Hane Nedir Şiirlerde Dörtlük
Osmanlıca yazılışı: Hane : خانه
Hâne: خَانَه
Hâne, Farsça kökenli bir sözcüktür. Sözlüklerdeki anlamları ile: Ev, mesken, beyt, basamak, bölüm, göz anlamlarında kullanılır.
Hane “bazı kelimelerle birleştirilip mürekkep isim yapılan ek bir kelime veya ek olarak da kullanılır. Hasta-hane, ecza-hane, yazı-hane, kıraat-hane, mey-hane, aş-hane, doğum-hane gibi …
Edebiyatta Terim Olarak Hane
Hâne, hane sözcüğü divan, halk ve âşık edebiyatında dörtlük sözcüğünün eş anlamlısı olarak da kullanılır. Bu manada kullanılması ile sözcüğün sözlük anlamalarındaki ev, göz, bölüm anlamı ile yakın bir alakası bulunur.
Şu halde dörtlük sistemine göre yazılmış olan murabbaların, koşmaların, koşma türevlerinin veya anonim halk edebiyatı, tekke ve tasavvuf edebiyatı şiir biçimlerinin her bir dörtlüğüne hane de denir.
Örneğin aşağıda Dadaloğlu’na ait bir şiirin üç dörtlüğü yani hanesi alınmıştır.
Oturmuş ak gelin taşın üstüne
Taramış zülfünü kaşın üstüne
Bir selam geldi başım üstüne
Alırım kız seni komam illere
Bir taş attım karlı dağlar ardına
Yuvarlandı düştü yarin yurduna
Ben yeni de düştüm sevda derdine
Alırım ahdımı komam illere
Atımın kuyruğu cura saz gibi
Divana vurmuş da ergen kız gibi
Alarmış yanağı bahar yaz gibi
Getirin kır atım göçem illere...