Didaktik Şiir Nedir Eserleri Örnekleri

Didaktik sözcüğünün kökeni Yunanca “Didaktikos” sözcüğüne dayanır.  Dilimizde; öğretici, eğitici, ders veren, bilgi veren anlamlarına gelir.

Şiirler genel olarak, duygu, hayal, coşku gibi öğretmek amaçlı olmayan ahenk, melodik, estetik kaygılarda taşıyan, eğitmek öğretmek gayesine hizmet etmeyen dize mantığına dayalı manzum yazılar olmaktadır.

Didaktik şiir ise şiir biçiminde olduğu halde belli bir bilgiyi, düşünceyi, fikri, görüşü vb öğretmek, öğüt vermek, bilgi aktarmak amaçlı yazılmış olan şiir demektir.

Didaktik şiirin ilk örnekleri Yunan şair Hesiodos tarafından M.Ö.700 civarında yazılmıştır.  Yusuf Has Hacip ‘in Kutadgu Bilig,        Edip Ahme3t Yuganaki’nin  Atabetü'l-Hakayık , Ahmet Yesevi’nin Divan-ı Hikmet adlı eserleri

 Aşık Paşa ‘nın Garipname adlı eseri, Nâbî’in oğluna öğütler vermek için yazdığı  Hayriye adlı eseri , Kul Mesud  ,Cevherî ,  Hoca Mesud ‘un  Kelile ve Dimne  manzum çevirileri, Alaeddin Ali Çelebi' nin " Envar-ı Süheyli"  adlı eseri  divan edebiyatındaki önemli didaktik şiir örneklerinin olduğu kitaplardır.

Batılılaşma döneminde Ziya Paşa’nın Terkib-i Bend; Şinasi ve Recaizade’nin; La Fontain’den yaptıkları fabl çevirileri ,Tevfik Fikret ‘in Haluk'un Defteri ve Şermin adlı eserleri; Mehmet Âkif Ersoy  'un Süleymaniye Kürsüsünde, Asım; Ziya Gökalp ‘in Kızılelma, Yeni Hayat ve Altın Işık adlı eserleri, Orhan Veli Kanık’ın Fabl çevirileri bu türdendir.

Didaktik Şiir Örnekleri

Ağustos Böceği İle Karınca

Karıncayı tanırsınız
Minimini bir hayvandır
Fakat gaayet çalışkandır
Gaayet tutumludur, yalnız
Pek hodgamdır, bu bir kusur:
Hodkam olan zalim olur.

Bir gün ağustos böceği
Tembel tembel ötüp durmak
Neticesi aç kalarak
Karıncadan göreceği
Bürudete bakmaz, gider
Bir lokma şey rica eder
Der ki: - Acıyınız bize
Coluk çocuk evde açız
Ianenize muhtacız.
Karınca bir yüreksize
Layık huşunetle sorar:
- Aç mısınız? Ya o kadar
Uzun, güzel günler oldu.
O günlerde ne yaptınız?
Böcek inler: - Açız, açız
Bakın benzim nasıl soldu
O günlerde gülen, öten
Sazla, sözle eğlenen ben
Bugün bakın ne haldeyim!
Vallah açız, billah açız,
Halimize acıyınız!
Karınca eğlenir: - Beyim,
şimdi de raksedin, ne var?
'Yazın çalan kışın oynar.'  Tevfik Fikret Hayatı ve Eserleri

Âtiyi karanlık görerek azmi bırakmak...

Bilmem ki ölüm var mıdır ondan daha alçak!

Ey dipdiri meyyit: "İki el bir baş içindir."

Davransana eller de senin, baş da senindir.

Ye's öyle bataktır ki düşersin, boğulursun

Ümide sarıl sımsıkı, seyret ne olursun!       M.Akif

KARGA İLE TİLKİ

Bir dala konmuştu karga cenapları;

Ağzında bir parça peynir vardı.

Sayın tilki kokuyu almış olmalı;

Ona nağme yapmaya başladı:

“Ooooo! Karga cenapları, merhaba!

“Ne kadar güzelsiniz; ne kadar şirinsiniz

“Gözüm kör olsun yalanım varsa

“Tüyleriniz gibiyse sesiniz

“Sultanı sayılırsınız bütün bu ormanın.”  Orhan Veli