GÜZEL VE ETKİLİ YAZMAK

Yazmanın, iyi yazmanın pek çok hususiyeti vardır. İyi ve etkili yazmak için bir yazar veya yazmaya yeni başlayanlar için neler tavsiye edilmelidir?

Bilmediğiniz bir şeyin üzerine çıkmazsınız. Kuralları öğrenip, uygulayıp ustalaşmaktır aslolan. Yazmanın pek çok kuralı vardır. Konuşmayı kesintisiz ve uzun süre deneyerek öğreniyoruz.

Yazma konusu kendi kendimizle baş başa olduğumuzdan, bize herhangi bir tepki gelmez. Bu bakımdan kullandığımız dilin okuyucuya ne şekilde yansıdığını göremeyiz, sadece kendi yazdıklarımızdan sezinleyebiliriz.

Yazma sanatını öğreneceklerin dikkat etmesi gereken en önemli nokta Türkçeye hâkim olabilmeleri ve onu doğru kullanabilmeleridir. Türkçe dünyanın en güzel ve en canlı dillerinden biridir. Bu güzel dili kullanırken coşkulu ve tutkulu olmaya özen göstermeliyiz.

Bu kuralları şöyle belirtebiliriz;

-Yazarın dili veSeviyesi (hitap ettiği kesime göre; ilk, orta, lise, üniversite ve yetişkinler)

Bölümü/türü (edebiyat, tarih, din, bilimsel…)

-Konusu (yazının bir konusu vardır ve konu ile metin bir bütünlük arz etmelidir).Konu net ve sınırları belirlenmelidir.

Yazmaya başlarken kendimize bir yol haritası çizmeliyiz, konuyu adım adım ele almalıyız. Hitap edilen kesime göre yazılmalıdır. Yazmada en önemli hususlardan birisi doğal olmaktır. Konuşulduğu gibi yazmaktır. Konuşuyor gibi yazmak sizi karşınızdakine samimi gösterir. Fakat bazı yazarlar yazı dili ile konuşma dilinin farklı olabileceğini savunurlar. Her hâlükârda yazı dili ile konuşma dili arasında farklılıklar olur. Çünkü konuşma dilinde hata yapabilirsiniz fakat yazı dilinde ise yapılan hataların telafisi mümkündür.

Kısa kelimeler, cümleler ve paragraflar kullanılmalıdır. Süslü ve argo kelimeler kullanmak çoğu kez iyi bir sonuç vermez. Ancak bu amiyane dile de ihtiyaç duyulduğu anlar olabilir.

Yazı yazmanın uzunluğu kısalığı yazara ve konuya ve ne için yazdığına bağlıdır.   Alıntılara dikkat edilmelidir ve alıntılar yerinde kullanılmalıdır.

İyi güzel ve etkili yazmak için öncelikle ilk yapılması gereken Türk Dilinin kurallarını bilmektir.

Jules Renard' “İyi bir okur olmadan iyi bir yazar olunamaz”diyor. Yazar daima okumalıdır; okuyordur da… Ama kimi, hangi yazarı ve nasıl kitaplar okuduğunuz önemlidir. Gerek kitaplardan ve gerekse konuşmalardan notlar almak daima yazar için faydalı bir yöntemdir.Kitaplardan önemli fikirler sizin zihninizin uyanmasını sağlar. Yeni fikirler öğrenilir. Bu fikirlerden istifade ederek yeni şeyler yazabilmeniz mümkündür.

Duyulan olumlu veya olumsuz bir olay hemen kaybolacağı veya güncelliğini koruyamayacağı düşünülmelidir. Yazıda güncellik önemlidir.

Yazıda yazı bütünlüğü sağlanmalıdır. Bir düşüncenin diğer bir düşünceye geçişi rahatlıkla sağlanmalıdır.

Okuyucular sizin gibi düşünmek durumunda değillerdir. Yazdığınız yazı tartışmalara sebep olacağını da düşünmeli, hazır olmalısınız. Yazınızın eleştirilebileceğini, tartışacağını da düşüneceksiniz.  Bu hususları da dikkate alacak, hazır olacaksınız. Yazınızı da buna göre yazacaksınız. Yani polemiklerle de karşılaşabilir. Bilgiler ve belgelere göre yazmak daima geçerli bir yoldur.

 Yazdığınız yazıyı birkaç kez gözden geçirmekte yarar vardır. Ayrıca bir tarafa veya kişilere cevap veya savunma niteliğinde yazılan yazıları yayınlamak üzere bir gün sonra ilgili yere gönderilmesi daha uygundur. Zira yazılar serinkanlılık içinde yazıldığında daha iyi olur.

Yazının en iyi kısmı yazının sonuna doğru yazılmalıdır. Fakat yazının başlangıcı öyle olmalı ki okuyucuyu kendisine bağlasın, bağlayabilsin. Yazının başlangıcı ne kadar iyi ise sonu da bir o kadar iyi olmalıdır. Yazının başlangıcı en önemli yeridir. Okuyucu ilk satırlarla ya o yazıyı okur veya okumaz. Bu yazarın hünerine bağlıdır. Okuyucuya yazar konunun hâkimi olduğunu hissettirmelidir.

Yazar okuyucuyu yerine göre eğlendirmelidir de. Yani yazı fazla resmi, soğuk ve sıkıcı olmamalıdır.Yazdığımız metin akıcı olmalı, yazdığımız okuyucuya keyif vermelidir. Voltaire'in söylediği gibi: "Yazı her çeşit yazılabilir, bir tek sıkıcı yazılamaz!"

Anlatılmak istenen şey hakkında elbette fikirler de verilecektir ancak öncelikler fikirleri değil kendini vermelidir.

Cümle yapısını ve türünü değiştirmek çoğu kez işe yarar. Zaman ve mekân arasında geçişler yapılmalıdır. Anlatım, açılama, diyaloglar, tasvirler arasında karışım oluşturmak yazılarda iyi sonuçlar verir.

Klişeler ve bildik tanımlardan uzak durulmalıdır. Okuyucuya farklı açılardan, pencerelerden baktırdığınızda, ilginç fikirler sunduğunuzda yazınızın etkisi artar.

Az ve öz yazmalıdır. Aktif, canlı cümleler kullanılmalıdır. Bir buçuk ki sayfa (ortalama 150 ila 500 kelime karakter) arasında yazmalıdır. Fazlası bıktırır.

Yazıda başlıklar olması yazının rahat okunmasını sağlar. Yazı içinde çarpıcı sayılar ilgi çekebilir.

Yazıda başlık yazı bitiminde konulmalıdır. Başta başlık konulduğunda sıkıntılar olabilir. Bazı yazılardaki zorlamalar yazı başlığının ilk başta konulması ve yeterli bir zamanda yazılamamış olmasından kaynaklanabilir.

Yazmak, anlatabilme sanatıdır. Yazan kişi kendisini öyle anlatmalı ki okuyucu yazılanın akıntısına sürüklensin, okuyucuyu alıp götürsün ve etkilenebilsin.

Yazarların yazılarında etkili olması okuyucuların yüreğine inmesiyle mümkün olur. Eğilimlere, meselelere, özlemlere iyi dokunan kalem başarılı olur.

Artemis Yayınları’nın yöneticisi Ilgın Sönmez Toydemir başarılı roman yazarlarını şu kıstaslara bağlıyor; Kadın duygusal tatmin ararken, erkek eylem istiyor. Kendi hayatında aradığını bulmakta zorlanan kadın, çıkışı sinemada ve romanda arıyor. Erkek ise evde kitap okumak yerine arkadaşlarıyla maç seyrederek, politika konuşarak, balık avlayarak sıkıntısını gideriyor. Çok okunmak isteyen biri, önce kitap kurdu, sonra dil ve hikâye cambazı olmalı.