Edilgen Fiil Nedir Örnekler
EDİLGEN EYLEM
İNGİLİZCE: passive action
Osmanlıca:
Kelime türü: İsim – İsim soylu sözcük - Dilbilimde bir terim
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ: edilgen fiil, edilgen çatılı fiil,
TANIMLAR
Özne kabul etmeyen eyleme denir.
“Türkçede ünsüz ile biten fiillere -(i)l edilgen çatı eki, son sesi -l olan veya ünlü ile biten fiillere -(i)n- edilgen çatı eki getirilerek kurulan, gerçek öznesi belli olmayan, sözde özne ile kullanılan fiil,”[1]
Gerçek öznesi yerinde olmayan eylem olarak da tarif edilebilir.
Türkçede bu eylem, fiil kökü sonrasında gelen -(i-ı, ü-u ) l- bazen de -(i-ı- u-ü) n- edilgen çatı ekleriyle kurulur:
“Geçişli ve geçişsiz fiillerden -(I)l-/-(U)l-, -(I)n-/-(U)n- ekleri ile kurulan ve öznesi belli olmayan yani fiilin gösterdiği işi yapan şahsın veya nesnenin açıkça bildirilmediği çekimli fiil ve fillerdir. “[2]
: aç-ıl-, biç-il-, bul-un-, gör-ül-, sat-ıl-, önle-n-, zorla-n-, gibi:
Eserdeki yanlışlar düzeltildi;
Bu görev acil olarak yapılmalıdır;
Evlerin yapımına başlandı;
Yemek neşe içinde yendi vb.
TDK DAN CÜMLEDE ÖRNEKLER
Bire doğru da akşam yemeğine oturulurdu (A.Ş. Hisar. Fahim Bey ve Biz s. 77).
Kitapta yazılıymış (A. H. Tanpınar, Huzur, s. 217).
Sevgilerini, özellikle de Hurremi o kadar büyütmüş ki, kaybetmesi önlenemezdi (T. Buğra, Yalnızlar, s. 48).
Kiler daha yarım saat evvel temizlenmiştir (R.N. Güntekin, Kızılcık Dalları, s. 119).
Müdiriyette Nihad doğrudan doğruya müteferrika komiserine götürüldü (P. Safa, Mahşer, s. 243
[1] Güncel Türkçe Sözlük
[2] BSTS / Gramer Terimleri Sözlüğü 2003
