Dönüşlü Eylem - dönüşlü fiil -
18.01.2018
Dönüşlü Eylem
Fransızca: verbe reflechie
İNGİLİZCE: reflexive verb
Almanca: reflexiv
Osmanlıca:
Kelime türü:
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ: dönüşlü fiil, dönüşlü çatılı fiil)
TANIMLAR
Kavramın özneye dönmesini sağlamak üzere, iş oluş ve kılışın öznenin üzerine döndürüldüğü - çok defa -n- bazen de -l-veya -ş- çatı ekleriyle kurulan eylem- fillere denir.
Dönüşlü fiiller, özne ile nesnenin birbiri üzerindeki “dönüşlülük” etkisinden ortaya çıkmaktadır. Özne yaptığı bir işten doğrudan doğruya etkileniyorsa, o cümlelerde dönüşlü çatı aranmalıdır.
Ahmet söylediğin laflara çok kırılmış. (dönüşlü)
Mutfaktaki tüm tabaklar kırılmış. (edilgen)
Talebeler sınavlarını geçince çok sevinir.
Çocuklar çikolatayı ellerine geçince çok sevinirler;
Çocuklar, biraz büyüyünce kendi kendine giyinirler;
Bu adam kolay kolay yorulmaz;
Bursa gittikçe güzelleşiyor vb.
Dönüşlü fiillerle etken fiiller e dikkat edilmeli ve birbirleri ile karıştırılmamalıdır. Etken fiillerde gerçek veya gizli bir özne bulunur; fakat işten etkilenen varlık öznenin kendisi değildir. Dönüşlü fiillerde ise özne ve nesne aynı varlıktır. Ayrıca etken fiillerde “-l, -n” ekleri yoktur.
Öğrenciler yaş günü için sınıfı süsledi. (etken)
Bayram geldiği için sokaklar süslendi. (edilgen)
Ayşe doğum günü partisi için süslendi. (dönüşlü)
Bayram geldiği için sokaklar süslendi. (edilgen)
Ayşe doğum günü partisi için süslendi. (dönüşlü)
