• Dolmabahçe Sarayı
• Topkapı Sarayı'nı Gezelim ve Tanıyalım
• Beylerbeyi Sarayı'nı Gezelim
• Yıldız Sarayı ve Kompleksi
• Aynalı Kavak Kasrı
• BEYKOZ KASRI VE MİMARİSİ

IHLAMUR KASIRLARI 

a)   Havuzlu Ihlamur Mahalli,

b)   Muhabbet Bahçesi

c)   Hacı Hüseyin Bağı adlı üç bölümden meydana gelir.

Bu alanının, Lale Devrinde ve Sultan III. Ahmet döneminde (1703-1730) bir "hasbahçe"ye dönüştürüldüğü, I. Abdülhamit (1774-1789) ve III. Selim (1789-1807) dönemlerindeki düzenlemelerden sonra XIX.`ncu yüzyılın ilk yarısında Sultan Abdülmecit`in de ilgisini çektiği bilinmektedir.

Beşiktaş, Yıldız ve Nişantaşı arasında kalan Ihlamur Vadisi’nin, 18. yüzyılda, Tersâne Eminlerinden Hacı Hüseyin Ağa’ya ait olan bir arazi olduğu ve bu yüzden de “Hacı Hüseyin Bağları” adıyla tanınan bir mesire yeri olduğu bilinmektedir. (1) (2)

 Sultan III. Ahmed (1703-1730) döneminde Padişah’a ait bir “Hasbahçe”ye dönüştürüldüğü halde, bu alanın adı 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar “Hacı Hüseyin Bağları” olarak bilinmeye devam etmiştir. (1)

Sultan I. Abdülhamid (1774-1789) ve Sultan III. Selim (1789-1807) dönemlerinde de ilgi çekmiştir. Eldeki bilgilere göre bu has bahçenin içerisinde önceleri küçük bir bina varmış. Sultan Abdülmecit`in önceleri gelerek bu bağ evinde dinlendiği birçok kişi ile bu bağ evinde görüştüğü bilinmektedir. Sultan bu bağ evine sık sık gelerek dinlenir, bazı konuklarını bu bağ evinde ve bahçesinde ağırlamış.  Hatta Sultan Abdülmecit ünlü Fransız şair Lamartine`i de işte burada kabul ederek görüşmüş. (1)

Sultan Abdülmecid’in (1839-1861) Osmanlı tahtına geçmesiyle birlikte, 1849–1855 tarihleri arasında mevcut bağ evleri yıktırılır. Ihlamurlar arasında kalan bu eski bağ evlerinin yerine tarafından Nikoğos Balyan’a günümüzdeki köşkler yaptırtmaya başlar. (3)

Ihlamur Mesiresi’nin bulunduğu bu alanda Ihlamur Kasırları’nın yapımına başlanmıştır. Yer yer yüksek çevre duvarları ve bazı kısımlarda da döküm parmaklıkların sınırladığı 24.724 m²lik ağaçlıklı bir alan içinde önceden kullandığı bu sade ve küçük bağ evinin, ya da kasrın yerine 1849-1855 yılları arasında, bugünkü gördüğümüz iki kasrı ve bir çeşme yaptırtmıştır. (1) (2) Bu mesirede av partileri, ok talimleri düzenlenirdi

Yapılardan biri Merasim Köşkü (törenler için düşünülmüş ve kullanılmıştır.) öbürüyse Maiyet Köşkü (Sultanın maiyeti, kimi zaman da haremi için kullanılmıştır) adlarıyla anılmış, bu yapıların ikisine birden de Ihlamur Kasrı (ya da kasırları) adı verilmiştir. Bu iki yapı; yapıldıkları 1849-1855 yıllarından bu yana kimi zaman “Nüzhetiye” kimi zaman da “Ihlamur Kasırları” adıyla anılmıştır.

Merasim Köşkü ise; barok tarzı oymalarla ve süslemelerle bezenmiştir. Tavanlar manzara resimleriyle kaplı, şöminenin süslemelerinde kullanılan porselenler, yıldız fırınının ürünleridir. Köşk;  Kristal avizeler, Avrupa üslubu birçok mobilya, Hereke halıları ve süslü vazolarla dekore edilmiştir. (3)

Merasim Köşkü, Resim Alıntı: millisaraylar.gov.tr/portalmain/Palaces.aspx

“Ana yapı olan Merasim Köşkü; ön cephesinde, dönemin beğenisini yansıtan Barok çizgiler taşıyan merdiveni, ilginç ve hareketli kabartmalarıyla çarpıcı bir mimarlığa sahiptir. Giriş Salonu ile her iki yanında yer alan birer odadan oluşan kasrın iç süslemelerinde; Osmanlı sanatında 19. yüzyılda tercih edilen Batılı dekorasyon anlayışına uygun bir süsleme programı uygulanmıştır. Avrupa’nın çeşitli üsluplarındaki mobilyalar ve döşeme öğeleriyle belirli bir bütünlük sağlanmıştır. Padişahın maiyeti, kimi zaman da haremi tarafından kullanılan Maiyet Köşkü ise; diğerine oranla daha az süslü bir yapı olmasının yanı sıra, bir orta sofaya açılan köşe odalarından oluşan mekân düzenlemesiyle daha geleneksel bir şema sergiler. Maiyet Köşkü’nün odalarında duvarlar farklı renklerde ve mermer görünümü veren şutuk işçiliği ile kaplanmıştır. “ (2)

Maiyet Köşkü, Merasim Köşküne nazaran daha sade bir görünümdedir. Eskiden; Sultan ve harem kadınları için kullanılan bu köşk,  bugün güzel bir kafeterya olarak hizmet vermektedir.

Sultan Abdülmecit`in ölümünden sonra, Sultan Abdülaziz’ de, ağabeyinin sevdiği bu yapılara ve çevreye ilgi göstermeyi sürdürmüştür. Sultan Abdülaziz’ zamanında bu yapılar ve bahçesi biraz da farklı işler için kullanılır.  Bu Saraylar ve has bahçesi, Sultan Abdülaziz’in meraklı olduğu horoz ve koç dövüşleri için de kullanılmıştır. (1) (3)

Sultan V. Mehmet Reşat’ın bu bahçe ve kasra önem verdiği biliniyor. V. Mehmet Reşat, sık sık buraya gelip dinlenmiş, zamanında İstanbul`u ziyaret eden konuklarını bu sarayda ağırlarmış. V. Mehmet Reşat zamanında bu sarayda ağırlanan konuklardan bazıları Bulgar ve Sırp Krallarıdır. (1) (3)

Cumhuriyet Dönemi’nde uzun müddet kullanılmayan Kasr’, 1952 yılında Merasim Köşkü Tanzimat Müzesi’ne, Maiyet Köşkü de Tarihi Köşkler Müzesi’ne dönüştürülmüştür. Kasırlar,  1980’li yıllarda tamamen restore edilmiş, 1987’de ise bahçesiyle birlikte, konuklara açılmıştır. (3)

Ihlamur Kasırlarındaki yapılardan Merasim Köşkü bir müze-saray olarak ziyarete açık tutulmakta, halk tarafından ziyaret edilebilmektedir. Maiyet Köşkü ise günümüzde kışlık kafeterya olarak düzenlenmiş bulunmaktadır. Kasrın bahçesinde; Maiyet Köşkü’nün çevresinde ve iç kısımda bulunan havuz etrafında yazlık kafeterya hizmetleri de verilmektedir.

Ihlamur Kasrı, günümüzde düğün organizasyonları için de kullanılmaktadır. (4)

Merasim Köşkü törenler için düşünülmüş ve kullanılmıştır. Köşk, çevresindeki asırlık ağaçlar ve bahçeye serpiştirilmiş heykeller arasında, oldukça gösterişli bir işçilikle yapılmış olan dış cephesi ve çevre düzenlenmesi ile etkileyici bir görüntüye sahiptir.

Maiyet Köşkü,Resim Alıntı: millisaraylar.gov.tr/portalmain/Palaces.aspx

KAYNAKÇA

1. https://www.millisaraylar.gov.tr/portalmain/Palaces.aspx?SarayId=6
2. istanbul.net.tr/istanbul-Rehberi/istanbul-muzeleri/ihlamur-kasirlari/
3. https://www.ibb.gov.tr/sites/ks/tr-TR/1-Gezi-Ulasim/koskler-konaklar/Pages/ihlamur-kasri.aspx
4. https://dugun.com/tarihi-mekanlar/istanbul/ihlamur-kasri
5. https://www.sohbetim.com/forum/tarih-97/balyanlar/

Not: Geleneksel ve Güzel Sanatlarla ilgili, Tez, yazı, İnceleme, Resim, Tablo, kaligrafi, ebru, Fotoğraf, minyatür, hat, sedef, el işi, oya, bezeme, Telkari, kazaziye  benzeri çalışma  ve araştırmalarınızı, sitemize üye olarak, bize başvurarak ESA'da paylaşarak kültürümüze katkıda bulunabilir, kendinizi ve ürünlerinizi tanıtabilirsiniz.