Haşv Doldurma Söz

Haşv Nedir

Osmanlıca yazılışı haşv ~ حشو

Sözlük anlamları: Minder, yastık gibi şeylerin içine doldurulan pamuk, kıtık, kuru ot. 2) kırılacak şeylerin arasına konulan saman ve şâire. 3) ed. uzun ve faydasız söz, dolma ve doldurma söz. Şeklindedir.

Edebiyatta ibare arasına giren boş veya doldurma söz anlamındadır. Günümüzdeki karşılığı ise gereksiz sözcük veya doldurma sözcüklerdir.

Eski edebiyatta haşv iki kısma ayrılmıştır.

Haşvi müfsid: İbarede gereksiz kalabalık yapmakla kalmadığı gibi, anlamı da bozan ( anlatım bozukluğuna da yol açan) sözcüklerdir.

Bir yâr var yâr olacak yâr bizlere dizesindeki üçüncü “yâr “sözcüğü hem doldurma, hem gereksiz hem de anlatımı bozan bir sözcüktür.

“Herkesi eleştirip tenkit etmek bize hiçbir yarar sağlamaz.” Cümlesinde  “eleştirip” veya “  tenkit” sözcüklerinden biri fazladır.

“Dün gece uyurken gördüğü rüyayı anlattı.” Cümlesinde “ uyurken”  sözcüğü hem fazla hem de anlatımı bozmaktadır.

Eski edebiyatta haşv  sadece gereksiz sözcük için değil  aynı anlama gelen  cümle ve  dize tekrarları için de kullanılmıştır.

Var mı hele söylenilmedik söz

Kalmış mı meğer denilmedik  söz

Beytindeki bir dize gereksizdir.

Gayri Müfsid haşv: Anlamı bozmadığı halde  söze çirkinlik veren, her şeye rağmen fazlalık olarak kabul edilebilecek, söze güzellik de katmayan, anlamı da bozmayan gereksiz sözcükleri ifade eden bir tabirdir.  Haşv-i Müfsid  kendi arasında  “ Kabih” , “Melih”  “ mütevassıt “ olarak üçe ayrılırdı.

“Tut bu nush u pendi yadiğar olsun sana”  dizesinde nush ve pend biri Arapça diğeri Farsça öğüt manasına gelen aynı manadaki sözcüklerdir.

“Havada beyaz kar taneleri uçuşuyor.” Kar zaten beyaz olduğu için beyaz sözcüğü cümleye bir anlam katmaz ve kullanımı faydasızdır.

“Türkçede Arapça ve Farsça dillerinden gelmiş sözcükler vardır.” Cümledeki gelmiş sözcüğü cümlede gereksiz sayılabilecek bir konumdadır.