Gülşehir Nevşehir
28.11.2012
Gülşehir
Nevşehir'e 20 km. uzaklıkta, Kızılırmak'ın güney kenarında yeralan antik adı Zoropassos olan Gülşehir´in eski adı ise Arapsundur. Gülşehir, batısında Aksaray ili Ortaköy ilçesi, güneydoğusunda Nevşehir il merkezi, doğusunda Avanos ilçesi, kuzeyinde de Mucur ve Hacıbektaş ilçeleri ile çevrilidir. Gülşehir, Kızılırmak Vadisi’nin iki yanında 850-1.250 m. yüksekliğindeki bir arazide kurulmuştur.Gülşehri'de Açıksaray çevresinde ve Göreme Vadisi’ndekilere benzer Peribacaları denilen doğal oluşumlar bulunmaktadır. ilçenin deniz seviyesinden yüksekliği 885 m.dir. Yüzölçümü 931 km2; toplam nüfusu da 31.664’tür. (1)
İlçede yetiştirilen tarımsal ürünlerin başlıcaları, buğday, arpa, şeker pancarı, patates, soğan, kavun ve karpuzdur. İlçede yaygın bir biçimde bağcılık yapılmaktadır. Kızılırmak’ın çevresindeki ovada turfanda sebze yetiştirilir. İlçenin belli başlı sanayi kuruluşları; şarap imalathaneleri ile un, tuğla ve kiremit fabrikalarıdır. Buradaki Kapa Tuzlası Türkiye kaya tuzu üretiminin önemli bir bölümünü karşılamaktadır.
BELEDİYELİK YERLERİ
- Gülşehir Belediyesi
- Abuuşağı Belediyesi
- Gümüşkent Belediyesi
- Karacaşar Belediyesi
- Ovaören Belediyesi
- Tuzköy Belediyesi
TARİHÇESİ:
Gülşehir’in ne zaman ve kimler tarafından kurulduğu konusunda yeterli bilgi bulunmamaktadır. Ancak Ovaören, Gökçetoprak Köyünde Hitit Dönemine ait buluntularla karşılaşılmıştır. Bunlar Ovaören’de Büyük Kale ve Küçük Kale Mevkiileri, Gökçetoprak Köyündeki Hitit kaya yazıtlarıdır. Hititlerden sonra MÖ.900-800 yıllarında Frigler yöreye egemen olmuştur. Onlardan sonra Lydialılar, Medler, Kimmerler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar ve Bizanslılar buraya hakim olmuşlardır. Bu arada Arap akınları da zaman zaman Kapadokya bölgesi ile birlikte Gülşehri de etkilemiştir. (2)
Bizanslılar döneminde ismi Zoropassos olduğu sanılan Gülşehir, MS.III. ve VIII. Yüzyıllar arasında Kapadokya Hıristiyanlığın dini başkenti olmuştur. Malazgirt Savaşı’ndan (1071) sonra buraya Türkmen boyları yerleşmişlerdir.
Kapadokya Bölgesi Danişmendlilerden sonra 1175’ten itibaren tamamen Selçukluların eline geçmiş, Selçuklular Zoropassos olan ilçenin adını Arapsun olarak değiştirmişlerdir. Selçuklu Sultanı Alaaddin Keykubat ismini Gülşehir olarak değiştirmiştir. Selçuklu Devleti’nin 1308’de yıkılmasından sonra İlhanlılar, Eretnaoğulları, Kadı Burhanettin ve Karamanoğullarının hakimiyetine giren yöre, Yavuz Sultan Selim tarafından 1515’ de Osmanlı topraklarına katılmıştır.(3)
Osmanlılar döneminde, Sultan I.Abdülhamit’in sadrazamı Karavezir Seyyit Mehmet Paşa Nevşehirli olduğundan buraya birtakım yatırımlar yapmıştır. Bunların başında cami, mektep, medrese, kütüphane, han, hamam ve altı adet çeşme yaptırmıştır. Karavezir Seyyit Mehmet Paşa’nın ölümünden sonra yeniden Arapsun olarak anılmış ve bu durum 1947 yılında Gülşehir oluncaya kadar devam etmiştir. (2)
mantarkaya/ Alıntı: https://www.gulsehirhaber.com/galeri.asp?galeriID=1&sayfa=2
TURİZM VE DOĞAL ZENGİNLİKLERİ
Doğal oluşumlarından ötürü, ilçede turizm son yıllarda gelişme göstermiştir. Bunun yanı sıra Kızılırmak boyundaki mesire yerleri Gümüşkent İçmesi ilçenin turizm yönünden ilgi çeken yerlerindendir. İlçe topraklarında barit ve linyit yatakları bulunmaktadır.
İlçede günümüze gelebilen eserler arasında; Açıksaray, Sivasa Gökçetoprak Yeraltı Şehri, Aziz Jean (Karşı) Kilisesi, Karavezir Camisi, Kızılkaya Köyü Camisi, Taş Cami, Aşçıbaşı Camisi, Karavezir Külliyesi, Karavezir Mehmet Paşa Çeşmesi, Karavezir Mehmet Paşa Medresesi ve Sivil Mimari Örneklerinden evler bulunmaktadır.
Açıksaray ören yeri
Açıksaray ören yeri Nevşehir-Gülşehir yolu üzerinde, Gülşehir'e 3 km uzaklıktaki Açıksaray ören yeri, tüf kayalar içine oyulmuş sayısız mekanları, Roma Dönemi kaya mezarları, 9. ve 10. yüzyıla tarihlenen kaya kiliseleri ile önemli bir piskoposluk merkeziydi. Halk arasında Haci Bektas Veli Mescidi olarak adlandırılan mekanın mihrabının günümüze kadar korunmuş bir İslami yapı olması açısından dikkat çekmektedir. Kareye yakın planlı mescidin batı kesiminde yüksekçe nişler yeralmaktadır. Bu ören yerinde bulunan mantar biçimindeki peribacalarının benzeri yoktur. (4)
Resim Alıntı: https://www.gulsehirhaber.com/galeri.asp?galeriID=1&sayfa=6
Karavezir Mehmet Paşa Külliyesi
Nevşehir’e 20 km. uzaklıktaki dünyaya geldiği Arapsun’un ismini Gülşehir olarak değiştirmiş ve burada cami, medrese ve başçeşmeden oluşan bir külliye yaptırmıştır. Külliyenin yapımı kitabesinden öğrenildiğine göre 1779 tarihinde tamamlanmıştır.Külliyenin Camisi İki renkli kesme taştan yapılan kemerli avlu kapılarının üzerinde dua kitabeleri bulunmaktadır.İbadet mekânı kare planlı olup, üzeri dört büyük kemer üzerine oturan bir kubbe ile örtülmüştür.(2)
Caminin karşısında bulunan medresenin giriş kapısı üzerindeki kitabeden 1780 yılında yapıldığı yazılıdır. Osmanlı mimarisindeki açık avlulu medreseler grubundan olan bu yapı avlunun kuzey ve doğusundaki odalarla birlikte L biçiminde bir plan tipi göstermektedir. Medresenin güneyindeki oldukça gösterişli mermer bir kapıdan avluya girilmektedir. Medrese avlusunun etrafı yuvarlak kemerlerle birbirine bağlanmış sütunların oluşturduğu bir revakla çevrilidir.
Sivasa Gökçetoprak Yeraltı Şehri
Gülşehir ilçesinin 35 km. batısında, Gökçetoprak Köyü yakınlarındadır. Sivasa yeraltı şehri diğer yeraltı şehirlerine göre farklı jeolojik yapıya sahiptir. Günümüzde tam olarak temizlenmemiş olan yeraltı şehrinden yalnızca iki kat tespit edilebilmiştir. Ortaya çıkarılan her iki katta da oldukça büyük, ancak düzgün olmayan dikdörtgen mekânlar birbirlerine dar ve uzun koridorlarla bağlanmıştır. Bu koridorları birbirinden ayıran kapı taşları dışarıda hazırlanılarak içeriye getirilmiş ve koridorların girişlerine yerleştirilmiştir. (4)
Yeraltı şehrinin ikinci katında bugün de içerisinde su bulunan 15 m. derinliğinde bir su kuyusu bulunmaktadır. Günümüzde Gökçetoprak Köyü’nün kuzey ve batı yamaçlarında yöre halkı tarafından depo, samanlık ve ahır olarak kullanılan ve tam araştırması yapılmamış çok sayıda yeraltı şehri olduğu bilinmektedir. (4)
Aziz Jean (Saint Jean Church: (Kilise)
İsanın 12 havarisinden birisidir) Kilisesi Gülşehir'in hemen girişinde yer alan ve iki katlı olan Aziz Jean Kilisesi'nin alt katında kilise, şarap mahzenleri, mezarlar, su kanalı ve görevlilere ait mekanlar, üst katında ise İncil'den alınmış sahnelerle süslenmiş bir diğer kilise yer almaktadır. Alt kata ait kilise, tek apsisli, haç planlı, haç kolları, beşik tonozludur. Merkezi kubbesi çökmüştür. Süsleme açısından direk ana kaya üzerine kırmızı asi boyası ile stilize hayvan, geometrik ve haç tasvirleri resmedilmiştir. Üst kattaki kilise ise tek apsisli ve beşik tonozludur. Ana apsisteki resimlerin dışında oldukça iyi korunmuş olan [kilise] siyah bir is tabakası ile kaplıydı. Kilise restorasyonu ve konservasyonu 1995 yılında Restoratör Rıdvan İşler tarafından yapıldıktan sonra bugünkü haline gelmiştir.(4)
Resim Alıntı: https://www.gulsehirhaber.com/galeri.asp?galeriID=1&sayfa=6
KAYNAKÇA
- Türkiye İstatistik Kurumu 2011 genel nüfus sayımı verileri". 1 Ağustos 2012 tarihinde erişildi.
- https://www.kenthaber.com/ic-anadolu/nevsehir/gulsehir/Rehber
- https://www.gulsehir.gov.tr/default_B0.aspx?content=48
- https://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BCl%C5%9Fehir
- https://www.gulsehirhaber.com/galeri.asp?galeriID=1&sayfa=6
Resim alıntı: https://wowturkey.com/forum/viewtopic.php?t=41793&start=5
Türkiye'nin Başlıca Gezilecek Yerleri
- Abant Gölünü gezelim
- Alaçatı'yı Gezelim - İzmir-Çeşme
- ALANYA'YI GEZELİM Mİ ?
- Amasra: "Çeşm-i Cihan Bu mu Ola?"
- Assos- Behramkale-Aristo'nun Aşk Beldesi
- Aspendos Tiyatrosu ve Antik Kenti
- Antalya'da Çağlayanlar
- Ayas'ı Hiç Gördünüz mü? ( Yumurtalık- Adana )
- AĞVA'YI GEZELİM Mİ?
- AYDER YAYLASI VE GÜZELLİKLERİ
- AYVALIK'TA GEZİNELİM
- AVANOS'TA GEZİNELİM
- BERGAMA, PERGAMON'DA GEZİNELİM
- BODRUM'UN GÜZELLİKLERİ
- BOZBURUN VE GÜZELLİKLERİ
- BOZCAADA'YI GEZELİM
- Çukurpınar, Anamur ve Mamure Kalesi
- DATÇA VE KNİDOS ANTİK KENTİ
- Demre ve Noel Baba
- Efes ( Ephesus ) Antik Kenti İzmir -Selçuk
- Edirne'de Dolmenler
- Eğirdir Gölü ve Doğal Güzellikleri
- Fethiye ve Ölü Deniz
- Dalyan ve İztuzu Plajı
- Gediz Deltası ve İzmir Kuş Cenneti
- Girlevik Şelalesi - Erzincan
- Göbeklitepe- Cihanda İlk Yerleşke ve Gizemleri
- GÖKÇEADA VE GÜZELLİKLERİ
- Göreme'nin Turizm, Doğal ve Tarihi Özellikleri
- Gülşehir Nevşehir
İliniz, ilçeniz hatta
köylerinizin, doğal güzellikleri hakkında yazılar yazabilir, Turistik,
tarihi ve doğal güzellikleri fotoğraflarınız ile paylaşabilrisiniz.
BAŞVURU İÇİN : ESA, İLETİŞİM veya s_kuzucular@hotmail.com
0
1