EYLEMDEN AD TÜRETEN EKLER ( Fiilden İsim Yapan Ekler )
Fransızca:
İNGİLİZCE:
Almanca :
Osmanlıca: Fiilden müştak isim
Kelime türü: İsim –- Dilbilimde bir terim
FARKLI EŞANLAMLI TERİMLERİ: fiilden isim türeten ekler , fiilden isim yapan yapım ekleri
TANIMLAR
Eylem kök ve gövdelerinden isim, isim gövdeleri türeten, ekler
Gez- inti
Gez : fiil kökü, inti,: Fiilden fiil yapan ek
Kop- ar-t - Kop Fiil gövdesi, ar, : fiilden fiil yapan ek, -t, fiilden fiil yapan ek.
FİİLDEN İSİM YAPAN YAPIM EKLERİ
FİİLDEN AD YAPAN EKLER
- a- e: dize, doğa, sapa, yara
- acak, ecek : içecek, yiyecek, giyecek, alacak, verecek , çekecek, açacak
-alga, elge : çizelge, yönelge, konalga,
-ağan – eğen : durağan, sapağan, gezegen, olağan
- amak, emek, : basamak , kaçamak, göçemek, tutamak,
-anak , enek: görenek, barınak, seçenek, olanak, sağanak
-aç, eç : ayraç, bağlaç, büyüteç, çekiç, güleç,
-cık cik, : öpücük, gülücük,
-ga- ge: bilge, dizge, bölge,
-gan- gen. Alıngan, savurgan, saldırgan, unutkan, sokulgan, sıkılgan
-gı, gi: çalgı, dizgi, baskı, vergi, sergi
-me: kesme ( şeker ) karma ( sergi) , dokuma ( halı) basma ( entari, dolma ( Kalem)
-mek: yemek ( yeme) , çakmak ( getir), ekmek, kaymak
-man – men: danışman, öğretmen, eğitmen, göçmen, okutman, sayman, azman, şişman
-mar- mer: yağmaktan yağmur, katmer
-maz, mez: çıkmaz sokak, bitmez iş, dinmez ağrı
- mık mik, mük, muk: kesmik ( kesmük) kıymık, kısmık ( küsmük) kusmuk
-iş: bakış, satış ( yapanlar) görüş ( belirtmek) alış, doğuş, dönüş, atış, dikiş, çöküş
-(i)m: seçim, koşum ( takımaları) geçim, biçim, dizim dizim,
-i: kazı, yazı, sayı, veri, dizi
-k: çizik, yanık, açık, tarak, kurak ( kuru +ak )
-gin: solgun, yorgun, durgun, vurgun, kırgın, yetişkin,
- gıç giç: dalgıç, yargıç, başlangıç, sorguç, bilgiç
-gın gin: dalgın, yorgun, durgun, vurgun, kırgın
-gıt, güt, örgüt,
-ı-i : yazı, kazı, veri, anı, dizi, gezi, açı, çeviri, çatı , batı, ölü, diri
-ıcı- ici: yapıcı, sevici, kırıcı, boğucu, tüketici, sürücü, görücü, azici
- ınc, inç: sevinç, kakınç, övünç, utanç, kıvanç iğrenç, kazanç, gülünç, bilinç
-ak ek: adak, bunak, dilek, yatak, batak, sapak, barınak, bunak, sığınak, konak, bıçak, gevşek, çatlak
- Ik, ik: çizik, açık, alışık, ezik, soluk, kırık, çıkık, sapık, dökük, bozuk
-{i)n: ekin, yığın, akım, akın, yıkım, serim, sayın, sökün, basın,
-gen: kemirgen, unutkan, çalışkan, sıkılgan…
-geç: burgaç, kıskaç, kıskanç, yüzgeç, süzgeç, utangaç…
-l- al, el : ( çatmaktan) çatal, doğal ( doğmaktan) kurmaktan – kural
-l, ıl, il, ul: koşul, ( çakmaktan) çakıl, kurmaktan ( kurul)
-ti: ileti, beklenti, bulantı, çalkantı, yaşantı, sallantı, tiksinti, ürküntü, kaşıntı, toplantı
-t, ıt, it, ut: taşıt, geçit, kanıt, yanıt, dikit, konut, anıt, yakıt, geçit, umut…
-r-er, ar: akar, çalar, gelir, gider, okur, yazar,çıkar, döner ( kebab)
-inti: kesinti, ürküntü, gizlenti, sıkıntı, üzüntü, kırıntı, çıkıntı, çalıntı, buluntu, vuruntu,
-sak, sek : savsak, tutsak,
-sal-sel; duygusal, bilimsel, işlevsel, geleneksel, işitsel, yapısal
-enek: , görenek, seçenek, gelenek, olanak, tutanak…
-ici: akıcı, yakıcı, serpici, boğucu, yakıcı, yıkıcı…
-maca- meçe: bulmaca, bilmece, saymaca, seçmece, kesmece, düzmece, koşmaca
-mac, meç : tutmaç, sıkmaç, bulamaç, demeç, dönemeç,