İlyada Destanı Hakkında Ve Özeti

İlyada Homeros’un Troya Savaşı’nı anlatan  Odesa ile  birlikte  Yunan Edebiyatına ait bilinen  en eski edebiyat ürünü olduğu düşünülen manzumve  epik  destandır.

Eseri yazan Homeros  hem  antik Yunan medeniyetinin hem de tüm dünya edebiyatının en önemli ilk beş şairinden biri kabul edilmektedir. Homeros’un MÖ 7. ya da 8. Yüzyıl’da yaşadığı eserini de bu yüzyıllarda yazmış olduğu düşünülmektedir.

Her iki manzum destanda da efsanevi olaylar ve mitolojik öyküler, antik Yunan’daki hayatla ilgili detaylar  bulunmaktadır.  Pek çok kaynak İlyada ile Odysseia [1]adlı destanların her ikisinin de Homereos Tarafından yazıldığını kabul etmektedir. Fakat pek çok kaynak her iki destanın arasında üslup yönünden çok büyük farklar ortaya koymakta, her iki destan arasında çok ciddi üslup farkının olduğunu kabul etmektedir.  Bu  yüzden her iki destanı  ayrı kişilerin yazmış olabileceklerine dair görüşler vardır.  Konuy­la ilgili bazı uzmanlar, Homeros’un bu destanında yıllar önce, Truva savaşına ilişkin pek çok öykünün anlatıldığı,  İlyada’nın bir yazarın derlediği baladlar ya da destan­lar bütünü olduğunu ileri sürmektedir.

Tarihçiler Yunanlı  Akhalar ile Batı Anadolu’da yaşayan Truvalılar  arasındaki bu savaşın yaklaşık  İ.Ö. 1199’da geçtiği, Akhalar’ın  Truva’yı  kuşatmalarının ise10 yıl sürdüğünü savunmaktadırlar.

Homeros’un  hayatı hakkında elimizde ne çok az bir bilgi vardır.  Hakkındaki tüm bilgiler Herodot’un yazdığı bir kaç cümleden ibarettir. Bu bilgi ise 3000 yıl önce Anadolu’nun Ege kıyılarında yaşamış kör ve ihtiyar bir şair olduğundan ibarettir. Kimilerine göre ise, Homeros diye biri asla var olmamıştır.[2]  Önceleri sadece ezberlenerek aktarılan bu destanların ilk ne zaman ve kimin tarafından yazıya geçirildiği de bilinmemektedir.

Homeros, “İlyada’sında Troya Savaşı’nın tamamını anlatmaz. Destan  dokuz yılıdr süren Troya Savaşı’nın  son 51 gününü   24 bölüm ve 16.000′den fazla dize olarak anlatmaktadır. [3]Destan Akhilleus’un öfkesi ile açılır ve Hektor’un cenazesi ile sona erer. Destan savaşın son 51 gününü anlatsa bile savaşın öncesi ve sonrası ilgili birçok olaya da atıfta bulunmaktadır.[4] Yunanca ’da Truva’nın ,İlios olmasından dolayı Homeros’un bu destanı İlyada adıyla anılmıştır.

Homeros’un bu eseri aslında anonim bir destandır. Esr sözlü gelenekten Homeros tarafından veya daha öncesinden yazıya geçirilmiştir. Homeros’un  anonim olan bu anlatıyı kaleme alırken destanın konusu üzerinde değişiklik yapıp yapmadığı veya neleri ilave edip etmediği kesinleşmiş bir konu değildir.  Destandaki olaylar Homeros  “toprağı bereketli Troya” olarak  ifade ettiği Biga yarımadasında bulunan Antik Troya kentinde geçmektedir.

Bu destan özellikle Batı edebiyatını çok derinden etkilemiş destan üzerinde belki de binlerce çalışma yapılmış, batı kökenli pek çok şair ve yazar bu destandan etkilenmiştir.

İlyada’nın Öyküsü   [5]

Kral Agamemnon, Truva Savaşı sırasında Akhalar’ın (ya da Yunanlılar’ın) başkomuta­nıydı. Kralın en yiğit ve başına buyruk savaş­çısı olan Aşil, kimseye boyun eğmeden, kendi bildiğince hareket ediyordu. Aşil’in savaşta kaçırdığı Briseis adında Truvalı bir kız yüzün­den Aşil ile Agamemnon arasında anlaşmaz­lık çıktı. Tutsağı olan bir kızı babasına geri vermeye razı olan Agamemnon, onun yerine Aşil’in sevdiği Briseis’i istiyordu. Agamemnon’a boyun eğmek zorunda kalan Aşil, kızı ona verdi. Ne var ki, hırsını alamayarak savaştan çekildi. Agamemnon’u cezalandır­ması için, deniz tanrıçası olan annesi Thetis’i çağırdı. Thetis, tanrıların kralı Zeus’tan yar­dım istedi. Böylece çok geçmeden yalnızca Aşil ve Agamemnon değil, tanrı ve tanrıçalar da bu kavgaya karışmıştır. Tanrıların bir kısmı Truva’yı tutarken bir kısmı ise Akhalar’ı tutmaktadır.

Tanrıların işe karışması Yunan askerlerini telaşlandırdı. Agamemnon, gördüğü bir düşe aldanarak, ordusuna artık Yunanistan’a dö­nüleceğini bildirdi. Askerlerin Truva’yı ele geçirmeden dönmek istemeyeceklerini sanarken, onların gitmeye can attıklarını görmek onu düş kırıklığına uğrattı. Yunanlı komutan­lar orduyu yeniden savaş düzenine sokmakta güçlük çektiler. Bütün bu olaylar Yunan ordusunun savaş gücünü ve birliğini zayıflat­mıştı.
İki ordu arasında savaş yeniden başlarken, Paris’in kardeşi Hektor, savaşın nedeni Pa­ris’in Sparta Kralı Menelaos’un karısı Helen’i kaçırması olduğuna göre, anlaşmazlığın Paris ile Menelaos arasında dövüşle çözüm­lenmesini önerdi. Bu dövüşte tam Paris yeni­lecekken, annesi olan tanrıça Afrodit onu son anda kaçırarak kurtardı. Böylece ordular arasında bir kez daha savaş başladı.

Truva alanında her iki tarafın savaşçıları göğüs göğüse, yiğitçe çarpıştılar. Ne var ki, asıl kahramanlar ortada yoktu. Aşil savaşa katılmama kararında diretiyordu; Truvalı Pa­ris ise yenilginin acısını dindirmeye çalışıyor­du. Truvalılar’ın en yiğit savaşçısı Hektor, kardeşi Paris’ten hesap sormak ve karısını görmek için geri çekilmişti. Hektor ve Paris sonunda savaş alanına döndükleri zaman, Truvalılar Akhalar’dan biraz daha güçlü du­rumdaydı. Cesareti kırılan Agamemnon, Aşil’in savaşa dönmesini sağlamaya karar verdi. Aralarındaki anlaşmazlığı gidermek amacıyla ona bir mektup gönderdiyse de Aşil onun isteğini reddetti.

Aşil olmasa da Yunanlılar savaşı sürdür­mek zorundaydı. Durum iyice kötüye gidiyor­du. Agamemnon’la birlikte birçok savaşçı yaralanmıştı. Truvalılar’ın kıyıdaki Yunan gemilerine ulaşması an meselesiydi. Tam bu sırada Yunanlılar’ı koruyan tanrılar işe karı­şarak onları engelledi. Bunlardan yılmayan Truvalılar sonunda bir Yunan gemisini ateşe vermeyi başardılar. Aşil’in çok sevdiği dostu Patroklos olağanüstü bir cesaretle Truvalılar’ın, gemilerin tümünü yakmasını engelledi. Bunun üzerine Aşil kendi zırhını Patroklos’a vererek onun bu zırhla savaşa katılmasını önerdi. Geri çekileceklerini düşündüğü Truvalılar’ı izlememesi için arkadaşını uyardı. Ne var ki, Patroklos savaş heyecanıyla onların peşine düştü ve Hektor, insanların yazgısını belirleyen tanrıların yardımıyla, onu öldürdü. Truvalılar zaferin coşkusuyla Patroklos’un zırhını kentte dolaştırdılar. Yunanlılar, Pat­roklos’un ölüsünü onların elinden almayı ba­şardı

Patroklos’un ölümünden çok acı duyan Aşil, bunun hesabını Truvalılar’a ödetmeye kararlıydı. Onu avutmak için gelen annesi Thetis, Aşil’e yeni bir zırh armağan etti ve öcünü almasına yardım edeceğine söz verdi. Aşil vakit geçirmeden savaşa katıldı. Bu amansız savaşa bütün tanrılar karışmıştı. Aşil çok sayıda düşmanını öldürdükten sonra so­nunda, Truva surlarının dibinde Hektor’la karşı karşıya geldi. Bu son vuruşmada Hektor yenilerek öldürüldü. Aşil, Hektor’un ölüsünü arkasında sürükleyerek, arabasıyla Truva’nın çevresinde üç kez dolaştı.

Homeros’un öyküsü, Yunan tarafında Pat­roklos’un cenaze töreniyle ve Truva’da yaşlı Kral Priamos’un, oğlu Hektor’un ölüsünü fidye karşılığı geri alışıyla son bulur, İlyada böylece sona erse de Homeros’un okuyucula­rı, Paris’in sonradan Aşil’i öldüreceğini ve Truva’nın öyküsünün kentin yerlebir olmasıy­la son bulacağını bildikleri için, yüreklerinde gelecekteki acıların ve sorunların ağırlığını duyarlar

KAYNAKÇA

[1] Odysseia (Odesa) Destanı Hakkında Ve Özeti Homeros, https://edebiyatvesanatakademisi.com

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lyada

[3] https://www.idefix.com/kitap/ilyada-destani-truva-savasinin-hikayesi-alfred-j-church/

[4] https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0lyada

[5] Homeros (2007). İlyada. Can Yayınları. ss. 31.