Erendiz Atasüz Hayatı Eserleri

Erendiz Atasüz

Erendiz Atasü (d. 1947, Ankara) , Türk feminist yazar, eczacı  akademisyen  ve edebiyat eleştirmeni

Yazarın  anne tarafı Balkanlar’dan göçen bir göçmen ailesidir.  İngilizce öğretmeni olan Annesi Hadiye Sayron, Selanik’ten Ankara’ya göçen bir ailenin kızıdır. Annesi Hadiye Sayron, dış ülkelere öğrenci göndermek üzere yapılan sınavı kazanarak devlet bursu ile Oxford Üniversitesi St. College’de İngiliz Edebiyatı Bölümünden mezundur.  Matematik öğretmeni olan   Babası  Faik Sayron  ise Trabzonludur.[1] Erendiz Atasü, ailesiyle İngiltere’de yaşadığı bir yıl dışında hep Ankara’da yaşamıştır.[2]

 1947’de Ankara’da doğdu. Edebiyata meraklı öğretmen bir anne ve matematik öğretmeni olduğu halde astronomiye de meraklı babanın tek çocuğu olarak büyüdü. Ankara Ulubatlı Hasan İlkokulu’ndan mezun olduktan sonra 1964’te Türk Eğitim Derneği Ankara Koleji’ne devam etti. TED’i bitirdikten sonra devam ettiği Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden 1968’de mezun oldu.   

Mezun olduktan sonra da Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’ne asistan oldu.  Fakülteyi bitirdikten sonra 1971 yılında kazandığı bir bursla İngiltere Londra’ya gitti.[3]

İlk öykülerini 25 yaşında ilen Londra’da yazdı.  Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’ nde akademisyen olarak mesleğinde yükselemeye başladı. 1974’te doktor, 1980’de doçent, 1988’de profesör unvanlarını aldı.  Farmakognozi dalında öğretim üyesi olarak 1997’e kadar çalıştı. 1997’de Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi’nden emekli oldu. [4] Yapmış olduğu evliliğinden bir kızı olmuştur. O kızından da bir torun sahibidir.

PEN Yazarlar Derneği üyesi olan yazar Ankara'da yaşamaktadır. Yeniyüzyıl Üniversitesi Mayıs 2012'de “2. Kadın Yazarlar” sempozyumunu Erendiz Atasü ve eserleri üzerine yapmıştır. Bu bildiriler Prof. Dr. Günseli Sönmez İşçi tarafından kitap halinde getirilerek basılmıştır. [5]

25 yaşında lisansüstü öğrencisi olarak gittiği Londra’da ilk öykülerini  yazmaya başladı. İlk öyküsü 1981’de yayımlandı. Akademisyen olarak görev yaparken bir yandan da feminist bakış açısıyla kadın erkek ilişkilerini konu edinen öyküler yazıyordu. İlk ödülünü  1982 yılında Kadınlar da vardır  adlı öyküsü ile Akademi Kitabevinin amatörlere yönelik  Öykü Yarışmasında aldı. [6] Dağın Öteki Yüzü adlı romanında yurt dışına gönderilen ilk burslu öğrenciler içinde olan annesi Hadiye Hanım’ın hayatını yazmıştı.

EDEBİ HAYATI VE EDEBİ KİŞİLİĞİ

Yazarlık hayatına öyküyle başlayan ve daha sonra roman,  deneme ve eleştiri türlerinde eserler veren Atasü'nün  on bir öykü kitabı, sekiz romanı ve dokuz deneme kitabı vardır. Roman, öykü, denemelerinden başka eleştiri denemeleri kadınların sorunları, kadınlara uygulanan toplumsal baskılar, laik toplum, Cumhuriyet devrimleri üzerine deneme, makale ve incelemeler de yazdı. Bu yazıları Saçak, Çağdaş Türk Dili, Cumhuriyet Kitap, Radikal Kitap, Varlık, Pairüs gibi dergilerde, Cumhuriyet ve Aydınlık gazetelerinde yayımlandı.

Öykülerinde kadın sorunlarını, kadın erkek ilişkilerini, işledi. “Farklı sosyal sınıflardan kadın karakterlerin birbirinden farklı dünyalarını yansıtan Atasü, özellikle kentli orta sınıf aydın kadının sevgili, eş, anne’ rolleri nedeniyle yaşadığı sıkıntıları, çelişkileri ve iç çatışmalarını eserlerinde işlemiştir.”[7]

Öykülerini  Sanat Edebiyat'81, Düşün, Çağdaş Türk Dili, Varlık gibi dergilerde çıkmıştır. 1983’te “Kadınlar da Vardır” adıyla  ilk öykülerini   yayımladı.  İkinci öykü  kitabı olan  Lanetliler (1985), Dullara Yas Yakışır (1988), Onunla Güzeldim (1991) yıllarında yayımlandı.  Dağın Öteki Yüzü, Bir Yaşdönümü Rüyası, Uy Karadeniz uy (Lanetliler) adlı eserleri başka dillere  de çevrildi ve İngiltere, ABD, Fransa, Almanya, İsviçre, Hırvatistan, İtalya, Çek Cumhuriyeti ve Hollanda'da yayınlandı. [8] 

 “ İnsanın dünyayı anlamasının yolunun kendisini anlamaktan geçtiği görüşünü benimseyen yazar” öykülerinde otobiyografik bir yaklaşım göstererek kendini ve yaşantılarından  yansıya izlenimleri anlattı. Öykücülüğünün yanında eleştirileri ile de dikkat çekti. Atasü, eleştiri yazılarıyla sanatçıların edebiyata ne gibi katkılar yapabileceğini ortaya koymaya çalıştı.[9] Virginia Woolf’u  kendine örnek alan yazar, eserlerinde daha çok kadın sorunları üzerinde durdu.

ÖDÜLLERİ

·         Akademi Kitabevi Öykü Birincilik Ödülü 1982, Kadınlar da Vardır

·         Orhan Kemal Roman Ödülü, 1996, Dağın Öteki Yüzü

·         Yunus Nadi Öykü Ödülü, 1997, Taş Üstüne Gül Oyması

·         Haldun Taner Öykü Ödülü, 1998, Taş Üstüne Gül Oyması

·         Dünya Kitap Yılın Telif Kitabı Ödülü, 2010, Hayatın En Mutlu An’ı

·         Yunus Nadi Öykü Ödülü, 2011,Hayatın En Mutlu An’ı

·         Türkan Saylan Sanat Ödülü, 2015, Kızıl Kale

·         Ankara Film Festivali Sanat Çınarı Ödülü, 2021

Eserleri

·         Kadınlar da Vardır (1983)

·         Lanetliler (1985)

·         Dullara Yas Yakışır (1988)

·         Onunla Güzeldim (1992)

·         Dağın Öteki Yüzü (1995)

·         Taş Üstüne Gül Oyması (1997)

·         Uçu (1998)

·         Gençliğin O Yakıcı Mevsimi (1999)

·         Benim Yazarlarım (2000)

·         Kadınlığım, Yazarlığım, Yurdum (2001)

·         Bir Yaşdönümü Rüyası (2002)

·         İmgelerin İzi (2003)

·         Kavram ve Slogan (2004)

·         Açıkoturumlar Çağı (2006)

·         İncir Ağacının Ölümü (2008)

·         Düşünce Sefaletinin Kıskacında

·         Bilinçle Beden Arasındaki Uzaklık (2009)

·         Hayatın en Mutlu An’ı (2010)

·         Güneş Saygılı’nın Gerçek Yaşamı (2011)

·         Yıllar Geçerken: Hayat ve Roman (Nisan 2013)

·         Dün ve Ferda (Kasım 2013)[10]

KAYNAKÇA

[1] Kezban SUROĞLU, ERENDİZ ATASÜ HAYATI-ESERLERİ-SANATI, SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, YÜKSEK LİSANS TEZİ, Konya, 2011

[2] DR. ALEV ÖNDER, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/atasu-erendiz

[3] Kezban SUROĞLU, ERENDİZ ATASÜ HAYATI-ESERLERİ-SANATI, SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ, YÜKSEK LİSANS TEZİ, Konya, 2011

[4] Nevzat Süer Sezgin, Erendüz Atasü ile söyleşi, Mart 2013, Erişim tarihi:05.03.2014

[5] http://www.erendizatasu.com

[6] Atasü: Yaşamın Bir Anlamı Olmalı, Teb Haberler Dergisi, Sayı: Mayıs/Haziran 1996 https://www.e-kutuphane.teb.org.tr/pdf/tebhaberler/mayis_haziran96/15.pdf

[7] DR. ALEV ÖNDER, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/atasu-erendiz

[8] http://www.erendizatasu.com

[9] Hüseyin ARAK, Erendiz Atasü’nün Romancı Gözüyle Kaleme Aldıı Eletirel çerikli nceleme Yazıları , https://www.sosyalarastirmalar.com/cilt3/sayi11pdf/arak

[10] https://erendizatasu.com/yapitlari/