Hz Hamza: Hamza bin Abdulmuttalîb  (d. 569 – ö. 625),

 

Osmanlıca yazılışı Hamza : حمزه

Abdüimuttalib’in oğlu ve Hz. Muhammed (aleyhisselâm)'ın amcasıdır.  Uhud  gazasında şehit olmuştur.

Hz Hamza tam adı ile  Hamza bin Abdulmuttalîb  (d. 568 – ö. 625) Hz Muhammed'in amcası ve ilk Müslümanlardandır.  Baba adı Abdülmüttalip olan Hz Hamza’nın anne adı ise Hale’dir. Künyesi, Ebu Ammâre (Umare) ve Ebu Ya'la olan Hz Hamza’ya Müslüman olduktan sonra  "Esedullah", yani Allah'ın Aslanı' da denmiştir.

569 veya 570 yılında Mekke’de doğan Hamza kelime anlamı ile Arapça’da  "Aslan, güçlü adam" anlamına gelmektedir.  Hz Hamza, Hz Muhammed'in sütkardeşidir ve Hz Hamza ‘nın annesi Hâle bint Vüheyb, [1] Hz Muhammed'in annesi Âmine'nin amcasının kızı olmaktadır. Peygamberimizi emziren Ebû Lebeb'in câriyesi Süveybe daha önceleri Hz. Hamza'yi da emzirmiş olduğundan[2],  Hz. Hamza, Hz Peygamberimizin sütkardeşidir.

Hz Hamza, Hz Muhammed'den iki ya da dört yıl önce doğmuş,  Hicretten yedi sene önce 615'te Müslüman olmuştur. Sahabelerine rivayetlerinden Hz Hamza’nın orta boylu, güçlü kuvvetli, heybetli, iyi bir avcı, keskin nişancı,  yiğit bir savaşçı olduğu ortaya çıkmaktadır. ^[3]  Rivayete göre, Hz Hamza’nın Müslüman olması şu şekildedir.”   Ebû Cehil ve adamları Resûl-i Ekrem’e hakaret etmişler, Abdullah b. Cüd‘ân’ın cariyesi, avdan dönüp Kâbe’yi tavaf etmekte olan Hamza’ya gördüklerini anlatmış,  bunun üzerine Hz. Hamza elindeki yay ile Ebû Cehil’i yaralamış ve“ Ben de Muhammed’in dinine girdim cesareti olan varsa dövüşelim” diyerek İslâmiyet’i kabul etmiştir. [4]

Hicretten sonra, Hz Muhammet, Medine’de Ensar ile muhacirler arasında kardeşlik bağı kurulmuş, Hz Hamza,  Mekke’de iken Zeyd b. Hârise  ile Medine’ye  hicret ettikten sonra   Külsûm b. Hidm  ile kardeş ilân edilmişlerdi.[5]  Hicretten sonra Bedir Savaşı'nda yer alan ve Ebva, Veddan ve Zül’ uşeyre gazâlarında beyaz sancağı taşımış olan  [6] Resûl-i Ekrem’in sancaktarı Hz Hamza, Bedir savaşından önce yapılan “ er dileme çarpışmalarında”   Hz Ali ile birlikte meydana çıktı. Hz Hamza ve Hz Ali karşılarına çıkan Şeybe, Utbe ve Tuayma bin Adiyy'i öldürmüş ve Müslümanlara savaş öncesinde büyük bir moral vererek, savaşın kazanılmasına önemli bir role sahip olmuşlardı.   Bedir savaşı esnasında Cübeyr b. Mut‘im’in amcası Tuayme b. Adî’yi ve Kureyş’in bazı ileri gelenlerini öldüren[7] Hz Hamza savaşın kazanılmasında da büyük bir rol almıştı.

Hz Hamza’nın Bedir Savaşında öldürdüğü Utbe'nin Hind adındaki kızı, babası Utbe ve amcası Şeybe'nin intikamını almak için  Vahşi adındaki mızrak kullanmakta çok mahir olan bir köle bulmuş ve Hz Hamza’yı öldürmek için görevlendirmişti.  Uhud Savaşında otuz bir düşmanı öldürmesine rağmen okçuların görev yerlerini terk etmeleri sonucu Müslümanlar mağlup olmuş, buna rağmen savaşmaya devam etmişti.  Hz Hamza’yı uzaktan mızrak atarak öldürmek ile görevlendirilen ve Uhud Savaşından sonra kendisi de Müslüman olacak olan Habeşi köle Hz Hamza’ya mızrak fırlatmak için fırsat kolluyordu.  Hz Hamza, Sibâ‘ b. Abdüluzzâ ile çarpışırken[8]  onlara doğru yaklaşan Vahşi adındaki Habeşi köle fırsatı bulur bulmaz mızrağını fırlatıp Hz Hamza’ya sapladı.

Hz. Hamza’nın cenaze namazını Resûl-i Ekrem kıldırdı ve Abdullah bin Cahş ile Hamza'nın cenâzeleri aynı kabre konuldu.  Bu tarihten sonra da "Seyyidüş-şüheda" (Şehitlerin Efendisi)  olarak anıldı.. 625

Hz Hamza’yı öldüre Habeşi köle Vahşî b. Harb, Mekke’nin fethinden sonra Tâif’e kaçmış, Tâifliler, İslâmiyet’i kabul ettiklerin de  Vahşî de Medine’ye gelip Hz. Peygamber’in huzuruna çıkıp Mülüman olduğunu bildirmiş Hz Peygamber her şeye rağmen amcasının katilinin Müslüman olmasını kabul etmişti.

Hz. Hamza’nın Abbâsî Halifesi Nâsır-Lidînillâh’ın (1180-1225) tarafından yaptırılan türbesi Osmanlı idaresinde iken korunmuş ama İdare Suudilere geçtikten sonra Hz Hamza’nın türbesi de yıktırılmıştır.

Hz Hamza bu yönleri ile divan halk ve çağdaş şiirimizde hakkında çok söz edilen tarihi ve dini şahsiyetlerden biridir.  Hz Hamza, Resul’un sancaktarı, Esedullah,  Seyyidüş-şüheda namları ile  şiir dünyamızda geçer.

Mihr ün ey hüsn-i bedi u leb-i la’li şirin
Kıssa-i Hamza gibi âlem’e destan ederiz   Avni Fatih Sultan Mehmet        [9]

Ey sevgili , Sana olan aşkımızdan, senin bu güzelliklerini Hz. Hamza’nın kahramanlıkları gibi cimle âleme destan edeceğiz.

Kıssa-i hüsnin okur ÂHÎ meger kim Hamza’nuñ
Kıssa-hvân gibi üşüpdür başına hengâmeler         Ahi Benli Hasan, 

Hem cefâdır hem safâ, Hamza'yı atdı
Kafa Aşk iledir Mustafâ, devletlû nesnedir aşk            Yunus 



 KAYNAKÇA

• [1] Hüseyin Algül, HAMZA, DİA , cilt: 15; sayfa: 502
• [2] https://www.enfal.de/saha01.htm
• [3] Hüseyin Algül, HAMZA, DİA , cilt: 15; sayfa: 502
• [4] https://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Hayatlar/EshabiKiram/Detay/HAMZA-BIN-ABDULMUTTALIB-radiyallahu-anh/849
• [5] Hüseyin Algül, HAMZA, DİA , cilt: 15; sayfa: 502
• [6] https://www.ehlisunnetbuyukleri.com/Hayatlar/EshabiKiram/Detay/HAMZA-BIN-ABDULMUTTALIB-radiyallahu-anh/849
• [7] Hüseyin Algül, HAMZA, DİA , cilt: 15; sayfa: 502
• [8] Hüseyin Algül, HAMZA, DİA , cilt: 15; sayfa: 502
• [9] https://www.edebiyatvesanatakademisi.com/Siirler/Detay/gorsek-ol-gonca-lebi-cak-i-giriban-ideruz-34427.aspx