesger)

Aşgın meydanında acaip ersen

Katibi deftersen derin hünersen

Seddi İskendersen bab-i Heybersen

Khop'un kenarı değil edadan Veli

(Aşıg Veli)

Aşıg meydanında libası fahir

Sensin bu mahalda ey derin mahir

Arşta mahir alemde oldun zahir

Sen ziyade iptidasan Elesger

(Aşıg Elesger)

Göyçeli Aşıg Elesger de zarıdı

Türabın içinde be ikrar idi

Gülçü eda çek zülbünde var idi

Hata eskik olmaz gededen Veli

(Aşıg Veli)

Veli her şairin hak-i payıdır

Tamamen sözlerim bögür yayıdır

Sürurunda çek zülbünde var idir

Sen ziyade iptidasan Elesger. Aşık Elesger

Yahşı Tanı Elesger'i Bilginen

ELESGER REYHAN DEYİŞME

Elesger Veli Deyişmesi

Elesger Veli Deyişmesi 2

Elesger Veli Deyişmesi 3

Aşıg Elesger- Gara Kötük Atışma

Aşıg Elesger – Zöhre Atışma

Yaxşı tanı Elesger Qurban

Ne Dedin Elesger Hecer Hanım Deyişmesi

KAYNAKÇA 

[1]https://edebiyatvesanatakademisi.com/post/asik-siirinde-atisma-deyisme-karsilasma-meydanlasma/75777

Yorum yapmak için lütfenKayıt Olunya da