FAUST

                                                             GOETHE

 

                                       

                                       “Yaşayan, daima ümit etmelidir.”

 

    “İyilik ve fenalık, insanın başına beklenmeden gelir. Bunlar haber verilse bile, biz inanmayız.”

 

Parıltı Yayınları

Hazırlayan: Ali Kemal

Baskı Yeri ve Tarihi: İstanbul, 2004

Sayfa sayısı: 250

Okuma Tarihi:23.06/14.07.2022

 

Arka Kapaktan Birkaç Satır:

“Ünlü Alman şairi Goethe’nin iki bölümlük dramı olan Faust, bilgi tutkusu ve hayattan tad alma susuzluğu içinde kıvranıp duran kahramanın kendini şeytana teslim etmesiyle başlar. Margarete ve Faust’un ilişkisi çerçevesindeki bir dramı sahneye taşır… Tutku, ihtiras, ideal, efsane gibi kavramlar Faust’un kişiliğinde zirveye çıkar ve eser, yazılışının üzerinden yüzlerce yıl geçmiş olmasına rağmen hâlâ bunun için değerlidir.”

 

                                         ÇOKSESLİLİK VE AKIP GİDEN DİYALOGLAR 

 

          Dünya klasikleri arasında yerini alan Faust, Goethe’nin dram türündeki önemli bir yapıtıdır. Birçoğunuz adını duymuşsunuzdur ama kaçınız merak edip okumuşsunuzdur bilemiyorum. Benim de bu kitabı okuma kararım tabii ki merakla başladı. Goethe gibi tanınmış bir yazarın çok bilinen bir eserini okumanın yararlı olacağını düşündüm. Kitabı bitirince de yararlı olduğuna kanaat getirdim. Merakla başlayan okuma süreci, yer yer akıcılığın biraz zayıfladığı yerlerde okuma heyecanımın azalması, yer yer etkili sözlerle canlılık kazanmasıyla devam etti.

          Hemen hemen her kitapta sizi o kitaba bağlayan satırlar vardır. Onlar kitapla olan bağınızı güçlendirir ve böylece kitabı son satırına kadar okumaktan vazgeçmezsiniz. Her kitabın okur üzerindeki etkisi ve gücü farklıdır. Bazen yazarın üslubu bazen konusu sizin kitapla olan ilişkinize yön verir. Kimi yarım bırakır kimi sebat eder okumak için. Ben ikinci gruptaki okuyuculardanım. Sebat ederim kitaplarla olan yolculuğumda. Etkili ve güçlü bir söz bile “acaba” dedirtir ve sonunu getirmeliyim diye düşündürür. “Anlayan ve çabuk işe girişen asil bir adam, her şeyi başarabilir.” (6.s. Koro) “… akıl ve dirayet en gizli şeyleri bile meydana çıkarabilir.”(14.s. Mephistopheles)

         Sonuçta elime almışsam öyle ya da böyle tamamlamalıyım bir kitabı. Şöyle düşünürüm, sonunu getirmediğim bir kitapla ilgili fazla söz söyleme hakkım yoktur. En azından bitirmeliyim. Çok beğenirim veya az beğenirim. Yazılarımda da okurları çok etkilemek istemem. Çünkü her okurun kitapla olan ilişkisi, kitaplarla kurduğu bağ farklıdır. Elbette bazı kitaplar vardır ki heyecanla okunmasını tavsiye ederim.

         

           Faust, beni hangi yönüyle etkiledi derseniz, şunu söyleyebilirim öncelikle. Diyaloglardaki akıcılık, canlılık ve şiirsellik dikkat çekici.  Zaman zaman sizi sahnedekilerle buluşturan etkili konuşmalar akıp gidiyor. Bir tiyatro eserini okurken bunu hissetmek önemlidir diye düşünüyorum. Sizi sahnedekilerle buluşturması, bunu hissettirmesi önemlidir. Tiyatro eseri okumak farklı okuma deneyimidir.

         Adeta kurulan hayali bir sahnenin hayali bir seyircisi gibi hissedebilmelisiniz kendinizi. Yoksa bir roman, bir hikâye gibi dosdoğru ilerlersiniz bir sayfadan diğerine.

       

           “Şirin bir yer:

            Faust çiçekli çimenler üzerine uzanmış, yorgun, ıstırap içinde, uyumaya çalışıyor. Halka olup çırpınarak uçuşan ruhlar, sevimli küçük hayaletler görünmektedir…

                   

              Ariel

             (Aol harpları refakatinde şarkı)

             Baharın çiçek yağmuru her şeyin üstüne süzüle süzüle düşerken, kırların yeşil bereketi de, bütün yeryüzü evlâtlarına gülümserken, küçük perilerin büyük ruhu, yardımcı bulunabileceği her yere koşar. İster mübarek olsun, ister kötü, felâkete düşen bir adam, onu yola getirir…”(5.sayfa)

 

          Okura verilen değerli mesajlar, öğütler var yer yer: “ İçinizden kini söküp atın! Kıskançlığı söküp atın! Göğün altına yayılmış olan en temiz sevinçleri bir araya toplayalım!..( Sirene’ler, 54.s.)

         

            “İçten gelerek yapılan iyilik bol meyve verir…” (Faust, 193.s.)

 

             “Hey Allah’ım! Üzüntülerimi hafiflet, şu zavallı kalbimi aydınlat artık!”(Pater Profundus, 243.s.)

 

             Kitaptaki şu söz bazı konuşmalarda adeta hayat buluyor. “… âdeta ruhumun yükseldiğini hissediyorum…”(Doktor Marianus, 246.s.)

              Özellikle bazı diyaloglardaki üslup “ruhunuzu yükseltiyor”.

              “Kâinatın en şanlı melikesi!.. Sen haşmetle emrettiğin zaman bize yenilmez bir cesaret gelir ve sen bizi teskin edince, içimizdeki coşku birdenbire sakinleşir…”(Doktor Marianus, 247.s.)

 

               Kitabın son sayfasına geldiğinizde, “iyi ki bu kitabı okudum” diyebileceğiniz bir birikimle kitabın kapağını kapatıyorsunuz. Çokseslilik, coşkulu, şiirsel ve etkileyici sözler… Faust ile duygu ve düşüncelerimi sanırım bu sözlerle özetleyebilirim.

                  İyi okumalar diliyorum!

                                                                                                                                                            17.07.2022

 

 

           KİTAPTAN BÖLÜMLER:

 

         “Tecrübe! Köpük ve duman kadar boş şey! Zekâ ile de boy ölçüşemez.” (Bakkalaureus, 34.s.)

 

         “Gençlikte her şey hareket halindedir, bu çağda bir şeyler yapılabilir. Zayıf olan devrilir, kabiliyetli olan da ilerler.”( Bakkalaureus, 35.s.)

 

        “Büyük bir düşünce, başlangıçta çılgınlık gibi görünür.” (Wagner, 39.s.)

 

        “İnsan geride bıraktığı şeyleri düşünmekten kendini alamıyor. Alışılmış olan yerler, hayallerde bir cennet halinde yaşıyor.” (Mephistopheles, 85.s.)

 

         “İnsanlara öğüt denilen şey, hiçbir zaman tesir etmiş midir? Uygun bir söz, sert kulakların içinde donup kalıyor.” (Nereus, 91.s.)

 

         “… zira, havanın en serbest yerinde hükümran olan ruhların gıdası budur. Ebedi sevginin, sonsuz mutluluğa doğru yayılan yansıması…” (Pater Seraphicus, 245.s.)

 

        “Göz kamaştıran her şeyin tarifi güçtür.” (Phorkyas, 153.s.)

 

        “Mutlulukla güzellik, devamlı olarak bir arada bulunmazlar.” (Helena, 163.s.)

 

       “Zevk ve sefa, insanı alçaltır.” (Faust, 177.s.)

 

        “Hak sahibi sabırlı olursa, zaman da onun yardımına koşar.” (Başpiskopos, 210.s.)

 

       “Hayata olduğu gibi hürriyete de ancak onu her gün yeniden elde etmek zorunda bulunan, lâyıktır." (Faust, 233.s.)