(d. Havran 4 Ocak 1921 / ö.  Ankara 17 Ocak 2004) Şair, Yazar, Güftekar,  Gazeteci

 

Halil Soyuer;  4 Ocak 1921 de Balıkesir ili  Havran ilçesinde  doğdu.  Doğduğu yıl Havran  Yunan işgali altındadır. Ailesi, dolayısı ile kendisi de Bayburt kökenlidir. Babası Çanakkale gazisi Bayburt’un Pulurlu köyünden Abdurrahman Efendi ile Balıkesir ilinin İvrindi ilçesinden Osman Efendi’nin kızı olan Emine Hanım’dır. Halil Soyuer;  Abdurrahman Efendi ile Emine Hanım’ın ilk çocuğu olmaktadır. Şairin amcası ise ünlü bir halk ozanı olan Bayburtlu Âşık Süleyman’dır. [1]

 

Şair babasının görevi nedeni ile bulundukları Havran’da dünyaya gelmiş ve ilkokula Havran’daki Ali Çetinkaya İlkokulu'na başlamış, beşinci sınıfa geldiğinde 8 Eylül İlkokulu'na devam etmiş [2]ve ilkokulu 1933 yılında bu okulda bitirmiştir. [3] Aynı yıl Edremit Ortaokuluna devam eden şair bu okulda iken muhtemelen amcasına da özenerek veya ailesinin de telkinleri ile şiire olan merakı bu okulda başlamıştır.[4]  1934’te Balıkesir Lisesi orta kısmının parasız yatılı bölümünü kazanmış, liseyi bitirinceye Balıkesir Lisesinde okumuş ve bu okuldan da mezun olmuştur.(1940) [5] İlk şiirleri Lisede iken okulunun yayın organı Alkım Derisinde yayımlanmıştı. 1936-1937.

 

O yıllarda Ömer Bedrettin Uşaklı Edremit Kaymakamı’dır ve Mustafa Seyit Sutüven ile de tanışmıştır. Lise yıllarındaki şiirleri Orhan Seyfi Orhon’un Çınaraltı ve Sedat Semavi’nin 7 Gün adlı haftalık dergilerinde yayınlanır.  [6]  1940 yılında 7 Gün dergisinin genç hevesliler sayfasında yayımlanan şiiri, İbrahim Alâeddin Gövsa'nın takdirini kazanınca şair olarak dikkat çekmeye başlamıştı.  Bu gelişme onun şairlik serüveni için önemli bir isteklendirme olmuştu

 

Liseyi bitirdikten sonra tahsil hayatını da yapmasına olanak sağlayan ve kendisini çok seven anneannesinin sağladığı imkânlarla bir dükkân kiralayarak ticaretle uğraştı.[7] 1941-1944 yılları arasında askerliğine Gelibolu’da başlayan şair Bolayır ve Denizli’de yedek subay olarak askerlik görevini tamamladı. Denizli’de iken Halim Yağcıoğlu  ile tanışmış, Bolayır’da iken Namık Kemal’in mezarını da ziyaret etmişti.

 

Askerlik sonrasında ve 1944 yılında Ankara’ya gelen Soyuer, 1945-1946 yılları arası Millî Eğitim Bakanlığı Erkek Teknik Öğretim Müdürlüğünde kâtip olarak çalıştı. 1945’te Ankara’da Behçet Kemal Çağlar ile tanışması sayesinde şiirle ilgili düşünceleri gelişmeye başlamıştı.17 Şubat 1946’da Anadolu Ajansında çalışan Münevver Şener Hanım ile evlendi. Bu evlilikten Nursel, Birsel ve Emrah adlarında üç çocuğu oldu.

 

1947-1949 yılları arasında Ankara Halkevi Dil ve Edebiyat Komitesi Başkanlığı görevinde bulundu. 1950’de “Her Şey Memleket İçin “ gazetesinin yazı işleri müdürü oldu ve böylece basın yayın dünyasına da adım atmış oldu.  En son devlet görevi olan Aktaş Yetiştirme Yurdunda çalışırken 1955 yılında emekli oldu.

 

Emekli olduktan sonra memuriyetten ayrıldıktan sonra, Ulus gazetesine muhabir olarak girdi. Bu olay onun edebiyat camiasına girişi açısından önemli bir başlangıçtı. Bu başlangıçtan sonra Zafer, Hakikat, Medeniyet, Yeni Halkçı, Telgraf, Devrim, Ankara İktisat, Savaş ve Adalet gazetelerinde muhabirlik, istihbarat şefliği, köşe yazarlığı ve yazı işleri müdürlüğü gibi çeşitli görevler aldı.

 

1944 yılında  askerden döndü ve aynı yıl memuriyetle Ankara'ya geldi. 1947 yılına kadar MEB bünyesinde Halkevlerinde Dil-Edebiyat Kolu Başkanlığını yürüttü. 1946 yılında Anadolu Ajansı muhabiri Münevver Şener'le evlendi. 1946 [8] Bu evliliğini ömür boyu sürdürdü ve Nursel ve Birsel adındaki iki kızı ile Emrah adında iki kızı ile bir oğlu oldu. [9]

 

 

İlk şiir kitabı olan "Liman" 1950 yılında yayımlandı. Milli Eğitim Bakanlığı'ndaki memuriyeti boyunca Ankara gazetelerinde şiir ve yazıları yayımlandı. Uzun yıllar Ankara Halkevi bünyesindeki kültür ve sanat şubesini yönetti.  O dönemde düzenlenen  Şiir Günlerinin düzenleyicisi  ve sunucusu oldu. [10] Balıkesir, Bursa, Afyon, Kütahya, Simav, Domaniç, Ankara, Elmadağ’ı gibi yerlerde birçok sanat ve şiir dinletileri düzenledi. Dönemindeki birçok şairle dostluk kurdu.

 

1955'te memurluktan ayrılarak Ulus gazetesinde muhabirliğe başladı. Zafer, Hakikat, Medeniyet, Halkçı, Ankara, Telgraf, Devrim ve Adalet gazetelerinde polis muhabirliği, istihbarat şefliği, fıkra yazarlığı, yazı işleri müdürlüğü yaptı. [11]

 

1965 yılında İktisadi İnkılap gazetesi muhabiri olmuştu.  Sahibi olduğu Çapa Dergisinin ilk sayısı 1966’da çıktı. 1967’de ilk basın kartını aldı. Sahibi olduğu Çapa Dergisini Nihat Aşar ile birlikte çıkarmış, dergi 35 sayı çıkmıştı. Ancak iki yıl yayında kalan dergi imkansızlık nedeniyle kapandı. 1984 yılında emekli olan Halil Soyuer, 17 Ocak 2004’te Ankara’da vefat etti. Cenazesi Havran’a götürüldü ve Havran’da toprağa verildi.

 

Dünya Şairler Kongresinde Türkiye'yi temsil etmiş olan Hlil Soyuer’in Havrandaki mezar taşına vasiyeti gereği  kendisinin yazdığı şiir konuldu. Adı, memleketi Havran’da bir caddeye verilerek yaşatıldı.

 

 

EDEBİ KİŞİLİĞİ

 

 İlk şiirleri 1937 yılında Balıkesir Lisesinde okurken Lisedeki edebiyat öğretmeninin teşviki ile dergisi Alkım dergisinde çıktı. Lise yıllarında yayımladığı şiirleri Orhan Seyfi Orhon’un Çınaraltı ve Sedat Semavi’nin 7 Gün adlı haftalık dergilerinde çıkmıştı. Askerlik hizmeti sırasında da şiir yazan şairin şiirleri 7 Gün dergisinde çıkmış bu dergi kadrosunda olan İbrahim Alaaddin Gövsa ile tanışmış, Gövsa’nın şiirlerini beğenmesi nedeni ile şiire olan tutkusu güçlenmişti.  

 

Ankara Çaba adlı bir sanat dergisi çıkardı (1969-1969, 36 sayı). Yazı İşleri Müdürü olduğu Memleket gazetesinde Spor Toto'yu Türkiye'de ilk kez tanıtan iki kişiden biri oldu.

 

Şiirleri Yedigün (1940), Çınaraltı, Defne, Türk Edebiyatı gibi dergilerde yayınlandı. Şiirleri İngilizce, Fransızca ve Farsçaya çevrildi. [12]

 

Halil Soyuer, halk şiiri tarzında hece ölçülü duraklı, kafiyeli şiirler yazmıştır. Şiirleri bestelenemeye çok uygun olduğu için 218 şiiri Türk sanat müziği formunda bestelenmiştir. Celal Abacı, Onur Akay, İsmail Akçapınar, Sadün Aksüt, Selahattin Altınbaş, Avni Anıl, Mehmet Arıboğa, Serap Arısan, Vedat Yıldırım Bora, İsmail Demirkıran, Nihat Demirkol, Metin Everes, Ekrem Güyer, Prof. Dr. Selahattin İçli, Atilla İçli, Ali Kocatepe, Pınar Köksal, Mine Özden, Mehmet Özbek, Yılmaz Pakalınlar, Erol Sayan, Ali Şenozan, Çinuçen Tanrıkorur, Ziya Taşkent, Zekai Tunca, Dursun yağlı, Yılmaz Yüksel, Macide Tantürkü ve Ferit Sıdal gibi bestekârlarımız Halil Soyuer'in şiirlerini besteleyen sanatçılardır. [13]  Bu nedenle 1999 yılında, Şair ve Bestekârlar Derneği tarafından halk şiirine sunduğu katkılardan dolayı “Yılın Şair Babası” seçildi. Türk şiiri ve Türk Sanat müziğine hizmetlerinden dolayı birçok başka ödül aldı. TRT’de  Halil Soyuer’in hayatı “Yörelerimiz Türkülerimiz” programı içinde anıldı ve kayda geçti.

 

İlk şiirlerinde halk şiiri geleneğine bağlı idi. Sonra aruz ölçüsü ve rubaî şeklinden faydalandı.

 

 

Ölümünden sonra  kızı Nursel Soyuer Gündüz,   Halil Soyuer'in hayat öyküsünü anlatan  Anı - biyografi  türünde bir kitap yayımladı. Kazdağı Eteklerinden Ankara Doruklarına Halil Soyuer, SAKÜDER ( Sanat ve Sanatkârlar Topluluğu Kültür Derneği ) Kültür Yayınları (5) Temmuz 2007 Ankara

Hayatı ve şairliği hakkında  Ayhan İnal, Halil Soyuer, Hayatı ve Şiirleri (1981), Mustafa Ceylan, Halil Soyuer, Hayatı-Sanat-Şiirleri (2000). Adlı çalışmalar yapıldı.

 

Erzurum Atatürk Üniversitesi, Elazığ Fırat Üniversitesi, Malatya İnönü Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi ve İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Edebiyat fakültelerinde şairliği ve hayatı konularında lisans ve doktora tezi çalışmaları yapıldı.

 

Halil Soyuer Şiirleri İÇİN TIKLAYINIZ 

 

ESERLERİ:

 

ŞİİR:

Liman (1950), Kin (1952), Aylak İnsanlar Kenti (1965), Kör Kuyu (1970), Akşamüstü (1975), Gönül Dağları (1990), Sonbahar Çiçekleri (1992), Sorma Hiç (1993), Zaman Akıp Gidiyor (Hatıraları, şiirleri, 1994), Sevgi Çiçekleri (1996), Sevgi Burcu (1997), Kader Faslı (1997), Yürektir Sevginin Vatanı (1998), Sevgi Bende Hiç İzine Çıkmadı (1999), Sevgi Seli (2000), Sevgi Bağları (2001), Bakış Mektubu (2002). Hatıraları: Anılarla Şairler Albümü (1995), Şair Dostlarım (2004). Araştırması: Ankara Kabadayıları (1995).

 

ANI-SEÇKİ: Anılarla Şairler Albümü (1982), Şair Dostlarım (2004).

 

ARAŞTIRMA: Ankara Kabadayıları (1995).

KAYNAKÇA 

 

[1] Ceylan, Mustafa (2000). Halil Soyuer-Hayatı-Sanatı-Şiirleri. Ankara: Minpa Matbaacılık.

[2] : DOÇ. DR. MUTLU DEVECİ, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halil-soyuer

[3] Abdülkadir Güler, Ölümünün 11. yılında Şair Halil Soyuer'i anmak, https://blog.milliyet.com.tr/olumunun-1

[4] Beytullah Yılmaz, Havranlı Şair Halil Soyuer kimdir? https://blog.radikal.com.tr/siir-deneme-oyku/, 18.01.2014 

[5] DOÇ. DR. MUTLU DEVECİ, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halil-soyuer

[6] Soyuer Gündüz, Nursel (2007). Kazdağı Eteklerinden Ankara Doruklarına-Halil Soyuer. Ankara: Saküder Kültür Yayınları.

[7] DOÇ. DR. MUTLU DEVECİ, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/halil-soyuer

[8] Salih  Bora, agy.

[9] Abdülkadir Güler, Ölümünün 11. yılında Şair Halil Soyuer'i anmak, https://blog.milliyet.com.tr/olumunun-1

[10] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. . 2005

[11]Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. . 2005

[12] Dr Aslan Tekin, Edebiyatımızda İsimler, Elips Yayınları, Ank. . 2005

[13] Salih  Bora, Halil Soyuer'in hayatı ve bestelenen şiirleri, https://www.turksanatmuzigi.org/sanatcilarimiz 02 Ağustos 2011 00:00