Epizot Nedir

  EPİZOT NEDİR

Fransızca:  épisode

İngilizce: episode

Epizot sözcüğü sözlüklerde “ Bir roman veya hikâyede ana olaydan ayrı başlı başına konusal bir bütünlük gösteren ikinci derecede olay ya da olaylar. Dilim, kısım, bölüm.” Olarak tarif edilir.

Epizot, terimi halk hikâyeleri incelemelerinde, tiyatro, edebiyat, müzik, tıp ve psikolojide karşımıza çıkar. Tüm bu bilim dallarında ise, bölüm, kısım, dilim, ana konu etrafında ortaya çıkan birbirinden bağımsız olay anlamları ile alakalı anlamdadır.

Edebiyatta Epizot

Epizot kelimesi roman ve hikâyede temel konuya kahramanları bağlamında bağlı ama vaka düzeninin akışını bozmadığı halde ikinci derecede olay olarak anlaşılır. Olay yazılarındaki ana vakaya halel getirmeyen ama kendi başına da ayrı bir hikâye olabilecek bölüm veya bölümlere epizot denmektedir.

Epizotlar, daha ziyade halk hikâyelerinde ve halk hikâyeleri incelemelerinde karşımıza çıkar. Halk hikayelerinde epizot; ana olayın içinde oluşan, kendine has konusu ve olayı olan, her biri ayrı bir hikaye olabilecek bölümler olarak anlaşılır. Halk hikâyelerimiz konu ve yapı olarak birbirlerine çok benzediklerinden epizotları yönünden de benzeşirler. Halk hikayeleri epizot planı şeklinde dizayn edilirler ve epizotları açısından bir birlerine çok benzerler. Örneğin Kerem İle Aslı, Arzu ile Kamber gibi asıl aşk hikâyelerimizin pek çoğunda:  Kahramanların, doğumu, kahramanların yetişmesi, kahramanların birbirlerine âşık olmaları, erkek kahramanın sevgilisini bulmak için yollara düşmesi gibi bölümler ortak olay dilimleri halindedir. Bu epizotlarda konu ve vaka düzeni büyük benzerlik gösterir. Ancak kahramanları her hikâyeye göre farklıdır.

Bu nedenle bir olay yazısı veya anlatısında, ana olaya organik bağı olsa bile başlı başına kendi konusu ve olayı olan olay ya da olayların her birine epizot denir.  Olay yazıları ve anlatılarında epizot olarak adlandırılan bölüm, kendinden önce gelen bölümlerin zorunlu devamı olmayabilir. Epizot niteliği taşıyan dilim ana hikâyeden tümden atıldığında ana vakanın anlaşılmasına bir engel de teşkil etmez

Tiyatroda Epizot

Ana aksiyona ilave edilen ikinci derecede olay olarak anlaşıldığı gibi trajedinin unsurlarını meydana getiren diyaloglu bölümlerin her biri olarak da anlaşılmıştır. Modern tiyatrolarda ise epizot perde adıyla anılır hale gelmiştir.  Bir tiyatro oyunun her perdesi ana konuya ilgisini şahıslar ve konu bağlamı ile koruyan ama kendi arasında konu ve olay bağımsızlığı taşıyabilecek olan bölümler ve dilimlerdir. Bir tiyatro oyununda kaç perde varsa o kadar epizot vardır.

Müzikte Epizot

Müzikte temaları birbirinden ayıran serbest yazılmış bölümlere denir.

Tıpta ve Psikiyatride Epizot

Tıpta ve psikiyatride bir hastalığın seyri sırasında birbirini izleyen aşamalardan her biri olarak anlaşılır. Epizod ruh halinin ve hastalığın dalgalanması durumu olarak gözetilir.  Psikolojik bozukluk sürecindeki ataklar manik veya depresif epizod olarak isimlendirilir. 

Psikoljide epizot kişinin davranışlarının ve enerjisinin normalden farklı olarak ortaya çıkması durumu olarak tarif edilir.