Gülgun Nedir

GÜLGÜN

Osmanlıca yazılışı gülgûn - gülgün : گلگون

Gülgun Nedir

Gülgün Farsça kökenli bir sözcüktür.  Dilimize de Farsçadan girmiştir.  Gül ve gun sözcüklerinden oluşan bir birleşik kelimedir.  Sözlüklerdeki anlamları : Pembe, açık kırmızı. Gül renkli anlamlarındadır.Gülgün kelimesi gül ile alakalı olarak karşımıza renk veya güle benzeyen, benzetilen bir nesnenin sıfatı olarak karşımıza sık sık çıkar.  Gülgün kelimesinin manası gül renkli veya gül rengine yakın pembe anlamındadır.  Gülgün kelimesi kumaş, rengini ifade eden bir sıfat olabildiği gibi,  şarap, sevgilinin yanağı, dudak, leb,  gözyaşı veya her hangi bir nesnenin rengini belirtecek şekilde karşımıza çıkmaktadır.

Gülgun, renginden dolayı kırmızı renkli şarapların adı olarak karşımıza çıkabilir. Şiirlerimizde Gülgün şarap ile birlikte kullanılırsa şarabın sıfatı veya renginden dolayı adlaşmış bir sıfat olarak şarabın kendisi olur.

"Ateş doludur tutma, yanarsın

Karşında şu gülgûn piyale."                         -A. Haşim.

Bâdî-i gülgûn gerek destine çün la’l-i müzâb

Yohsa sâkinin ayaIında hınâ lâzım değil    Şeyh Galip

Çignetmeye halkı ruh-ı Gülgûnuna yâruñ

Girmiş yanına kamçı çalar sünbül-i Şebdîz     Gelibolulu Sun’î 

 Gelibolulu Sun’î‘nin bu şiirinde gülgun, pempe renginden dolayı sevgilinin yanağı için kullanılmıştır.

Çün temâşâya o şûh-ı câme gülgûn çıkmadı

Âh-ı dilden lâleveş âlûde-i hûn çıkmadı        Semerkândî-i Âmidî Âgâh

Âgâh ,bu şiirinde  gülgunu sevgilinin al renkli, kan renkli elbisesine benzetmiş, kan ile tenasüblü kullanmıştır.

Çünki baş koşdı bu dil ol saçı şebdîze yine

Terk ide mi hîç ayagını mey-i gülgûnuñ   Gelibolulu Sun’î

Şîrîn lebünün şevkı ider yaşumı gülgûn Şeb-dîz saçun fikri kılur gönlümi mahzûn   ÇÂKERÎ, Sinân Bey,