Edebi Tür Nedir Edebi Türler

Edebi Tür Nedir

Bir edebi tür, diğer edebi türlerden yazım teknikleri uzunluğu kısalığı,  yazım amacı, anlatım biçimi  tahkiyeli, manzum veya nesir olup olmadığı,  yönlerinden ayrılır. Edebi eser,  ifade edişin edebi olup olmadığını;  edebi tür ise yazının tekniğini ifade etmektedir.

Şu halde edebi nitelik taşımak şartı ile  edebi tür: roman, hikâye, şiir, makale, sohbet deneme, gezi, anı  vb gibi yazı türlerinin her biri birer edebi türdür. Edebi Tür edebiyattaki yazı çeşitlerini ifade eder.

Edebiyat türleri ilk önce manzum ve nesir olmak üzere iki ana kola ayrılır.   Manzum eserler mısra ve nazım birimi düzeninde;  nesir eserler ise cümle  ve paragraf düzeninde yazılmış  edebi ürünlerdir.

Nazım türü edebi metinlerde   ölçü, nazım  birimi, kafiye düzeni, durak ve redif bulunabilir veya sadece serbest şekillerde mısra düzeni ile yazılmış olabilirler.   Nazım türleri konularına yazıldıkları nazım birimlerine, kafiye düzenlerine,  ölçülü veya ölçüsüz olmaları ile çeşitli türlere ayrılılar.

Nesirler ise manzume amaçları ve dize mantığı ile yazılmamış olan yazılardır. Nesirler de olaya, fikre, yazı planlarına, konuya yaklaşım şekilleri ile göstermeye  bağlı olup olmadıklarına, konuyu ele alış teknik biçim ve usullerine,   tahkiyeli veya  öğretici amaçlarına ve anlatımlarına dayalı olarak bir çok türlere ayrılır.

Türk Edebiyatında – Geçmişten Bu Güne Nazım Türleri:

a=  Din Dışı Halk Şiiri Türleri:

Aşık  Edebiyatı:  Koşma, Varsağı, Güzelleme,  Semai, Kocaklama, Leb Değmez, Atışma , Taşlama, Tecnis, Divani, Manzum Destan ( Afet, yangın sel savaş, ölüm vb konulu uzun manzumeler)

Anonim Edebiyatta: Koşuk, Sağu,  Mani, Türkü

b= Dini Tasavvufi Aşık Şiiri Türleri:

İlahi, Deme, Nefes, Saz, Hikmet, Şahtiyye, Devriyye, Satranç ( Vezn-i aher) Nutuk, vb

c: Divan Şiiri Türleri: Gazel , Kaside (Münacaat, Naat, Tevhid, Bahariye, Şitaiyye, Iyfıye, Ramazaniye vb)

 Rubai, Kıta, Terkib –i Bend, Terci-i Bend, Murabba, Muhammes, Muaşşer, Tuyug, Şarkı, Tarih Düşürme, Şehrengiz, Müstezat, Mesnevi

ç= Çağdaş Şiir Türleri : Serbest şiir, Sone, Terza Rima, Ottowa Rima, Serbest Müstezat,

Nesir Türleri :

A: İslamiyet Öncesi:  Dua, Catik, Abidarma, Fal Kitapları, Sudur ( Uygur Edebiyatı) Destan, Sav

B: Divan Edebiyatı :  Nasihatname, Tarih, Seyahatname, Siyer, Destan , Halk Hikayeleri, Kahramanlık ve aşk Konulu  veya Dini Destansı Hikayeler, Fıkıh, Tefsir, Kelam, Menkıbe, Velayetname, Gazaname, Gazavatname, İlmi Cifr, İlmi Nucum, Hendese, İlmi Hadis, İlmi Bedi, İlmi Beyan, İlm i Meani, İlm-i Huruf, Fütüvetname,  Tezkireler ( Şair, Veli, Evliya, Şeyh, Hattat, Vüzera, Şeyhül’islam Tezkireleri) Sefaretnameler…, Tarih , Coğrafya, Astronomi, Astroloji ve dini ilimlerle ilgili diğer kitaplar.

C: Çağdaş Edebiyat :

a= Olay Yazıları , Roman Hikaye, Tiyatro veTürleri,

b= Fikir Yazıları ( Öğretici Metinler) Makale, Fıkra, Sohbet, Gezi, Anı, Günce,  Deneme, Röportaj, Forum, Açık Oturum, Biyografi,( Portre, Nekroloji, Otobiyografi) , Eleştiri, Mektup, Edebi tenkit, Mizah yazıları