Gravür Nedir

Gravür, özellikle matbaacılık ve sanat alanında kullanılan, yüzeylere kazınarak veya oyularak resim ya da desen elde etme ve bu görüntüleri kağıda basma tekniğidir. Bu yöntemle oluşturulan resimlere de gravür denir. "Gravure" kelimesi, Fransızcadan gelmekte olup kazıma resim sanatı anlamına gelir.

Gravür Tekniği Nasıl Uygulanır?

Gravür işlemi, genellikle ahşap, metal (örneğin çinko, bakır), taş ya da muşamba (linolyum) levhalara yapılan oyma işlemiyle başlar. Sanatçı, levha üzerine bu yöntemler ile bir görüntü kazır ve bu işlem çeşitli tekniklerle yapılabilir:

Elle kazıma (chalcography/chalcography)

Asit kullanarak oyma (özel kimyasallar ile metallerin eritilmesi)

Görüntü levhaya aktarıldıktan sonra, levha mürekkeple kaplanır. Levhanın üst yüzeyi temizlenirken, mürekkep sadece kazınmış yani çukur olan yerlerde kalır. Kağıt, baskı tekniğinin uygulanmasıyla bu hazırlanan levhaya bastırılır ve mürekkep kağıda geçer; böylece gravür eseri oluşur.

Gravür Sanatının Tarihi

Gravür, 15. yüzyıl sonlarından itibaren Avrupa'da ortaya çıkmış ve hızlıca yaygınlaşmıştır. 19. yüzyılın sonlarına kadar kitaplara kaliteli resim reprodüksiyonu (tekrar basımı) sağlamak için kullanılmıştır. Zamanla bu teknik, özellikle fotoğrafçılığın da gelişmesiyle farklı biçimlere evrilmiştir. Fotogravür ve tifdruk baskı olarak anılan rotogravür (modern bir endüstriyel baskı tekniği) günümüzde yaygın olarak kullanılıyor.

Gravür Sanatında Osmanlı Etkisi

Gravür, Osmanlı İmparatorluğu’nu konu alan tarih ve sosyal içerikli eserlerin üretilmesinde de tarihi bir öneme sahiptir. Bu alanda öne çıkan eserler arasında:

Mouradgea d’Ohsson’un “Tableau général de l’Empire Othoman”

Dimitri Kantemir’in “The History of the Growth and Decay of the Ottoman Empire”

1877-1878 Türk-Rus Savaşı’nı anlatan “Cassell’s Illustrated History of the Russo-Turkish War”

“Russes et Turcs: La Guerre d’Orient” gibi eserler sayılabilir.

Bu eserlerde kullanılan gravür tekniği, Osmanlı’nın tarihî, sosyal ve kültürel yapısının görsel olarak aktarılmasında önemli bir rol oynamıştır.

Günümüzde Gravür

Günümüzde de sanatçılar tarafından yaygın olarak kullanılan gravür, hala geçerli olan ve sanat eserlerinin yaratımında sıkça başvurulan bir tekniktir. Özellikle sanat baskılarının üretilmesinde kullanılan bu teknik, hem geleneksel hem modern görsel sanatlarda yerini korumaktadır.

Eğer bu sanata ilginiz varsa ya da kendi eserlerinizi paylaşmak isterseniz, bağlı olduğunuz çevrelerle iş birliği yapmak, sergiler ve sanat platformlarıyla bağ kurmak oldukça faydalı olabilir.

Not: El sanatları ve geleneksel sanatlarla ilgili görsel ya da yazılı üretim ve paylaşımlar yaparak sanatınıza katkıda bulunmak için çeşitli çevrimiçi platformlarda yer alabilir, çalışmalarınızı yayımlayabilirsiniz.