İST. RESİM VE HEYKEL MÜZESİ
20.04.2012RESİM VE HEYKEL MÜZESİ
BULUNDUĞU YER:
İstanbul sınırları içinde Avrupa yakasında, Beşiktaş semti ve Dolmabahçe Sarayı’nın bünyesindedir.
İstanbul Resim Heykel Müzesi’nin bulunduğu bina, 1856 yılında, Veliaht Dairesi olarak Dolmabahçe Sarayı’nın da mimarları olan Garabet Amira Balyan ve Nigoğos Balyan tarafından tasarlandı ve inşa edildi. Bina ampir, barok ve rokoko üsluplarının bir sentezidir. Müzenin koleksiyonunda, Türk ve dünya sanatçılarına ait resim, heykel, özgün baskı yapıtları, Antik ve Rönesans dönemlerinden heykel mülajlarının yanı sıra müzeye bağış yoluyla gelmiş özel koleksiyonlardan yapıtlar da bulunmaktadır. Türk sanatının seçkin örneklerinin sergilendiği salonlardan Resim Bölümünde, çoğunlukla yağlıboya olan yapıtlar mevcuttur. ( 1)
Dolmabahçe Sarayı’nın Veliaht Dairesi’nde 10 Eylül 1937‘de İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’ne (bugün Mimar Sinan Üniversitesi) bağlı olarak açılan müze, Atatürk’ün emriyle kurulmuştur. Girişi Beşiktaş semtindedir. Bahçesinde Hareket Pavyonları diye bilinen özel sergilerin yapıldığı küçük yapıların bulunduğu müze bir çok oda ve salonların bulunduğu 3 katlı bir yapıdır. (2)
Osmanlı devletinin en son padişahlarının oturmuş olduğu bu saray aynı zamanda Osmanlı saraylarının en görkemli Saraylarından biri olarak dikkat çeker. Dolmabahçe Sarayı 250.000 m²'lik bir alanda yer almaktadır. Saray, deniz doldurularak, bu zemin üzerine 35 – 40 cm çapında, 40 – 45 cm satranç vari aralıklarla, meşe kazıklar çakılarak üzerine takviye edilmiş yatay hatıllarla bütünleştirilmiş 100 – 120 cm kalınlığında oldukça sağlam horasan harçlı döşek üzerine kâgir olarak inşa edilmiştir.Dolmabahçe Sarayı, otuz birinci Osmanlı padişahı Sultan Abdülmecid (1839–1861) tarafından yaptırılmıştır. İnşasına 13 Haziran 1843 tarihinde başlanan Saray, çevre duvarlarının tamamlanması ile birlikte 7 Haziran 1856 tarihinde kullanıma açılmıştır.
Saray'ın ana yapısı; Mâbeyn-i Hümayun (Selâmlık), Muayede Salonu (Tören Salonu) ve Harem-i Hümayun adlarını taşıyan üç bölümden oluşur. Mâbeyn-i Hümayun; devletin yönetim işleri, Harem-i Hümayun; Padişah ve ailesinin özel yaşamı, bu iki bölümün arasında yer alan Muayede Salonu ise; Padişah'ın devlet ileri gelenleriyle bayramlaşması ve kimi önemli devlet törenleri için ayrılmıştır.(6)
Saray'ın giriş katı çeşitli sergilere, üst katlar müze koleksiyonlarına ayrılmıştır. 19. yy.dan günümüze Türk Ressamlarının eserleri, heykeltıraşların yapıtları sergilenmektedir. Takriben 2500 orijinal resim, 250 Prodüksiyon ve 400 heykel müzenin koleksiyonudur. Çağdaş Türk Ressamlarının sergileri zaman, zaman Atatürk Kültür Merkezi ve bazı sanat galerilerinde de teşhir edilmektedirler. (6)
Başlangıçta Dolmabahçe Sarayı’ndan, bakanlıklardan, çeşitli resim kuruluşlarından alınan resimlerle, Halil Edhem Eldem’in Elvah-ı Naşiye Koleksiyonu adlı yapıtında ve 1936’da akademide düzenlenen 50 yıllık Türk Resim ve Heykel Sergisi’nde yer alan yapıtlarla oluşturulan müze, bugün Türk Resim Sanatı’yla ilgili en kapsamlı koleksiyonu barındırır. Müzede heykel, seramik ve özgün baskılar da yer almasına karşılık, ağırlık resimlerdir. Yapıtlardan bir bölümü Ankara ve İzmir Devlet Resim ve Heykel Müzeleri`yle Anadolu’nun çeşitli kentlerinde açılan devlet galerilerinde de sergilenmiştir. Süreli sergilerin açıldığı müzede ayrıca; bir resim onarım atölyesi vardır. Müzede yıl boyunca kısa süreli resim kursları da açılmaktadır.(2)
Dönemlere göre sınıflandırılarak 20 ayrı salonda sergilenmekte olan müzede ayrıca Bonnard, Pablo Picasso, Albert, Marquet, Andre Derain, Raoul Dufy, Maurice Utrillo, Henri Matisse ve A. Dunoyer de Sagonsac gibi bazı yabancı sanatçıların resim ve özgün baskıları da bulunmaktadır. (2)
Yörükler Köyü, Ankara Resim Heykel Müzesi, TurgutZaim Şebboy, Süleyman Seyyit, İst. Resim Heykel Müzesi
Harem Dairesi, 1917(İstanbul Resim Heykel Müzesi). Şevket Dağ Rüstem Paşa Camii'nin Kapısı (İst.l Res. Heykel Müze)
RESİM VE HEYKEL MÜZESİ TARİHÇESİ
19. yüzyıldan beri gelişim gösteren Batılı anlamdaki resim ve heykel sanatımızın görülebilmesi, orijinal eserlerin toplu olarak bir yerde sergilenmesi için Atatürk, Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi’ni Resim ve Heykel Müzesi kurulması amacıyla Güzel Sanatlar Akademisi (bugün Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi)’ne tahsis etmiştir.(3)
Paris, Berlin, Münih, Viyana, Madrit gibi kentlerin müzelerinde bulunan Rubens, Dürer, Rembrandt, Holbein, Titian gibi ünlü sanatçıların bazı eserlerinin -on tanesi Hikmet (Onat), Nazmi Ziya (Güran), Galip, Mihri (Müşfik) gibi Türk sanatçılarına, kırk iki tanesi Deuleubre, Aquaroni gibi yabancı sanatçılara yaptırılan- kopyaları ile İbrahim (Çallı), Ahmed Ali (Şeker Ahmed Paşa), Namık (İsmail) gibi Türk sanatçılarına ait seksen beş orijinal resimden oluşan Elvah-ı Nakşiye Koleksiyonu olarak anılan eserler; Dolmabahçe Sarayı, bakanlıklar ve diğer devlet dairelerinden devredilen eserler; Akademi Müdürü Burhan Toprak tarafından düzenlenen ve belki de Müze’nin kurulması fikrine ilham olan “50 Yıllık Türk Resmi Sergisi”nde o yıl Resim Bölümü Başkanlığı’na getirilen Léopold Lévy’nin görüp beğendiği ve isteği üzerine sanatçıların bağışladığı eserler toplanmıştır. Kuruluş çalışmaları için oluşturulan komite ile kurulmakta olan Müze’nin müdürlüğüne atanan Halil Dikmen, toplanan eserlerle Müze’yi kısa sürede hazırlamıştır.
Türkiye’nin ilk resim ve heykel müzesi, 20 Eylül 1937’de Atatürk’ün de katıldığı bir törenle açılmıştır.
Devlet Resim ve Heykel Sergileri’nde ödül alan çalışmalar, satın alma ve bağışlarla gelişen Müze koleksiyonundan bazı eserler İzmir, Ankara, Antalya, Balıkesir, Bursa, Yalvaç gibi yerlerin Devlet Galerileri’ne yollanmış; İzmir (1974), Ankara (1980) resim ve heykel müzeleri kurularak devlet galerilerinden bir çok eser bu müzelere geçmiştir.
19. yy. İle 20. yy.’ın ilk yarısına ait çalışmaların daha kapsamlı olduğu Müze koleksiyonunda bulunan 10140 resim, 651 heykel kronolojik olarak sanat akımlarına uygun bir düzenlemeyle dönüşümlü bir şekilde sergilenmektedir. Ayrıca koleksiyonda 10 ikon, 107 seramik ve 79 hat eser yer almaktadır.(4)
SERGİ SALONLARI
Şeker Ahmet Paşa ve bağlısı küçük galeriler sergi salonu
Giriş Sergi Salonu
Müze Binasının Arka Kısmında Bulunan Konferans Salonu
Müze Binası Ara Teşhir Sergi Salonları (25 oda, salon ve hol ile bir tane hamam bulunan salon, genel bina restorasyonu nedeniyle bir süre ziyarete kapalıdır.)
MÜZENİN TARİHÎ VE MİMARÎ ÖZELLİKLERİ
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi’ne bağlı olan İstanbul Resim ve Heykel Müzesi, Sultan Abdülmecid’in (1839-1861) Balyan Ailesi’ne yaptırdığı Dolmabahçe Sarayı’nın yapılar topluluğu (1856) içinde, Veliaht Dairesi’nde yer almaktadır.(4)
Veliaht Dairesi, Saray’ın genel duvarları içinde kendi duvarları ile çevrili, ayrı giriş ve bahçelere sahip, bodrum üzerine iki katlı olarak, Dolmabahçe Sarayı Muayede Salonu’nun iki tarafında bulunan bölümlerin bir tekrarı şeklinde inşa edilmiştir.(4)
Selâmlık, Muayede ve Harem bölümlerinden oluşan iç plânlaması ve cephe düzenlemesiyle Saray’ın küçük çaplı bir örneği olan Veliaht Dairesi’nin iç ve dış süslemesi Neo-Klâsik, Neo-Barok, Ampir gibi çeşitli üslûplardan bir takım öge ve özelliklerin bir arada kullanıldığı Eklektik (Seçmeci) bir tarzda (4)
MSGSÜ İSTANBUL RESİM VE HEYKEL MÜZESİ KOLEKSİYONU
Müze’de Türk resim ve heykel sanatının ilk dönemlerini meydana getiren, fotoğraftan çalışan Salih Molla Aşkî, Şefik, Vidinli Osman Nuri, Kasımpaşalı Hilmi gibi Darüşşafakalı, Ahmet Şekûr gibi asker kökenli ressamlarla; (Şeker) Ahmed Ali Paşa, Süleyman Seyyid, Halil Paşa, Hüseyin Zekai Paşa, Hoca Ali Rıza ve Sanayi-i Nefise Mektebi’nin (Güzel Sanatlar Okulu) kurucusu Osman Hamdi, hocaları Warnia Zarzecki ile Salvator Valéri, Yervant Osgan’a (heykel), ilk mezunlarından Muallim Şevket, Ahmet Ziya Akbulut’a ait eserler; İbrahim Çallı, Nazmi Ziya Güran, Namık İsmail, Hikmet Onat, Feyhaman Duran gibi Çallı Kuşağı olarak da anılan 1914 Kuşağı’na ait çalışmalar; aynı dönemde kurulan İnas Sanayi-i Nefise Mektebi’nin (Kız Güzel Sanatlar Okulu) ilk müdürü Mihrî Müşfik, ikinci müdürü Ömer Âdil ve Müfide Kadri, Güzin Duran, Nazlı Ecevit, Belkıs Mustafa, Melek Celal, Celile Hanım gibi ilk kadın ressamlara ait resimler; İhsan Özsoy, İsa Behzat, Basri’ye ait heykellerin en seçkin örnekleri yer almaktadır.
Müstakil Ressam ve Heykeltraşlar Birliği’nin kurucularından ressam Cevat Dereli, Mahmut Cûda, Refik Epikman, Ali Avni Çelebi, Şeref Akdik, Zeki Kocamemi, Hale Asaf, Nurullah Berk, ressam ve heykeltraş Ratip Aşir Acudoğu ile D Grubu kurucuları ressam Elif Naci, Abidin Dino, Cemal Tollu, Nurullah Berk, Zeki Faik İzer, heykeltraş Zühtü Müridoğlu’nun eserlerinin yanında gruba sonradan katılan Halil Dikmen, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Eren Eyüboğlu, Sabri Berkel, Arif Bediî Kaptan, Turgut Zaim, Eşref Üren gibi sanatçıların da eserleri bulunmaktadır.
Heykeltraş Ali Hadi Bara, Nijat Sirel, Nermin Farukî, Şadi Çalık, Hüseyin Gezer, Nusret Suman, Tamer Başoğlu, Ali Teoman Germaner, ressam Fikret Mualla Saygı, Cihat Burak, Avni Arbaş, Altan Gürman, Ferruh Başağa, Adnan Çoker, Şükriye Dikmen, Neşet Günal, Neş’e Erdok, Devrim Erbil gibi daha pek çok sanatçı müzede bulunan eserleriyle plûstik sanatımızda görülen farklı eğilimleri yansıtmaktadır.
Türk plâstik sanatının panoramasını çizen müze koleksiyonunda Fernandez Arman, Pierre Bonnard, Gustave Deloye, André Derain, François Dubois, François-Claude Hayette, Raoul Dufy, Léopold Lévy, Henri Matisse, Pablo Picasso, Edouard Pignon, Amadeo Preziosi, Robert Rauschenberg, Maurice Utrillo gibi dünyaca ünlü sanatçılara ait eserler de bulunmaktadır.(5) Ayrıca koleksiyonda 10 ikon, 107 seramik ve 79 hat eseri yer almaktadır. Ayrıca Müze’nin koleksiyonunda 18. ve 19. yüzyıl Batılı sanatçılarla çağımız sanatçılarından Bonnard, Deraini, Levy, Matisse, Picasso, Utrillo gibi sanatçıların yapıtları da koleksiyon kapsamındadır. (1)
KAYNAKÇA
Ahmet Ziya Akbulut “Sultanahmet Camii” :1897-1898.
KAYNAKÇA
- 1.https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0stanbul_Resim_ve_Heykel_M%C3%BCzesi
- 2.https://harika.istanbul.gov.tr/Default.aspx?pid=357
- 3.https://www.msgsu.edu.tr/msu/pages/130.aspx
- 4.https://www.msgsu.edu.tr/msu/pages/132.aspx
- 5.https://www.msgsu.edu.tr/msu/pages/131.aspx
- 6.https://www.edebiyadvesanatakademisi.com/forummesaj/58-dolmabahce_sarayi.html
Yorum Yapmak için Kayıt Olun veya Giriş Yapın