DİL ÖTESİ İŞLEVİ

 

 

 

 

Fransızca:  

İNGİLİZCE:   cross-functional languag

Almanca  :   

 

 

Osmanlıca:       

 

Kelime türü:   İsim –-  Dilbilimde bir terim

 

 

 

 

Bir ileti dille ilgili bilgiler vermek için oluşturulmuşsa “dil ötesi işlev” de kullanılmış demektir.

Dil ötesi işlevinde iletiler, dili açıklamak, dil ile ilgili bilgi vermek için düzenlenir.

 

Dil ötesi işlev ile ilgili kaynaklarda çok yetersiz bilgi veya çok muğlak izahlar ile tanımlar bulunmaktadır. Anlaşıldığı kadarı ile dil ötesi işlevin fonksiyonel özellikleri dil bilimciler tarafından ya iyi anlaşılmamış veya çok kötü anlatılmıştır.   Dil ötesi işlev terimini kullananlar veya ortaya atanlar konuya net bir izah getirmemişlerdir.  Dikkat çeken diğer bir husus  bu  terimin  “Dilin; belli birtakım dil bilgisi kural ve özelliklerini aktarmak için kullandıklarını “ ortaya koymaktadır. Yani dil bilimle ilgili her açıklama, dil bilgisi ile ilgili her tanım dil ötesi işlev gibi algılanmaktadır.

 

Bu algı ve tarife göre  dilbilgisi ile ilgi bilgi veren her cümle dil ötesi işlevdedir.

 

İş oluş hareket bildiren kelimelere fiil denir.

Cümlede eylemi yapan varlığa özne veya şahıs denir.

 

Bu tanımlardan hareket edersek fiilimsileri, edatları zamrleri eylemleri vb anlatan her metin veya cümle dil ötesi işlev olarak adlandırılmaktadır.

 

Makale, incelme yazıları gibi bilimsel metinlerde ve öğretme amaçlı konuşmalarda da kullanılan “yani, demek istiyorum ki, bir başka deyişle” gibi sözcüklerle devam eden yazılar ve konuşmalar dl ile ilgili açıklamalar getiren cümleler de dil ötesi işlevde görülüyorsa aşağıdaki örnekler de bu  tanıma uygundur.

 

Şunu demek istiyorum kısaca cümlenin en temel öğesi yüklemdir.

Kısaca söylersek Osmanlı devletinin en parlak dönemi, Türk Yüzyılı da denilen 16.  Yüzyıldır.

Bir başka deyişle Fransızlara karşı ilk direniş Belen, Sarıseki ve Dörtyol’da gerçekleşmiştir.

Demek istiyorum ki deniz suyunda da atın vardır; fakat deniz suyundan altın elde etmenin maliyeti çok yüksektir.