Elfaz Nedir
Elfaz Nedir
Osmanlıca yazılışı: elfâz الفاظ
Elfaz sözcüğü Arapça kökenlidir. Arapça lafẓ kökünden gelmiştir.
Elfaz kelimesi, söz , kelime anlamına gelen lafz sözcüğünün çoğulu olan Arapça bir kelimedir. Bu bakımdan elfaz kelimesi: sözcükler, sözler, lügatler [1]anlamına gelir.
Elfaz kelimesinden türetilen çok sayıda sözcük bulunur: elfazı cemile, elfaf, elfatiha, elfazı cemile, elf, elf fire, elfaf, elfatiha, elfazı cemile, dıkul elfaz, elfaz-ı küfr, elfaz-ı ümit, elfz-ı cemil elfaz-ı garibe, elfaz-ı hadisiye, elfaz-ı hadisiye, elfaz-ı ilahiye, elfaz-ı nebeviye, elfaz-ı ilahiye, elfaz-ı kudsiyye, elfaz-ı kuaniye vb.…
Elfâz-ı galîza : Küfür , kaba, çirkin , küfürlü sözler
Elfâz-ı mütecânise: Eş sesli (kelimeler).
Elfâz-ı müterâdife: Eş anlamlı (kelimeler).[2]
Edebiyatta elfaz kelimesi genel olarak edebi yanı ile seçilmiş söz manasında kullanılır. Bir edebi eserdeki sözler edebi olarak değer taşıyan bedi, beyan ve meani de seçkin olan, en makbul görülebilecek sözler olmalıdır. Bu durumu Tahir ül Mevlevi “ Zihindeki manayı ifade edebilecek lafızların hüsn- ü intihabı _ seçimi yapılmış sözlerin en güzeli- edebiyatta en ziyade gözetebilecek olan şeylerdendir” diyerek açıklar [3]
Edebiyatta sözün manayı en iyi ifade edebilmesi, manayı ifade ederken de edep ve erkândan dışarı çıkmaması, kaba ve çirkin olmaması eski edebiyatçıların en değer verdiği şeylerin başında gelir.
Elfaz maâni için ayine-i şandır
Elfaza bakılmaz mı diyorlar hezeyandır. Muallim Naci
Şiirde elfaza, eda ve selasete yer verilirse şir muskiye yaklaşır düşüncesi hâkimdir. Edebiyatta yeni hayaller, düşünceler, edalar ve yeni söyleyişler getirmek ise “Yeni Elfaz” ve “Yeni Tabirat”olarak adlandırılır. Şiirde ve nesirde yeni tabirler ve yeni elfazlar bulmak makbul görülür.
Edebiyatta özellikle red-i elfaz yani elfa-ı küfürlerden- Bir Müslüman’ın kâfir olmasını gerektiren sözler- den özellikle kaçınmak gerekir- düşüncesi hâkimdir.
Eski edebiyatta sözlere çok değer verilmiş, yazar ve şairlerin zihinlerindeki kavramları başkalarının en iyi şekilde idrak edebilmelerini ve manalandırmalarını sağlamalarına ve bunu başarılı bir şekilde yapmalarına çok değer verilmiştir. Yazar ve şairin hislerini ve anlatmak istediklerini başarı ile başkalarına aktaran lafızları elfazın güzelliği olmaktadır.
Nutkumun her güher-i pâki çerâg- ıelfâz
Sâde mazmûnları hep penbe-i dâg-ı elfâz Şeyh Galip
Fıkhın elfazını zahidler okur
Sen bunları kuru iftihara ver
Örümcek misali bir perde dokur
Sen nur-ı çeşmin boş intizara ver Aşık Seyrani
KAYNAKÇA
