Fikir Yazıları Özellikleri Türleri

Fikir Yazıları Nedir Özellikleri ve Türleri

 Osmanlıca yazılışı: fikir :  فكر

Fikir Kelimesinin Kökeni

 Fikir Arapça kökenli bir sözcüktür.  Arapçada düşünme, akıl yürütme anlamlarına gelen sözcükler türetilen fakr فكر  sülasi kökünden gelmektedir. Bu nedenle fakr, efkâr, fakir, mefkûre, fukara kelimeleri ile aynı kökten gelmektedir.

Fikir Kelimesinin Sözlük anlamları

 Fikir sözcüğünün Türkçedeki karşılığı düşünmek, akıl yürütmek anlamlarına gelir.

Fikir Yazıları

Edebiyatta yazı türlerini kabaca olay yazıları ve fikir yazıları olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Olay yazıları, olay planına dayanan olayı ya da olayları anlatmaya odaklanmış yazılardır.  Roman, öykü tiyatro gibi yazarı belli olan ve olaya dayanan yazılar olay ya da olayları anlatmaya dayalı olan serim, düğüm, çözüm planı ile yazılan yazılardır. Anonim ( yazarı belli olmayan- halkın ortak malı haline gelmiş ) olaya dayalı anlatım türleri olan masal, halk hikâyeleri, efsane, fabl, destan gibi türler de anlatıma dayalı ( sonradan yazıya geçmiş olan ) olay anlatımına dayalı edebi türler olmaktadır.

Fikir yazıları ise düşünceye, akıl yürütmeye, öğretmeye, bir düşünceyi savunmaya, hatta o düşünceleri okura iletme, okuru bilgilendirme, okura o düşünceleri dikte etmeye odaklı olan yazılardır. Bu tip yazıların ana hedefi bir fikri savunmak, konu hakkında düşünceleri ortaya koymak, fikri okura kabul ettirmek, okuru konu hakkında bilgilendirmek gibi gayelerdir.

 Bu nedenle fikir yazıları yazarın üzerinde durulan konu hakkındaki görüş ve düşüncelerini dile getiren öğretici maksatlı yazılar olmaktadır. Fikir yazılarının ortak noktaları konu ile ilgili bilgi vermek, yazarın konu hakkındaki düşüncelerini ortaya koymak, bir fikri savunmak, bir konuyu eleştirmek,  bir konuyu irdelemek, bir düşünceyi okura kanıtlamak, konu hakkındaki düşünceleri okura kabul ettirmek, konu hakkında okuru haberdar etmek, konuyu okurlar ile tartışmak, konu veya haber hakkında görüş belirtmektir.

 Fikir yazıları belirlenmiş konu üzerindeki düşünceleri okura iletmek, bilgi vermek, haber üzerinde yorum yapmak veya karşı çıkmak amaçları ile türlere ayrılmaktadır.

Fikir Yazıları ve Türleri

Konu hakkında yazarın bilimsel bir araştırması, tespitleri varsa ve bu tespitlerini kanıtlar ile ortaya koyuyor ise bu tip fikir yazıları makale adını alır. Yazar düşüncelerini okurlar ile senli benli paylaşıyor, bilimsel bir dil ve yaklaşım göstermiyor ise bu tip fikir yazılarına sohbet denir. Yazar konu hakkında kısa, biraz da esprili dikkat çekici bir şeyler yazıyorsa bu tip fikir yazılarına gazete fıkrası denir. Yazar belli bir konudaki düşüncelerini ispatsız, iddiasız ve kendi kendine konuşur gibi anlatıyorsa buna deneme denir. Yazar bir fikre karşı çıkıyor veya bir konuyu nesnel bir şekilde iyi - kötü; faydalı -zararlı, doğru yanlış yönleri ile ele alıyorsa yahut da yanlı bir şekilde savunuyor veya karşı çıkıyorsa bu tip yazılara eleştiri veya tenkit denilir.

Haber yazıları ve mektup da haber vermek, bilgi paylaşmak, haberleri ve duyguları paylaşmak özellikleri nedeni ile fikir yazıları grubuna girmektedir.

Gezi yazıları, hatıra, günlük ( günce ) , röportaj, sempozyum ( bildiri ) metinleri, nutuk ( söylev ), yazı ile de kayda alınmış olan açık oturum, panel yazıları da fikir yazıları grubu içinde olan edebiyat türleridir.