Fransızca:    consonne dentale

İNGİLİZCE:   dental

Almanca:     dental, zahnlaut

 

Osmanlıca:   sinni samit

Arapça   :      

 

Kelime türü:   İsim, Dil Bilimde bir terim

 

FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ:   diş konsonu, dişsi konson, diş sesi

 

 

 

Dil ucunun üst diş etlerine dokunmasıyla oluşan ünsüz:[1]

 

 d, t, c, ç.

 

Dil ucunun veya dil tacının üst dişlere, diş etine veya diş eti-damak sınırına dokunması veya yaklaşması ile boğumlanan ünsüzler: d, t, c, ç, j, ş, z, s, n, l, r: dağ, taş, ceylan, çocuk, jambon, şakrak, zeytin, soğuk, nane, lokum, rahat gibi.

 

Bunlar boğumlama noktasındaki küçük ayrılıklara göre kendi içlerinde de sınıflanmaya giderler: d, t, z, s, n, l, r diş-dişeti noktalarında boğumlandıkları için tam diş sesleridir. c, ç, j, ş ise diş eti-damak noktasında boğumlandıkları için diş-eti (alveolar) sesleri durumundadırlar. Bunları diş-damak sesleri (alveolar) olarak gösterenler de vardır. Dilimizdeki kadı, Osman gibi bazı Arapça kelimelerde yer alan ve artık telâffuz değeri kaybolmuş bulunan peltek z (z, d) ünsüzü ile İngilizcedeki th ünsüzünü karşılayan peltek s (s) birer dişler-arası ünsüzdür. Bunlar dil ucunun ön dişlere dokunması ve ciğerlerden gelen havanın aradan sızması ile boğumlanan sızıcı ünsüzlerdir. [2]

 

 

 

 

 

Azerbaycan Türkçesi: diş samiti; Türkmen Türkçesi: diiş çekimsizi; Gagauz Türkçesi: dişli konson ~dental konson; Özbek Türkçesi: tiş undóşi; Uygur Türkçesi: çiş üzük tavuşi; Tatar Türkçesi: teş tartığı ~ teloçı tartığı; Başkurt Türkçesi: teş tartinqihi; Kmk: tişli tutuk; Krç.-Malk.: tişleni boluşlugubla kuralgan kısık tawuş ~ tişleni boluşlugu bla kuralgan tunakı tawuş; Nogay Türkçesi: tîs tartıgı; Kazak Türkçesi: tis dawıssızı; Kırgız Türkçesi: tişçil ünsüz; Alt:: tiş tuyuk tabış; Hakas Türkçesi: tîs ün çoh tapsag; Tuva Türkçesi: tiştin a'jık eves ünü; Şor Türkçesi: *tiş soglasnıy üni; Rusça: dentalnıy soglasnıy ~ zubnoy soglasnıy[3]

 

 

 

 

---