Entonasyon Nedir

ENTONASYON

 

Edebiyatta ise sesli olarak okunan cümlelerde hecelerin, kelimelerin ve kelime gruplarının seslendirilensinde uygulanan tonlama, tizleme, sesin alçalıp yükselmesini ifade eder.  Konuşmacının konuşma esnasında yaptığı ses titremleri, sesini alçaltıp yükseltmesi ve anlatmak istediği anlama uygun olarak seslenmeler yapması entonasyondur.  Konuşmacı bu şekilde tek düze bir tondan kurtulup, dinleyicileri duygulandıran, heyecanlandıran, coşturan bir ses düzeni oluşturmaya çalışır. 

Aynı cümleye uygulanacak değişik tonlamalar, aynı cümlenin kavranmasında ve anlamında değişimlere neden olabilmektedir.  Tekdüze konuşmak dinleyicinin ilgisini dağıtacağından konuşmacılar gerekli yerlerde vurgu ve tonlamalar yapmak seslerini alçaltıp, yükseltmek zorunda kalırlar.  Bu tip tonlamalar özellikle emir, soru ve ünlem cümlelerinde bariz bir şekilde ortaya çıkmaktadır.

Bu ses yükselmeleri, inmeleri,  dalgalanmaları veya titremleri ise ton ve tonlama denilen seslendirme işlevleriyle yapılır. 

Ton:  Konuşma sırasında seslerin titreş imlerindeki yükselip alçalma farklarından kaynaklanan perdelenmelere denir.

Tonlama:   değişik ses renkleri kullanarak, konuşmayı bestelemek şeklinde tarif edilebilecek seslendirme işidir.

İnsan seslerindeki yanlış tonlama, kayma ve bozulmalara ise detone denir.  Bir şarkıcının bozuk bir tonda çalan müzik aletine uyması da entonasyon olarak adlandırılır. Bir konuşmacının da kurduğu cümlelere uygun bir seslendirme yapamaması da entonasyon bozukluğu olarak adlandırılır.

 

Müzikte Entonasyon

Entonasyon, İngilizce asıllı sesi yönlendirme ve tonlama anlamlarına gelen intonasyon kelimesinden türemiş bir kelimedir. Aslında müzikte kullanılan bu kelime akordu yapılmış olduğu halde gitar veya bağlama gibi çalgıların perdelerine basıldığında doğru sesi vermemesi anlamında kullanılan bir kelimedir.  Gitarın veya bağlamanın bir perdede tam olarak doğru notayı verdiğinden emin olmak için yapılan ayara entonasyon veya akort adı verilir. Bu bağlamda akort yapmak ile eş anlamlı gibi gözükür fakat akort etmek amaca ulaşmayı ifade ederken entonasyon bu amaca ulaşamamak anlamına da gelir.

En ufak kayma bile, akorda basıldığında sesin dalgalanmasına, kulağı rahatsız edici yanlış bir nota çıkmasına neden olur. Buna da müzikte entonasyon adı verilir.