Gelibolulu Sun'î Hayatı Eserleri

Gelibolulu Sun’î

(d.1486- ö. 1534)

Hayatı

Gelibolulu da yaşamış olan 16. yy Divan Şairi, Gelibolulu Sun’î’nin doğum tarihi bilinmemektedir. Hayatı hakkında ulaşılan bilgilerin pek çoğu YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR tarafından tespit edilmiştir.

YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR, Gelibolu Suni’nin divanını tenkitli olarak incelemiş, hayatı hakkındaki bilgileri de bu çalışmasında vermiştir.

YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR ‘ın verdiği bilgilere göre Gelibolu Suni’nin doğum tarihi bilinmemektedir. Buna rağmen Gelibolulu Âlî’nin elli yaşında öldüğünü, Latîfî’nin de  “Meşhur olacak bir kimse idi ancak ömrü vefa etmedi”  sözlerinden hareketle genç bir yaşta öldüğü ortaya çıkmakta; ölüm tarihi de 1533 veya 1534 olduğu hesaba katıldığında 1486 yılı civarında doğmuş olması muhtemel bir hale gelmektedir.

Doğum yerinin Gelibolu, asıl adının da Mehmet olduğu bilgisi yer almaktadır. [1]Buna rağmen halk arasında Epsem Pire lakabıyla tanınmış [2] kaynakların verdiği bilgilere göre medrese eğitimine başlamış ancak Danişmend olacakken bilinmeyen bir sebeple medreseyi bitirmeden ayrılmıştır.  Kaynaklar açıkça belirtmeseler de medrese eğitimini yarım bırakma ne3deninin içkiye düşkünlüğü, bu nedenle de içki satan Rum asıllı bir kadına sevdalanması olduğu ifade edilebilir.

HALİL İBRAHİM YAKAR’ın devrin kaynaklarına dayanarak verdiği bilgilere göre medrese eğitimi bilinmeyen bir sebeple yarım bırakıp danişment olmadan ayrıldıktan sonra geçimini kâtiplik yaparak sağlamaya başlamış [3]  Âşık Çelebi’ye göre Gelibolu gümrüğünde bir müddet çalışmıştır. [4]  Devrin kaynakları Gelibolu Ali, Âşık Çelebi ve Beyani’nin verdiği bilgilere göre Gelibolu gümrüğü dışında bazı eminlik ve nezaretlerde kâtiplik yapmış, meyhaneye ve içkiye düşkün bir şair olduğu belirtilmiş.

Dverin kaynaklarının verdiği bilgilere göre kalem sahibi birisi iken, Sultâne isimli Rum asıllı şarap satıcısı bir kadına âşık olmuştur. Divanında da Sultane adlı bu Rum kadını için yazdığı şiirleri de mevcuttur. [5] Netice de Rum asıllı Sultane ile de evlenmiş olan Gelibolulu Sun’i, devrin kaynakların verdiği bilgilere göre tüm kazancını meyhanelere döktüğü için geçim darlığı içinde bir hayat yaşamış;  ölene kadar da içki içen Gelibolu Sun’i  941/1533/34 senesinde Gelibolu’da ölmüştür.

Devrin kaynakları onun önemli bir şair olduğunu belirtmişler fakat padişahların ve devlet büyüklerinin gözüne giremediğinden önemi anlaşılamamış bir şair olduğundan söz etmişlerdir.

Gelibolulu Sun‘î Dîvânı’nın İstanbul Kütüphaneleri Türkçe Yazma Divanlar Kataloğu’nda 3 nüshası ile Süleymaniye Kütüphanesi Yazma Bağışlarda bir nüshası bulunmuştur. [6]

Gelibolu Suni’nin divanı YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR tarafından incelenmiş hayatı hakkındaki en kapsamlı bilgiler de bu çalışmada yer almıştır. Gelibolu Suni’nin divanı YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR tarafından  tenkitli olarak hazırlanmış” Tenkitli metin, dört yazma nüshanın ve mecmualarda yer alan şiirlerin bir araya getirilip nüsha farklarının verilmesiyle oluşturulmuştur.”[7]

KAYNAKLAR

[1]  YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR, GELİBOLULU SUN‘Î DÎVÂNI, T. C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3197 KÜLTÜR ESERLERİ, Gaziantep 2009

[2] PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL, SUN'Î, https://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=390

[3] PROF. DR. MEHMET FATİH KÖKSAL, SUN'Î, https://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=390

[4] Kılıç, Filiz (hzl.) (2010). Âşık Çelebi, Meşâ’irü’ş-Şu’arâ (İnceleme-Metin). İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yay.

[5]  YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR, GELİBOLULU SUN‘Î DÎVÂNI, T. C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI KÜTÜPHANELER VE YAYIMLAR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 3197 KÜLTÜR ESERLERİ, Gaziantep 2009

[6] YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR, age, s.426

[7] YRD. DOÇ. DR. HALİL İBRAHİM YAKAR, age, s.427