Hane Nedir Şiirlerde Dörtlük

Hane Nedir Şiirlerde Dörtlük

Osmanlıca yazılışı: Hane :  خانه

Hâne:  خَانَه

Hâne, Farsça kökenli bir sözcüktür. Sözlüklerdeki anlamları ile: Ev, mesken, beyt, basamak, bölüm, göz anlamlarında kullanılır.

Hane  “bazı kelimelerle birleştirilip mürekkep isim yapılan ek bir kelime veya ek olarak da kullanılır. Hasta-hane, ecza-hane, yazı-hane, kıraat-hane, mey-hane, aş-hane, doğum-hane gibi …

Edebiyatta Terim Olarak Hane

Hâne, hane sözcüğü divan, halk ve âşık edebiyatında dörtlük sözcüğünün eş anlamlısı olarak da kullanılır. Bu manada kullanılması ile sözcüğün sözlük anlamalarındaki ev, göz, bölüm anlamı ile yakın bir alakası bulunur.

Şu halde dörtlük sistemine göre yazılmış olan murabbaların, koşmaların, koşma türevlerinin veya anonim halk edebiyatı, tekke ve tasavvuf edebiyatı şiir biçimlerinin her bir dörtlüğüne hane de denir.

Örneğin aşağıda Dadaloğlu’na ait bir şiirin üç dörtlüğü yani hanesi alınmıştır.

Oturmuş ak gelin taşın üstüne

Taramış zülfünü kaşın üstüne

Bir selam geldi başım üstüne

Alırım kız seni komam illere

 

Bir taş attım karlı dağlar ardına

Yuvarlandı düştü yarin yurduna

Ben yeni de düştüm sevda derdine

Alırım ahdımı komam illere

 

Atımın kuyruğu cura saz gibi

Divana vurmuş da ergen kız gibi

Alarmış yanağı bahar yaz gibi

Getirin kır atım göçem illere...